25.09.2017 Historia mediów
Historia Public Relations. Od starożytności do Złotych Spinaczy
Małgorzata Dwornik

Public relations dokładne tłumaczenie z angielskiego to- relacje publiczne, kontakty z otoczeniem a pijar to nic innego jak tylko owe dwie litery PR lekko ubarwione.
Celem PR jest pokazanie sprawy, osoby, tematu w jak najlepszym świetle i zabieganie o akceptację i życzliwość dla tychże. A u podłoża zawsze (albo prawie zawsze) leży (lub powinna leżeć) rzetelność.
Jak świat światem osoby publiczne, władcy, ludzie zwyczajni i niezwyczajni, instytucje dbały o swój wizerunek i o tzw. dobrą opinię publiczną. Kiedyś może nie aż tak świadomi, dziś czasami aż do przesady, ludzie zabiegają o reputację i wizerunek swoich działań. Owe relacje publiczne, Public relations stały się "całym przemysłem".
XX wiek przyniósł rozkwit tej dziedziny. W każdej szanowanej firmie czy instytucji musiała i nadal musi być osoba odpowiedzialna za PR. A zatem Public Relations zaczęto się uczyć, studiować. Powstały techniki i narzędzia. Począwszy od budowania wizerunku pracodawcy, poprzez lobbing, relacje z mediami, sponsoring do wszelakich relacji z blogerami.
Dziś to codzienność i do tego worka relacji z otoczeniem wrzuca się wiele, od dawna znanych działań. Ale konkretnego określenia na to wszystko PUBLIC RELATIONS użył prezydent USA Thomas Jefferson w XVIII wieku (prawdopodobnie w roku 1787).
A co z wcześniejszymi wiekami? Czy PR był znany? Uprawiany?
A jakżeby inaczej. Już w starożytności istniały miejsca, gdzie wpływano na wszelakie informacje i opinie o ludziach i sprawach. Ot chociażby Delfy z Pytią albo każda jedna Agora (rynek, miejsce spotkań mędrców i plotkarzy).
"Vox populi, vox Dei"(głos ludu (to) głos Boga) tak mówili Rzymianie a władza informowała o codziennych sprawach bardzo rzetelnie poprzez ACTA DIURNA, czyli Wiadomości Dnia.
W XVII papież Grzegorz XV założył Collegium Propagandum w celu szerzenia wiary chrześcijańskiej i wpływania na ludzi.
W tymże samym wieku, w jego początkach, niemieccy kupcy w celu przepływu informacji o swoich towarach zakładają Tygodnik Kupiecki. Strzał był niezwykle celny a wiadomości bardzo przydatne.
We Francji, kardynał Richelieu w 1631 powołał do życia "GAZETTE". Publikowano w niej wszelakie opinie publiczne. Przykładów jest wiele. W każdym kraju z roku na rok coraz więcej.
Coraz więcej pojawiało się zwolenników prawdy a nie tuszowania niepowodzeń i potknięć. "Społeczeństwo należy informować" mówił Ivy Lee, dziennikarz amerykański, który 1906 roku napisał Deklarację Zasad (Declaration of Principles). Zawierała zasady stanowiące podstawy zawodu obowiązujące po dziś dzień. Doradzał rodzinie Rockefellerów nie tylko w kryzysie a w okresie między wojennym zajmował się promocją polskich obligacji w USA.
Klientami PR były i są nawet państwa. W 1918 roku austriacko-amerykański pionier public relations i propagandy Edward Bernyes, który uważał, że manipulacja jest w społeczeństwie konieczna, stworzył odpowiedni PR dla Litwy, która dopiero co uzyskała niepodległość. Litwie pomógł w pozytywnej kreacji, ale zaszkodził Polsce. No cóż, taki też bywa PR.
Jeszcze przed II Wojną światową powstaje wiele podręczników i poradników Public relations ("Krystalizacja opinii publicznej" Edward Bernayes 1923r.). Powstają agencje: duże, małe.... Szkoły, uniwersytety otwierają specjalne wydziały.
A w Polsce?
Właściwie dopiero w 1991 roku powstaje w Polsce pierwsza firma świadcząca usługi public relations. Ale już 1994 roku pojawia się Polskie Stowarzyszenie Public Relations, inicjatorką powstania i pierwszym prezesem była Alma Kadragic. W 1996 roku mamy Kodeks Etyczny Polskiego Stowarzyszenia Public Relations a cztery lata później powstaje Związek Firm Public Relations, zrzeszający firmy deklarujące działania zgodne z wysokimi standardami etycznymi. Rok 2004 powołany zostaje Kodeks Dobrych Praktyk ZFPR, precyzujący zasady i standardy świadczenia usług PR.
Od 2003 roku prowadzony jest w Polsce konkurs „Złote Spinacze”, który został zainicjowany przez Związek Firm Public Relations. Przyznawana w nim nagroda „Złote Spinacze” jest najbardziej prestiżową nagrodą branży PR w Polsce.
