menu szukaj
tygodnik internetowy ISSN 2544-5839
nowe artykuły w każdy poniedziałek
tytuł monitorowany przez IMM i PSMM
zamknij
REKLAMAbanner Konsimo

22.10.2018 Historia mediów

Chosun Ilbo. Historia koreańskiej gazety - wojownika

Małgorzata Dwornik

Od 1920 roku dziennik 조선일보 w Hangul, czyli 朝鮮日報 w Hanja lub Chosun Ilbo po angielsku, za punkt honoru obrał sobie bycie uszami i oczami Koreańczyków. Dziś gazeta, która poprowadziła Koreę do niepodległości, ma prawie dwa miliony egzemplarzy nakładu i pozycję największej gazety w kraju.

Chosun Ilbo. Historia koreańskiej gazety - wojownikafot. Chosun Ilbo/domena publiczna/Wikimedia

Kiedy w 1897 roku, po wielu latach okupacji chińskiej, Korea odzyskała wreszcie niepodległość, powstało Daehan Jeguk - Cesarstwo Koreańskie z cesarzem Gojong na czele. Niestety, młody kraj nie umiał bronić się przed kolejnym uzurpatorem - Japonią. Ostatecznie, na mocy traktatu między tymi dwoma krajami, od 1910 roku Korea była pod panowaniem Japończyków. Taki stan rzeczy utrzymywał się do 1945 roku. W tym czasie zakazano Koreańczykom wszelkiej działalności politycznej, co oczywiście zaowocowało buntami i ruchem oporu.

Po pierwszej wojnie światowej w 1919 roku, we wrześniu, w Seulu zawiązuje się stowarzyszenie Chosun Ilbo (co oznacza "koreańska codzienność"). Jego zadaniem jest obrona kraju, kultury i suwerenności. Oczywiście Japończykom, którzy musieli wydać zgodę, przedstawiono mniej narodowe podejście do tematu. Dyrektorem generalnym całego przedsięwzięcia został Jo Jin- Tea, bankowiec i biznesmen, który postanowił powołać do życia gazetę w języku koreańskim.

REKLAMA

Japończycy w ramach specjalnej polityki kulturalnej wydali pozwolenie na edycję trzech prywatnych gazet i tak 5 marca 1920 roku na rynku ukazała się Chosun Ilbo (koreańskie wiadomości) w języku Hangul, z pisanym tekstem od prawej do lewej strony.
Dwie pozostałe pozycje to:

  • Donga Ilbo, gazeta istnieje do dnia dzisiejszego
  • Kaeby Ok, pozycja poświęcona literaturze koreańskiej przetrwała 6 lat

W Korei obowiązuje język koreański, ale są dwa rodzaje jego zapisywania. Hangul to alfabet, który powstał w 1446 roku. Po modyfikacjach służy Koreańczykom po dziś dzień. Język koreański zapisany chińskimi literami to Hanja. Był obowiązujący do początku XX wieku. Koreańska literatura i większość dokumentów zapisana była tymi znakami. Od 1949 roku w Korei Północnej oficjalnym językiem jest Hangul a Korea Południowa powoli i systematycznie zastępuje Hanję Hangul, ale wiele chińskich znaków jest nadal w codziennym użyciu.

Na bakier z japońskim rządem


Chosun Ilbo w 1920 roku wydrukowano w Hangul, co było nie lada wydarzeniem. Od pierwszego numeru gazeta stała w kontrze do rządu japońskiego i miała ciągłe kłopoty. Już w kwietniu, po miesiącu istnienia, napłynęły nad redakcje czarne chmury. Wszystko za sprawą ślubu siódmego syna cesarza Gojong z japońską księżniczką Nishimoto Nomiya Masako. To wydarzenie wywołało wielkie wzburzenie wśród obywateli Korei. Musiała interweniować policja a w Chosun Ilbo pojawił się artykuł krytykujący taką postawę dworu. Większość nakładu skonfiskowano.

