28.09.2007 Rynek medialny
Czy państwa powinny chronić rodzimy rynek medialny?
Maciej Tumulec, Alicja Kamińska
Lata dziewięćdziesiąte i początku XXI wieku nacechowane były niesamowitą zdolnością, do coraz szybszego przepływu informacji i adaptacji tzw. mediów światowych na grunt krajowy. Rozrost potrzeb odbiorców, a także możliwości nadawców, pozwoliły znacznie urozmaici ofertę i wzbogacić ją tak, aby gusta poszczególnych klientów mogły być zaspokojone. Mass media zaczęły pokazywać świat z różnych perspektyw i różnych punktów widzenia.
Jednym z ważniejszych narzędzi globalizacji jest właśnie telewizja i wartości przenoszone za jej pośrednictwem. Procesy internalizacji, a w jej następstwie internacjonalizacji dotyczą także szybko rozwijającego się rynku szeroko pojętych mediów. Znaczące postępy w rozwoju tej dziedziny możemy zawdzięczać ogromnemu rynkowi mediów w Stanach Zjednoczonych. System GPS - największy obecnie na świecie system nawigacji satelitarnej, stoi u podstaw wykorzystania satelit nie tylko do celów rozwoju mediów, ale również przyczynia się do realizacji innych praktycznych wyzwań stojących przed ludzkością.
"Wyzwanie" jakim stał się GPS, zmusiło Europejczyków do budowy własnego, jeszcze nie tak doskonałego, lecz całkowicie niezależnego systemu Galileo. Przykład ten pokazuje, jak ogromna w dzisiejszym świecie jest niezależności i samowystarczalność. Dotyczy to również bezpośrednio samego rynku telewizyjnego, na którym nieopisaną rolę stanowi kapitał. Krajowe telewizje - coraz bardziej zależne finansowo (także politycznie np. Liban) od zagranicznych inwestorów, zmuszone są niejednokrotnie do oferty programowej preferowanej przez tych właśnie inwestorów. Wpływa to z całą pewnością na odbiorców tychże programów w sposób zróżnicowany i zależny od konkretnej sytuacji.
Niemniej zjawiskiem, którego nie sposób nie zauważyc jest tzw. amerykanizacja (czasami stawiana na równi z uniwersalizacją) krajowych rynków medialnych. Jest to stopniowe, ewolucyjne przenoszenie bardzo łatwo przyswajalnej kultury amerykańskiej, już nie tylko dzięki telewizjom prywatnym, lecz coraz częściej, powszechnie odbieranym telewizjom publicznym. Proces ten postępował na przestrzeni ostatnich lat w dwojaki sposób: po pierwsze, jak już wyżej wspomniano dzięki amerykańskiemu (ale także brytyjskiemu, francuskiemu i niemieckiemu) kapitałowi; po drugie dzięki odbiorcom i ich gustom. Globalizacja języka angielskiego, coraz bardziej znanego i coraz bardziej akceptowalnego w dzisiejszym świecie, sprawia że wśród np. światowych programów informacyjnych, właśnie te angielskojęzyczne cieszą się największą przyswajalnością.
W tej kwestii aspekt szybkości przekazu i szybkości dostarczenia najważniejszych informacji dla odbiorcy jest priorytetem. Staje się on bardzo często pozytywną alternatywą dla telewizji krajowych, które nierzadko ukazują pewne wydarzenia ze znacznym opóźnieniem lub nie pokazują ich wcale. Takich mediów nie traktuje się już jako substytutu, wobec programów krajowych, lecz jako coś komplementarnego i unikalnego w całej gamie oferty. Z całą pewnością tego typu programy informacyjne jak amerykański CNN czy brytyjskie BBC, mogą stanowić konkurencję dla krajowych mediów. Nie kreują one jednak zjawiska tak newralgicznego, a czasami wręcz negatywnego dla odbiorców masowych i rządzących w ich krajach jak np. amerykańskie filmy. muzyka i inne programy realizowane za Oceanem. Świadomość wszechobecności "cywilizacji Zachodu" działa niejednokrotnie odpychająco i odstraszająco. Obawa o "zalanie" telewizyjno - radiowych ofert programami zagranicznymi stwarza poczucie zagrożenia.
Wnioski wyciągane na tej podstawie zmuszają do zastanowienia się nad tym, jak bardzo stajemy się podatni na wpływ "obcej kultury", w wyniku czego w naturalny sposób wypierane zostają rodzime produkcje. Wywołuje to odruch sprzeciwu i chęci przeciwdziałania wobec nasilających się tendencji.
Dla unaocznienia tego znawiska posłużmy się przykładem Francji, w której podjęto konkretne działania, w celu przeciwstawienia się ekspansji amerykańskiego dorobku kulturowego, na rynku krajowych programów telewizyjnych "zmuszając" nadawców działających na tamtejszym rynku, by odpowiednia część nadawanych przez nich programów zawierała "czynnik francuskiego dorobku audiowizualnego. Pomaga to promować krajowe produkcje i zapobiegać obawom o zdominowanie rynku medialnego przez "czynnik obcy". Z analogicznym problemem zmagała się przez lata Kanada, której rynek programów radiowych był wręcz przejęty przez muzykę produkowaną przez amerykańskie wytwórnie. Uregulowania prawne nakładające na rozgłośnie obowiązek nadawania utworów muzycznych wykonywanych przez kanadyjskich twórców, zmieniły zupełnie kanadyjski rynek radiowy.
