menu
tygodnik internetowy
ISSN 2544-5839
zamknij
Przegląd prasy 24/7. O czym szumią media

5.02.2024 Rynek medialny

Mowa nienawiści jest zaraźliwa [OPINIA EKSPERTA]

Karolina Kropiwiec, PAP Nauka w Polsce

Jeżeli jesteśmy w środowisku, w którym jakieś grupy osób są obrażane, to jest duże prawdopodobieństwo, że sami zaczniemy takiego języka używać; mową nienawiści można się zarazić, jej konsekwencją jest czyjaś krzywda - powiedział PAP prof. Michał Bilewicz z Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW.
Read this article English edition in Global Edition

Mowa nienawiści jest zaraźliwa [OPINIA EKSPERTA]ilustracja: bing.com/create

Helsińska Fundacja Praw Człowieka w publikacji "Granice nienawiści" zwróciła uwagę, że choć media społecznościowe doprowadziły do demokratyzacji dostępu do publicznych platform wypowiedzi, to ich niekontrolowany rozwój pozwala na łatwe rozprzestrzenianie się skrajnych stanowisk, w tym mowy nienawiści wobec określonych grup.

Tu pojawia się często pytanie, gdzie leży granica między hejtem, a prawem do wyrażania własnych poglądów. Zdaniem prof. Michała Bilewicza z Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Wydziale Psychologii UW różnica między mową nienawiści a wolnością słowa to spór, którego nie da się łatwo rozstrzygnąć. Ekspert zaznaczył, że to, na czym można się opierać, to uznane, międzynarodowe definicje mowy nienawiści, jako języka, który jest krzywdzący wobec konkretnych grup społecznych, głównie z racji ich mniejszościowego statusu.

- Kiedy znieważa się te grupy z powodu ich pochodzenia, religii, czy orientacji seksualnej, to uderza się nie tylko w godność tych osób, ale też w ich zdrowie psychiczne. Często mamy wzrastające wskaźniki depresji u osób, które padły ofiarą mowy nienawiści - powiedział prof. Bilewicz.

Dodał, że według lingwistów język może wywołać określony efekt lub działanie, a konsekwencją mowy nienawiści jest czyjaś krzywda lub cierpienie.

- Drugą konsekwencją jest to, że pewne formy wypowiedzi mogą generować nienawiść, czy pogardę wobec jakiejś grupy. Wtedy ktoś, kto jest odbiorcą takiego języka, może stosować już bezpośrednią, fizyczną przemoc. Przykładem jest tu zabójstwo prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza po fali nienawiści wobec jego formacji politycznej, czy wobec Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy - powiedział ekspert.


Ponadto - jak wskazał - badania pokazują, że ludzie, którzy bardzo często stykają się z mową nienawiści np. wobec imigrantów, zaczynają popierać różnego rodzaju polityki ograniczające prawa przysługujące tej grupie osób lub nawet zaczynają popierać stosowanie przemocy wobec nich.

- Z naszych badań wynika, że ludzie mową nienawiści zwykle się zarażają. Jeżeli jesteśmy otoczeni środowiskiem, w którym mowa nienawiści jest normą, w którym jakieś grupy są powszechnie obrażane, znieważane, to jest duże prawdopodobieństwo, że sami zaczniemy takiego języka używać. To powoduje, że ludzie funkcjonują w pewnych bańkach - powiedział ekspert.

Jak wskazał, głośne w ostatnim czasie wypowiedzi niektórych prawicowych publicystów na temat migrantów również pokazują pewną jednorodność poglądów w danym środowisku, które mogą eskalować. Dlatego - zdaniem eksperta - tak ważna jest rozmowa z ludźmi posługującymi się mową nienawiści i uświadamianie im, że ten język jest krzywdzący.

- Nie zgadzam się z takim powszechnym postulatem, żeby nie karmić trolla i nie wchodzić w interakcje z tymi, którzy stosują mowę nienawiści. Robiliśmy kiedyś badanie z użyciem sztucznej inteligencji, gdzie informatycy z Samurai Labs stworzyli bota, który miał właśnie wchodzić w interakcje z kontami generującymi dużo mowy nienawiści w mediach społecznościowych. Ten bot bardzo grzecznie zwracał uwagę, że taki język jest krzywdzący, próbował wyzwolić empatię, mówił: pomyśl, że po drugiej stronie jest człowiek, który cierpi czytając takie komentarze o sobie - powiedział prof. Bilewicz.

