8.11.2013 Prawo w mediach
Jak cytować zgodnie z prawem?
Piotr Kister, Rachelski i Wspólnicy
Cytatem jest przytoczenie w swoim dziele całości lub części cudzego utworu. Stosowanie cytatu jest dozwolone jednak musi on spełniać określone warunki.
Omawiając ten przepis, w pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na fakt, iż dopuszcza on tzw. prawo cytatu tylko w utworach stanowiących samoistną całość. Oznacza to, że cytatem można się posłużyć legalnie tylko w dziele, które samo w sobie jest utworem i przedmiotem praw autorskich.
Cytować można tylko utwory rozpowszechnione, a więc takie, które za zezwoleniem twórcy zostały w jakikolwiek sposób udostępnione publicznie.
Nie istnieje ściśle określony limit objętościowy cytatu. W każdym przypadku będzie on zależał od celu w jakim autor cytujący chce przytaczać cudzy utwór. Cel taki nie może być dowolny – musi być uzasadniony wyjaśnieniem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku. Wyjaśnienie ma służyć skutecznemu uprzystępnieniu myśli autora cytującego, ułatwieniu odbiorcom zrozumienia przekazywanej idei.
Cytat używany przy okazji krytycznej analizy cudzej pracy ma służyć zapoznaniu odbiorcy z przedmiotem analizy lub jego elementem, zapewnieniu punktu odniesienia. Cytat używany w celu nauczania ma za zadanie przedstawić np. ciekawe ujęcie tematu przez inną osobę lub służyć poszerzeniu horyzontów odbiorcy. Odwołanie się do praw gatunku twórczości ma natomiast umożliwić nawiązanie do innego utworu, które czasami bywa konieczne ze względu na naturę rodzaju dzieła. Tak często jest w przypadkach np. parodii lub karykatur, które ze swej istoty muszą odnosić się do pewnych treści.
Dozwolony rozmiar cytatu należy zawsze badać indywidualnie, na bazie konkretnego przypadku mając na uwadze słuszne interesy cytowanego twórcy oraz jego prawo do normalnego korzystania ze swego dzieła. Nie wyklucza to nawet możliwości zacytowania całości czyjegoś utworu. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r. (I CK 232/04) przytoczenie cudzego utworu nawet w całości jest dozwolone, jeżeli następuje w celu określonym w art. 29 ust. 1 u.p.a.p.p., przy czym przytaczany utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu twórczości własnej, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne dzieło.
Wbrew powszechnemu rozumieniu cytat nie ogranicza się jedynie do formy pisemnej. Może on przybrać równie dobrze postać cytatu plastycznego, muzycznego lub filmowego. Cytat musi być wyraźnie oznaczony, tak aby odbiorca mógł się zorientować, iż zapoznaje się z twórczością osoby trzeciej.
Art. 34 u.p.a.p.p. określa zasadę, zgodnie z którą każdy cytat powinien zawierać informację dotyczącą imienia i nazwiska twórcy oraz źródła z którego pochodzi.
Nie zawsze jednak można cytować za darmo. Sytuacje, w których korzystanie z cytatu jest odpłatne określają ust. 2-3 art. 29 u.p.a.p.p. Stanowią one, iż za zamieszczanie rozpowszechnionych drobnych utworów lub fragmentów większych utworów w podręcznikach, wypisach lub antologiach twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
PRZERWA NA REKLAMĘ
Najnowsze w dziale Prawo w mediach:
Zatrucie SEO. Hakerzy wykorzystują wyszukiwarki do ataków na firmy
Piotr Rozmiarek
Wyszukiwarki pomagają nam szybko znaleźć informacje, ale mogą być również wykorzystywane przez cyberprzestępców. Zatruwanie SEO to taktyka, w której atakujący manipulują rankingami wyszukiwarek, aby umieścić szkodliwe witryny na szczycie wyników wyszukiwania.
Phishing w branży kryptowalut. Fałszywe rekrutacje kradną dane
Piotr Rozmiarek
Badacze zajmujący się bezpieczeństwem wykryli kampanię socjotechniczną, wymierzoną w osoby poszukujące pracy w branży Web3. Atak ma na celu zorganizowanie fałszywych rozmów kwalifikacyjnych za pośrednictwem aplikacji do spotkań, która instaluje złośliwe oprogramowanie kradnące informacje.
Legal Design. Prawnicze teksty ludzkim głosem brzmią coraz wyraźniej
Sonia Stępień
Legal design jako metoda oraz - szerzej - filozofia - skupia się na rozwiązaniach przyjaznych człowiekowi. Odbiorca będący na końcu łańcucha procesu prawnego dostaje do ręki umowy, regulaminy i pisma, których często nie rozumie. Legal design chce to zmienić. I zmienia coraz skuteczniej.
Podobne artykuły:
Dostęp do informacji publicznej. Poradnik praktyczny
Watchdog Polska
Interesują cię statystyki umieralności w Twoim szpitalu? Chcesz kopię faktury wystawionej przez urząd? A może chcesz przeczytać protokół z posiedzenia rady pedagogicznej? Sieć Watchdog Polska przygotowała praktyczny poradnik jak to zrobić. To lektura obowiązkowa dla każdego dziennikarza.
Ustawa o radiofonii i telewizji. Tekst ujednolicony
Kancelaria Sejmu RP
Ustawa o radiofonii i telewizji z dnia 29 grudnia 1992 roku z późniejszymi zmianami (Dz. U. z 2017 r. poz. 1414). 16 lutego 2018 roku wchodzi w życie zapis dotyczący zakazu reklamy solariów, wprowadzony przez Ustawę o ochronie zdrowia przed następstwami korzystania z solarium.
Sharenting, czyli zdjęcia dzieci w internecie. Badanie IRCenter
KrzysztoF
Rodzice - internauci chętnie dzielą się w sieci informacjami na temat swoich dzieci. Publikują wizerunek, informacje osobowe czy wydarzenia z życia. Najczęściej nie zdając sobie sprawy z zagrożeń. Temu obszarowi polskiego internetu przyjrzała się firma badawcza IRCenter.
Prywatne blogi podlegają prawu krajowemu
Michał Kot
W prawie unijnym głównym aktem prawnym regulującym kwestie odpowiedzialności za treści zamieszczane w internecie jest dyrektywa o handlu elektronicznym z 2000 roku.