Podsumujmy zatem. Oto historia public relations w wielkim skrócie:
- Starożytność - Grecja: wyrocznie, spotkania i dysputy na agorach
- Średniowiecze: kroniki i ich kronikarz
- wiek XVII - Powołano do życia Collegium Propagandum
- 1609 - w Niemczech powstaje tygodnik kupiecki, czyli co kto komu i za ile
- 1631 - kardynał Richelieu powołuje do życia "GAZETTE"
- 1787 – oficjalne narodziny sformułowania PUBLIC RELATIONS (Thomas Jefferson)
Kolejne epoki to kolejne próby stworzenia dobrego wizerunku bogatych klas, choć oni często twierdzą: „Społeczeństwo, niech je szlag!” (Cornelius Venderbilt – potentat kolejowy XIX wieku)
- 1906 - Ivy Lee, dziennikarz amerykański, pisze Deklarację Zasad obowiązującą po dziś dzień
- 1923 - Powstaje pierwszy podręcznik PR "Krystalizacja opinii publicznej" autorstwa Edwarda L.Bernaysa
- 1939r – Na Bostońskim Uniwersytecie powstaje nowy wydział. Kształci studentów w zakresie Public Relations. Rusza lawina
- 1948 - w Wielkiej Brytanii powstaje Instytut Public Relations
- 1991 - narodziny PR w Polsce
Przykładów można mnożyć wiele. Lawina ruszyła i trudno ją zatrzymać. Coraz więcej firm na rynkach całego świata zatrudnia coraz więcej piarowców. Często PR mylony jest z marketingiem, ale to już temat na inny artykuł.
*****
źródła:
- http://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/artykuly/110644,caly-ten-pijar.html
- https://rudystazysta.wordpress.com/2015/01/17/hej-pr-owco-poznaj-historie-swojego-zawodu/ https://pl.wikipedia.org/wiki/Public_relations
- http://www.preals.pl/agencja/edukacja/historia-pr/
Cennym źródłem wiedzy jest też książka Krystyny Wójcik, "Public Relations", wydana w wersji papierowej oraz w formie e-booka.
PRZERWA NA REKLAMĘ
Najnowsze w dziale Historia mediów:
#mediaHISTORY podcast. Słuchaj na Youtube, Spotify i Apple Podcast [LINK]
Reporterzy.info
Historia mediów i dziennikarstwa. Największe tytuły, znani dziennikarze, przełomowe wydarzenia w branży prasowej, radiowej, telewizyjnej i internetowej na świecie. Historie opracowane i opowiedziane przez Małgorzatę i Bartłomieja Dworników z tygodnika Reporterzy.info.
Népszava. Historia najstarszej gazety na Węgrzech
Małgorzata Dwornik
Pierwszy redaktor ukrywał się pod pseudonimem, a dziennik drukowano po węgiersku i niemiecku. Redakcję niszczyło wojsko, dziennikarze ginęli w falach Dunaju. Najstarsza gazeta Węgier przetrwała monarchię, dyktatury i rewolucję. I trwa do dziś.
Kuensel. Historia dziennika z Bhutanu, który czytali nawet niepiśmienni
Małgorzata Dwornik
Rockman na czele redakcji, gazeta bez reklam, wiadomości w komiksach i kolportaż przez kierowców autobusów. Historia Kuensel, pierwszej gazety Bhutanu, sięga 1965 roku, ale dopiero dekadę później wszystko zaczęło się na serio. Z pomocą Japończyków i młodego dziennikarza, po kursach w Australii.
Podobne artykuły:
Journal de Monaco. Historia tygodnika, który "przybliża Monako światu"
Małgorzata Dwornik
W 1858 roku Carles de Lorbac, aby przybliżyć światu problemy Monako, powołał do życia tygodnik L’Eden, który rok później zmienił nazwę na Journal de Monaco. Zaczynał jako tygodnik kulturalny, przeszedł kilka zmian ale nadal trwa i jest doceniany przez mieszkańców tego niewielkiego kraju.
Joseph Pulitzer. Każdy reporter to nadzieja, redaktor to rozczarowanie
Małgorzata Dwornik
Pracował jako poganiacz mułów, kelner a nawet windykator. Pierwszy artykuł napisał o oszukańczej rekrutacji, której sam padł ofiarą. Miał udział w budowie Statuy Wolności, przyłożył pióro do wybuchu wojny USA z Hiszpanią, a metody stosowane podczas osobistego konfliktu z Williamem Hearstem przeszły do historii dziennikarstwa.
Dramat drukowanych gazet. Gdzie podziali się ich czytelnicy?
Piotr Kaszuwara, Bartłomiej Dwornik
W ciągu pięciu lat sprzedaż dzienników spadła o 1,3 miliona egzemplarzy, a eksperymenty z płatnym dostępem do treści online się nie powiodły.
Radio Luxembourg. Historia stacji gwiazd, zwanej LUXY 208
Małgorzata Dwornik
Bracia François, Aloyse i Marcel Anen w samym centrum Luksemburga prowadzili sklep ze sprzętem fotograficznym i radiowym. François był tak zafascynowany radiofonią, że na strychu budynku zbudował nadajnik bezprzewodowy o mocy 50 wat i zasięgu 200 metrów. Była jesień 1923 roku.