Kolejny incydent miał miejsce w sierpniu 1920 roku, kiedy to z taką pasją witano delegację Reprezentantów Senatu USA, że ponownie interweniowała policja japońska, ale tym razem nie obeszło się bez ofiar. Na łamach gazety pojawiła się krytyka i ostre komentarze (esej Natura), które doprowadziły do zawieszenia pracy gazety 27 sierpnia. Jednak nowa pozycja na rynku miała duże wsparcie nie tylko czytelników ale i osób wysoko postawionych w koreańskich władzach. Po naciskach i petycjach dziennikarze wrócili do pracy i natychmiast, 5 września ukazał się artykuł Dlaczego rząd generalny zawiesił naszą gazetę. Wtedy też po raz kolejny i na czas nieokreślony wstrzymano działalność dziennika. Ta huśtawka rządu z Chosun Ilbo trwała dłuższy czas.

Nie mogąc sobie poradzić z popularnością gazety i problemami z jej zamknięciem, Japończycy postanowili zrobić roszady personalne. Jo Jin- Tea przesunięty został na inne ważne stanowisko w bankowości a na tymczasowego szefa dziennika, powołano jego zastępcę Yoon Myung-Hwan. Agresywny ton gazety trochę zelżał. Myung dowodził, że władza kulturalna Japończyków nie jest taka zła.

Jo Jin, który nieoficjalnie miał wpływ na “poczynania” gazety a oficjalnie został tylko konsultantem, wraz z wąskim gronem współpracowników doprowadził do posadzenia na głównym fotelu redakcyjnym Nam Gung-Hun, 9 kwietnia 1921 roku. Od tego czasu rozwój i pozycja dziennika nabiera tempa. Nam Gung podszedł do spraw gazety profesjonalnie. Powołał komitet redakcyjny, tak jak to było w europejskich i amerykańskich gazetach. Z powodu sytuacji politycznej w kraju współpracownicy zbierali się tylko raz w miesiącu (około 28 dnia) i układali plan działania na kolejne edycje.

Informacje między wierszami. Gandhi i Einstein uosobieniem idei


Przez kolejne trzy lata działalności gazety Nam Gung musiał uważać jakich współpracowników sobie dobierał. Jeśli już któryś z dziennikarzy miał wykształcenie, to wiadomym było, że nabył je w Japonii. Nie wszyscy ówcześni politycy, działacze i dziennikarze sprzeciwiali się rządom Japończyków. Dlatego też Nam Gung postawił głównie na historię i kulturę Korei nie zapominając o jej sytuacji narodowej. Przemycane informacje trafiały do większości czytelników. Nie mogąc pisać o swoich bohaterach i ruchu na rzecz wyzwolenia, pisano o obcych. Głównym tematem tamtych lat były Indie i Mahatma Gandhi. 9 września 1921 roku ukazał się pierwszy z wielu artykułów: Pan Gandhi, prawdziwy wróg Anglii. Sprawami wolnych Indii żyli Koreańczycy przez dłuższy czas. Drugim tematem, który dziś uważany jest za “dziwny” to życie i praca Alberta Einsteina, naukowca i Żyda bez własnego kraju. Jego teoria względności zajmowała łamy nie tylko Chosun Ilbo, przez wiele miesięcy.

W latach dwudziestych XX wieku na terenie Korei działało już kilka gazet a Chosun Ilbo utrzymywało się na szczycie listy. 6 czerwca 1923 roku wydano tysięczną edycję gazety a 22 lipca 1924 roku ukazał się dziennik poszerzony do 4 stron (do tej pory funkcjonował w objętości dwustronicowej).

We wrześniu 1924 roku do redakcji gazety przyjęty zostaje Pak Hon- Yong, działacz młodzieżowy i komunista. Jako młody chłopak postanowił nauczyć się angielskiego, co wcale nie było łatwą sprawą. Brak nauczycieli, nie mówiąc o szkołach był głównym powodem wyjazdu młodego Pak Hon- Yong do Japonii. Niestety nie dotarł na egzaminy wstępne, gdyż został okradziony. Losy rzuciły go do Szanghaju. Tu poznał grupę komunistów i zamiast Ameryki była Moskwa i spotkanie z Leninem. Jako działacz Komunistycznej Partii Korei często był więziony, ale przekonań nie zmienił. Kiedy po raz kolejny opuszczał mury więzienia, liczył że sprawy socjalne kraju i jego mieszkańców zainteresują szefa Chosun Ilbo. Tak też się stało. Jednak Pak Hon- Yong nie usiadł za biurkiem ale pracował w terenie. Został reporterem.