Zwrócił uwagę, że interwencja bota zmieniała zachowanie nienawistnych użytkowników. - Oni być może po raz pierwszy spotkali się z kimś, kto wyraził dezaprobatę wobec języka, którym się posługują. Miesiąc później badaliśmy te konta i ich hejterska aktywność spadała - dodał ekspert.

Czasami mowa nienawiści przychodzi łatwo, bo wynika z niezrozumienia danej grupy społecznej. Prof. Bilewicz zwrócił uwagę, że w ostatnich latach można to było zauważyć np. w przypadku osób LGBT, którzy byli nazywani "ideologią".

AUTOPROMOCJA. Patronat Reporterzy.info. Posłuchaj podcastu dla rodziców #MAMYNATORADĘ

- Najlepiej spytać tych ludzi, co dla nich jest obraźliwe i traktować to jako pewne kryterium w tym, jak dobierać słowa, żeby nie krzywdzić ludzi. To dotyczy także katolików. Pamiętajmy, że zwiększenie kultury wypowiedzi może przyczynić się do tego, że będzie nam się lepiej żyło w Polsce niezależnie od środowiska, w jakim jesteśmy - podkreślił prof. Bilewicz.

W jego ocenie polskie prawo zawiera wszelkie możliwości radzenia sobie z tym problemem. Kodeks karny mówi bowiem, że "kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3".

Prof. Bilewicz zaznaczył, że ten przepis można jedynie rozszerzyć o kryterium dyskryminacji o płeć i orientację psychoseksualną. - W porównaniu do prawa w Stanach Zjednoczonych nasze regulacje są dosyć restrykcyjne. W USA mamy poprawkę do konstytucji, która gwarantuje pełną wolność wypowiedzi i nikogo nie można za to skazać - zauważył.

Ekspert podkreślił, że choć polskie prawo ma mechanizmy do radzenia sobie z mową nienawiści, to muszą być one skuteczniej egzekwowane przez służby - policję i prokuraturę. A to - jak stwierdził - było w ostatnich latach sporym problemem. W grudniu 2023 r. rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek na konferencji naukowej w Gorzowie Wielkopolskim mówił, że walka z mową nienawiści jest obowiązkiem państwa, a w obecnym kodeksie karnym ochrona przed nią jest niewystarczająca.

Rzecznik wskazał, że dobrym pomysłem byłoby wprowadzenie nowej kategorii przestępstwa "przestępstwa z nienawiści" – na wzór dzisiaj obowiązującego "występku o charakterze chuligańskim". "Państwo powinno mieć odpowiednie instrumenty, aby we właściwy sposób potępić każde przestępstwo, które zostało popełnione z motywów odwołujących się do nienawiści" - podkreślił RPO.


***
artykuł pochodzi z portalu PAP Naukawpolsce.pl
Udostępniany jest na wolnej licencji.

Udostępnij znajomym:

dodaj na Facebook prześlij przez Messenger dodaj na Twitter dodaj na LinkedIn

PRZERWA NA REKLAMĘ
Czytaj prasę w PDF

Najnowsze w dziale Rynek medialny:

Zasięg czy zaangażowanie? YouTube zmienia zasady gry dla twórców

Sandra Kluza
Aż 30% internautów traktuje YouTube jako główne źródło informacji, a 65% z nas sięga po newsy w formie wideo. Teraz platforma zmienia sposób mierzenia lojalności widzów. Liczy się nie tylko zasięg, ale przede wszystkim zaangażowanie.

Influencerzy i social video rządzą informacją. Digital News Report 2025

Krzysztof Fiedorek
Przyszłość informacji dyktują sekundy wertykalnych klipów. TikTok, YouTube i armia influencerów odrywają odbiorcę od telewizyjnych odbiorników i stron gazet. Kto opanuje ten nowy puls, przejmie nie tylko uwagę, lecz także władzę nad narracją.

