Misja reporter, czyli o zawodzie z pasją

Zdaniem Andrzeja Magdonia „Autor reportażu opowiada ciekawe zdarzenia lub stany rzeczy i sposobem opowiadania musi przekonać czytelnika, że była to historia rzeczywiście warta opowiedzenia."

Reporter to ktoś, kto niczym detektyw śledzi i obserwuje rzeczywistość, analizuje ją i próbuje obiektywnie opisać własnymi słowami. Ponieważ zdaniem Zbigniewa Bauera „reportaż jest gatunkiem informacyjnym, czyli powiadamiającym w sposób zwięzły i rzeczowy o prawdziwych
wydarzeniach."

Reporter tworząc reportaż dzieli się z nami tym, co sam zobaczył i usłyszał, ale robi w w sposób indywidualny. Co oznacza, że to on poddaje selekcji i kompozycji informacje, które chce przekazać odbiorcy i decyduje, w jakiej formie opowie o faktach. Dlatego też reportaż jest przejawem osobowości jego autora. Ponieważ to, o czym pisze lub przekazuje nam reporter, zależy od jego zainteresowań, charakteru, osobowości. Tak było w przypadku twórczości: Ryszarda Kapuścińskiego, Melchiora Wańkowicza, Hanny Krall - mistrzów tego gatunku wypowiedzi.

Zdaniem Marka Millera, „fakt nabiera pełnego blasku, jak kamień szlachetny w odpowiedniej oprawie, dopiero wtedy, gdy zostanie przefiltrowany przez osobowość reportera. To jego oczyma widzimy, jego nozdrzami odbieramy zapachy, to jego intelekt może nas zaskoczyć, jego wrażliwość wzruszyć".

Może pokazywać to, co go zainteresowało, zaintrygowało czy oburzyło. Najistotniejsze, by robił to w sposób autentyczny i świadomy. Ponieważ dzięki temu, co pisze, dostarcza informacji i kształtuje opinię swoich odbiorców. W zależności od tego, jak poda informację - może ona zbulwersować, zaszokować lub uspokoić.

Zdaniem Lovella, „zawód reportera jest trochę podobny do zawodu lekarza, w każdym razie lekarza diagnostyka. Tu i tam chodzi o tropienie jakichś bolączek, nieszczęść, chorób społecznych".

Dlatego to, co robi, powinien wykonywać w sposób interesujący, rzeczowy, jasny, prosty i zrozumiały. Bowiem odbiorca jego pracy powinien z łatwością domyślIć się tego, co chce mu przekazać reporter poprzez obraz, słowa, myśli przelane na papier. Zdaniem Marka Millera, „eksponując dokument - cytat, fotografię, rysunek - usiłuje reporter wszelkimi dostępnymi mu środkami uprawdopodobnić opisywane fakty. Każda materia zwiększająca autentyczność jest dobra."

Reporter poprzez swoją pracę mówi nam o swoich wątpliwościach, poszukuje rozwiązań, szuka świadków, zbiera opinie ekspertów, prezentuje wrażenia (swoje i innych), cytuje słowa uczestników lub świadków danego wydarzenia. Przeprowadza swoją relację z miejsc, w których jest konflikt, wypadek, przestępstwo, kłótnia stron, impreza sportowa, rozprawa sądowa, impreza kulturalna, wizyta państwowa, podróż itp.

Reporter pisze o tym, czego był świadkiem, uczestnikiem lub o tym, co usłyszał od świadków zdarzenia. Dlatego tez powinien to robić w sposób zgodny z prawdą, wiarygodny, obiektywnie, rzetelnie i ciekawie. W sposób dynamiczny, rzeczowy, obrazowy, nasilony emocjami, komentarzami i wypowiedziami stron. Ponieważ, według Słownika gatunków literackich, reportaż to „gatunek z pogranicza publicystyki, literatury faktu i literatury pięknej."

Dobry reporter powinien być otwarty na ludzi i ciekawy świata. Ponieważ, zdaniem Hanny Krall, „reporterzy muszą być ciekawi. Jeżeli nie będą ciekawi, to nie będą słyszeć. Reporter musi mieć ucho na ludzi, na świat". Co oznacza, że powinien mieć duszę dziecka, które pyta, gdy czegoś nie wie i ciągle zadaje pytanie: co to?, dlaczego?, jak? Zatem reporter powinien być ciekawy wszystkiego, z czym się styka. Dzięki temu może się wiele dowiedzieć i lepiej zrozumieć istotę problemu.

