Wpływ pandemii na media i informacje. Vibrant Information Barometer

Po niemal 20 latach sporządzania Media Sustainability Index (indeksu zrównoważenia w mediach) międzynarodowa organizacja edukacyjna IREX stworzyła Vibrant Information Barometer (VIBE - dynamiczny barometr informacji), który odzwierciedla aktualne sposoby tworzenia i wykorzystywania informacji. Jest to wynik prac dofinansowanych przez Amerykańską Agencję Rozwoju Międzynarodowego (USAID).

VIBE tworzą krajowe panele eksperckie, które oceniają dynamikę rozwoju systemów informacji w poszczególnych państwach w erze cyfryzacji oraz analizują nowe koncepcje, takie jak edukacja medialna i bańki informacyjne, jak również zasoby medialne i jakość informacji w sektorze mediów i informacji.


Badanie Vibrant Information Barometer obejmowało:

• Albanię,
• Armenię,
• Azerbejdżan,
• Białoruś,
• Bośnię i Hercegowinę,
• Czarnogórę,
• Gruzję,
• Kosowo,
• Macedonię Północną,
• Mołdawię,
• Rosję,
• Serbię
• i Ukrainę.

Tegoroczna edycja VIBE pokazuje, że globalne pogorszenie się koniunktury gospodarczej w 2020 r. spowodowane pandemią dodatkowo osłabiło sektor mediów, który już wcześniej miał problemy z ograniczonymi zasobami operacyjnymi. Chociaż wciąż brakuje szczegółowych badań dotyczących wpływu pandemii na Serbię, dane zaprezentowane podczas forum zorganizowanego jesienią 2020 r. pod patronatem USAID pokazują, że na początku 2020 r. doszło do skurczenia się rynku reklamowego. Co więcej, wraz z rosnącym upolitycznieniem branży reklamowej w regionie organizacje medialne stają się bardziej podatne na wpływy mających polityczne motywacje sponsorów na treści redakcyjne, co prowadzi do wzrostu autocenzury.

Uczestnicy paneli w regionie wskazali działania podjęte przez ich rządy w celu zatajania informacji na temat zdrowia publicznego i danych dotyczących COVID-19. Zespół ekspertów z Gruzji zauważył, że czołowe autorytety w dziedzinie zdrowia publicznego odmawiały współpracy z organizacjami medialnymi, które zadawały krytyczne pytania, i że jeszcze bardziej ograniczono już i tak trudny dostęp do informacji publicznej dla dziennikarzy. Oceniono też, że nałożone przez rosyjski rząd restrykcje w związku z COVID-19 dały władzom narzędzie do ograniczania publicznej kontroli głosowania w referendum w sprawie zmiany konstytucji w 2020 r. oraz w wyborach do samorządów terytorialnych, które odbyły się we wrześniu 2020 r.

REKLAMA
Zwrócono też uwagę na blokowanie informacji przez rządy w regionie w warunkach szerzącej się dezinformacji na temat pandemii, w tym pogłosek i teorii spiskowych. Wiele z nich miało charakter lokalnych wersji nieuzasadnionych międzynarodowych teorii spiskowych dotyczących wszczepiania mikroczipów czy technologii 5G. Zgodnie z ustaleniami panelu, mimo braku formalnych danych, w Macedonii Północnej dwie organizacje zajmujące się weryfikacją treści medialnych w tym kraju poinformowały, że ok. dwóch trzecich artykułów, których wiarygodność podważyły, dotyczyła pandemii COVID-19.

VIBE powstał dzięki wsparciu finansowemu obywateli Stanów Zjednoczonych za pośrednictwem Amerykańskiej Agencji Rozwoju Międzynarodowego (U.S. Agency for International Development (USAID). VIBE uwzględnia sprawozdania krajowe i i dane z panelu VIBE Explorer do analizy i porównywania dynamiki danych i sytuacji w regionach i poszczególnych państwach.