Cyberprzemoc i hejt pod pozorem żartu. Raport RAYUELA o młodzieży

Krzysztof Fiedorek
Badanie przeprowadzone w pięciu krajach ujawnia brutalną prawdę: przemoc w sieci nie rozkłada się równo. To cyfrowa mapa uprzedzeń, która rani najmocniej tych, którzy najbardziej odstają. "To tylko żart". Tak często zaczyna się przemoc, którą młodzi przeżywają w milczeniu.

Podobne artykuły:

Jak dziennikarze korzystają z mediów społecznościowych

Multi Communications
Do częstego profesjonalnego korzystania z mediów społecznościowych w pracy zawodowej przyznaje się 2/3 dziennikarzy w naszym kraju. Największym zaufaniem obdarzają blogi.

Social media i komunikacja w związkach. Ciekawe badania z Palestyny

KFi
Jak wygląda miłość w erze cyfrowej? Czy technologia bardziej zbliża, czy dzieli? W erze, gdy Facebook i Instagram zastępują rozmowy przy stole, media społecznościowe stały się nową przestrzenią relacji małżeńskich. Naukowcy z An-Najah National University sprawdzali, jak technologia może budować więzi, ale też siać niepewność.

Badania na temat wideo w internecie. Tak oglądają Polacy

Gabriela Jakimik
Połowa badanych przez IAB internautów w tradycyjnej TV ogląda tylko programy na żywo i filmy dokumentalne. Natomiast wszystkie pozostałe materiały (seriale, filmy, sport) głównie w sieci.

Media obywatelskie - szansa, czy zagrożenie dla PR?

Krzysztof Urbanowicz
Dlaczego "Pijarowcy” boją się mediów obywatelskich? Czy branża PR jest przygotowana do wyzwań stawianych przez nowe media? Czy świat korporacji jest w stanie porozumieć się ze światem Internetu?

więcej w dziale: Rynek medialny

praca w mediach

Wydawca, redaktor
praca stacjonarna i online Dziennikarz, reporter
oferty mediów lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich Grafik, Social Media, SEO, reklama
Warszawa • Białystok • Bydgoszcz • Gdańsk • Katowice • Kielce • Kraków • Lublin • Łódź • Olsztyn • Opole • Poznań • Rzeszów • Szczecin • Toruń • Wrocław • Zielona Góra • Praca zdalna Więcej

reklama

Drones. For PRO. On discount

dołącz do nas

Facebook LinkedIn X Twitter TikTok Instagram Threads Youtube Google News Blue Sky Social RSS

Reporterzy.info - internetowy magazyn medioznawczy. Świat komunikacji od kuchni. Media, dziennikarstwo, PR i marketing. Dane, raporty, analizy, porady. Historia i rynek, prawo, fotografia, oferty pracy.




Sklep reportera

Sklep reportera

Niedrogie laptopy, notebooki i netbooki
Niedrogie laptopy, notebooki i netbooki
do pisania
Cyfrowe lustrzanki i aparaty kompaktowe
Cyfrowe lustrzanki i aparaty kompaktowe
dla fotoreportera
Książki i e-booki o mediach
Książki i e-booki o mediach
do czytania
Drony wideo i latające kamery
Drony wideo i latające kamery
dla pilota
Gimbale do stabilizacji wideo
Gimbale do stabilizacji wideo
dla operatora
Oprogramowanie i aplikacje
Oprogramowanie i aplikacje
dla twórców
więcej produktów


zajrzyj na nasz 👉 Youtube

Zobacz więcej 👇
#4Lines 4 a Good(?) Morning SHORTS
gazety w PDF i epub

Czytaj gazety w PDF i EPUB

Okładka Auto Świat
Auto Świat
Okładka Dziennik Gazeta Prawna
Dziennik Gazeta Prawna
Okładka Przegląd
Przegląd
Okładka Puls Biznesu
Puls Biznesu
Okładka Świat Nauki
Świat Nauki
Okładka Tygodnik Solidarność
Tygodnik Solidarność
więcej e-gazet

Reporterzy.info

Dla głodnych wiedzy

Nasze serwisy

Współpraca


© Dwornik.pl Bartłomiej Dwornik 2oo1-2o25