Powinien lubić to, co robi, umieć łatwo formułować myśli, logicznie myśleć, aby trafnie oceniać wydarzenia, umieć zbierać notatki, zapisywać to, co ważne, selekcjonować informacje, korzystać z wiedzy dostępnej w internecie, literaturze, powinien umieć nawiązywać wiele kontaktów. Ponieważ w ten sposób może mieć dostęp do interesujących informacji, które mogą stać się tematem jego reportaży.

Ponadto powinien nie bać się wyjechać w teren, obserwować i opisywać to, co zobaczył na miejscu w sposób prawdziwy, obiektywny. Co oznacza, że musi on umieć łatwo przeniknąć do środowiska, które go interesuje, umieć się z nim zintegrować, porozumieć. Ponieważ, jak pisze Ryszard Kapuściński, „każdy z uczestników i świadków wydarzenia widzi je inaczej - dlatego relacje będą różnić się diametralnie."

Zdaniem Marka Millera, „reporter staje się człowiekiem pytającym, aktywną stroną dialogu. Ponieważ aby opisać fakty, sam poprzez pytania staje się twórcą faktu, sprawcą czyjegoś opowiadania".

Dlatego też jego zdaniem zawód reportera wymaga ciągłego zdziwienia światem, fascynacji, dociekań, poszukiwań, zadawania pytań, prób odpowiedzi na nie. Ważne, by nie bał się ruszyć w teren, poznać problem, ludzi z nim związanych, ich historie i życie.

Z tego względu dobry reportaż powinien zawierać odpowiedzi na tzw. dziennikarskie pytanie: (kto?, co?, gdzie?, kiedy?, po co?, dlaczego?).Co oznacza, że reporter powinien strać się opisać to, co się rzeczywiście zdarzyło. Wskazać kiedy i gdzie miały miejsce pokazane przez niego wydarzenia, kto brał w nich udział, przebieg danego zdarzenia. Ponieważ, jak pisze Melchior Wańkowicz, „reportaż odnosi jakieś zdarzenie do świadomości ludzi, którzy tego zdarzenia nie widzieli".

Zdaniem wybitnego pisarza, reportera i dziennikarza Ryszarda Kapuścińskiego, dobry reporter to człowiek, który usiłuje zrozumieć innych, ich intencje, ich wiarę, ich zainteresowania, ich trudności, ich tragedie. Co oznacza, że nie jest on bierny, ale aktywnie działa w celu poznaniu ludzi, ich kultury, życia, historii i problemów. Otwiera się na drugiego człowieka po to, by go lepiej zrozumieć i poznać. Przez to bardziej odczuwa głębię i istotę problemu, które są sednem reportażu.

Zatem, jeśli chcesz zrealizować reportaż, to ustal najpierw jego temat, o którym chcesz wspomnieć w reportażu. W tym celu poszukaj wokół siebie postaci, historii, wydarzeń, które warto by było przedstawić ze względu na ich wartość, ważny cel. Bowiem dla reportera ważny jest problem i bohater.

Nie obawiaj się, że coś ci nie wyjdzie, że nie będzie dobre. Ponieważ, abyś coś robił dobrze, musisz ciągle ćwiczyć, uczyć się, zdobywać doświadczenie. Tak jak to robili twoi poprzednicy. Ważne, byś próbował i się starał. Nie bał się krytyki i ocen. One zawsze były, są i będą. Najważniejsze, byś wyciągał z nich logiczne wnioski, a jednocześnie zachował do nich zdrowy dystans. Byś był ciekawy świata, otwarty na ludzi i rzetelny. Ponieważ, jak twierdzi Lovell, „bez otwarcia na świat, ciekawości tego świata, rzetelności w obserwowaniu zjawisk, nie ma dziennikarstwa".



*****

Źródło:
Hebda P., Madejski J., - "Zawód z pasją"
Ryszard Kapuściński - "Autoportret reportera"
Marek Miller - "Reporterów sposób na życie"
A. Magdoń - "Reporter i jego warsztat"
Zbigniew Bauer - "Gatunki dziennikarskie"
Wikipedia