Podobne sytuacje mają miejsce w krajach, których obawy na temat wypierania rodzimych produkcji są bardzo mocno zakorzenione w psychice społecznej. Dość częste szemranie hasłem obrony tożsamości narodowej poprzez ochronę krajowego dorobku audiowizualnego nie jest bezpodstawne. Jeżeli spojrzymy chociażby na sąsiednią Białoruś, to uświadamiamy sobie, że wśród Białorusinów następuje coraz większy zanik świadomości narodowej. Programy telewizyjne i radiowe w języku rosyjskim, ale również edukacja w tym języku stanowią faktyczne niebezpieczeństwo stworzenia tam ideału, dawno postulowanego "homo sovieticus" - człowieka, kiedyś powiedzielibyśmy radzieckiego, a w rzeczywistości człowieka pozbawionego własnej tożsamości narodowej, poczucia więzi i odmienności poprzez posiadanie tak kluczowego elementu, jakim jest odrębność językowa.
Ostatnie czasy pokazują także, iż nawet kraje zachodnie uświadomiły sobie, że białoruska wspólnota językowa zostaje wypierana przez język rosyjski. Dobitnie ten fakt ugruntowała niemiecka rozgłośnia radiowa Deutsche Welle, mająca promować demokratyczne media na Białorusi, ale... w języku rosyjskim. Takie kraje jak ww. Białoruś, Czarnogóra czy Kirgistan mają szczególne prawo do zachowań "protekcjonistycznych", gdyż właśnie w nich urealnienie się "obcości" w telewizji jest bardzo prawdopodobne. Inne kraje także powinny dbać i troszczyć się o dorobek rodzimego przemysłu audiowizualnego, jednak w sposób bardziej przemyślany, dopasowany do potrzeb i gustów obywatela. Można to uczynić nie tylko poprzez ograniczanie rozwoju telewizji kablowej i satelitarnej, ale przede wszystkim poprzez promowanie dzieł twórców krajowych u siebie, ale także poza granicami kraju.
Konkludując, należy stwierdzić iż faktyczna groźba "zawładnięcia" rynkami krajowych telewizji przez zagranicznych producentów jest bardzo możliwa, szczególnie w czasach liberalizacji przepływu i transferu wiedzy oraz dorobku kulturalnego. Niemniej rynek ma to do siebie, że nie sprzedaje się na nim produktów koniecznie najlepszych jakościowo, lecz najlepsze pod względem marketingowym i na tym właśnie zagadnieniu, rządy obawiające się, że rozwój telewizji kablowych i satelitarnych jest jakimkolwiek zagrożeniem powinny skupić swoją uwagę.
***
Artykuł udostępniony przez Autora
PRZERWA NA REKLAMĘ
Zobacz artykuły na podobny temat:
Monitoring mediów. Wyzwaniem są social media i regulacje prawne
Klaudia Kulczycka
Firmy monitorujące media w światowym badaniu FIBEP, dotyczącym sytuacji w branży w większości dobrze oceniają swoją kondycję finansową i przewiduje dalszy wzrost dochodów.
Self-publishing, czyli jak wydać własną książkę
wydacksiazke.pl
Dlaczego warto samodzielnie wydać książkę? Self-publishing, czyli samopublikowanie, oznacza wydawanie własnym nakładem materiałów różnego rodzaju: książek, broszur, albumów czy płyt kompaktowych. Jest to coraz popularniejszy sposób na zaprezentowanie swojej twórczości światu, szczególnie wśród autorów książek. [artykuł sponsorowany]
TVN idzie na wojnę z TV Puls
Bartosz Chochołowski
Grupa TVN zwróciła się do Prokuratora Generalnego o odebranie TV Puls koncesji. Twierdzi, że stacja Murdocha zdobyła uniwersalna koncesję z "rażącym naruszeniem prawa".
Tytuły prasowe w mediach społecznościowych. Raport PBC
Sylwia Markowska
Polskie Badania Czytelnictwa przygotowały zestawienie pokazujące liczbę obserwatorów polskich marek prasowych w poszczególnych mediach społecznościowych. Na koniec 2023 roku prasowe tytuły w social mediach obserwowało 18,5 miliona użytkowników. Znamy też liderów na poszczególnych platformach społecznościowych.
Youtube kontra telewizja. Pokolenie 50+ przesiada się na komputery
Krzysztof Fiedorek
Przez lata tak zwani silversi byli kojarzeni głównie z tradycyjnymi mediami, takimi jak telewizja. Jednak badania przeprowadzone przez IQS na zlecenie SilverTV oraz Lifetube pokazują, że to podejście jest już przestarzałe. Wyniki raportu jednoznacznie dowodzą, że YouTube staje się nową „telewizją”.
Internet miażdży prasę
Katarzyna Ogórek, Money.pl
Zaledwie 2 procent młodzieży poszukuje informacji w prasie, reszta woli newsy on-line. O ekspansji internetu na rynku medialnym czytaj w raporcie Money.pl.
100 lat niepodległości w oczach czytelników prasy. Raport PBC
Izabela Sawczak
Jakie zdaniem Polaków i czytelników prasy są najważniejsze wydarzenia z ostatnich 100 lat? Jak mocno czujemy się związani z naszym krajem, Europą, czy bliskimi? Z czego powinniśmy być dumni, a co jest powodem do wstydu?