Od stycznia tego samego roku, również jako reporter, zaczął pracować działacz młodzieżowy i społeczny Kim Dae- Ya a rok później, we wrześniu 1925 roku, pracę w Chosun Ilbo podjął socjalista Im Won- Keun. Ta trójka szybko stworzyła zgrany zespół. Mówiono o nich Trzy Osoby. Artykuły poświęcone problemom klasy robotniczej, życiu biedoty i uciskom ze strony japońskiej, wzbudziły zainteresowanie niższych klas społecznych i osiągnęły ogromną popularność a wraz z nimi ich autorzy. Pisali otwarcie co często kończyło się w areszcie.

Ta trójka mogła działać bardziej swobodnie bo 13 września 1924 roku doszło do przejęcia gazety przez separatystycznego działacza ruchu niepodległościowego Sin Seok- Woo, który nominował na dyrektora generalnego Lee Sang- Yae.

Lee Sang-Yae nauki pobierał w Japonii, jak prawie każdy szanowany Koreańczyk ale nie uległ naciskom okupanta. Działał w stowarzyszeniach młodzieżowych,politycznych i chrześcijańskich. Był sportowcem i pedagogiem a także pocztowcem. Edukacji młodzieży poświęcił prawie całe swoje dorosłe życie. Obejmując stanowisko w Chosun Ilbo miał już 74 lata. Szybko zrezygnował z tego zaszczytu, nie czując się na siłach podołać takim obowiązkom. Zmarł trzy lata później w 1927 roku.

Młody właściciel, pierwsza kobieta w redakcji i komiksy


Sin Seok- Woo kupił gazetę za 85 000 wonów “zaocznie”. Jak większość koreańskich patriotów żył w Szanghaju, gdzie współpracował z rządem na wygnaniu. W chwili zakupu Chosun Ilbo miał 30 lat i krótki staż jako dziennikarz w Era Ilbo. Ambitny młodzieniec postanowił sam prowadzić gazetę ale jego powrót do Korei nastąpił dopiero w 1926 roku. Po rezygnacji Lee Sang- Yae, właściciel powołał na stanowisko redaktora naczelnego Ahn Jae Hong, językoznawcę, historyka, dziennikarza i działacza. Przez dwa lata, do powrotu Sin Seok-Woo, po wcześniejszych ustaleniach, Ahn Jae Hong miał wolna rekę w prowadzeniu gazety. Pozwolił aby trójka: Pak Hon- Yong, Kim Dae- Ya, Im Won- Keun mogła rozwinąć skrzydła a dzięki ich artykułom gazeta zwiększyła obieg. Na prośbę dyrektora generalnego zatrudnił pierwszą kobietę -dziennikarza i wprowadził kreskówki w dziale rozrywki.

Choi Eun- hee nie była pierwszą kobietą w prasie koreańskiej ale pierwszą w Chosun Ilbo. Po studiach na Japońskim Uniwersytecie dla Kobiet w Tokio podjęła pracę w gazecie 5 października 1924 roku. Jej sposób wysławiania się i tematy jakie poruszała szybko zyskały sympatię coraz większego grona czytelniczek. Nadano jej imię Buin Gija (damski reporter). Między innymi dzięki niej kobiety koreańskie zaczęły wychodzić z domów, udzielać się społecznie, kształcić i zmieniać swój światopogląd.

13 października 1924 roku na łamach Chosun Ilbo pojawił się pierwszy koreański komiks czteroobrazkowy Yak heotmul On. Jego autorem był Kim Dong- Sung a tekst napisali Lee Sang- hyo i An Jae-Hong. Z numeru na numer komiks rozbudowywano i unowocześniano. Był serialem pod wspólnym tytułem a każdy odcinek miał swój podtytuł. Pierwszy nazwano dwuznacznie Zaproszenie. Łącznie było 501 odcinków. Komiks bawił czytelników do 11 marca 1927 roku.

Lata dwudzieste XX wieku to wielki rozwój fotografii i atelier fotograficznych. Pierwsze zdjęcia pojawiły się pod koniec XIX wieku a kiedy do głosu doszła prasa koreańska, zaczął się wielki szturm fotografów na gazety. Pierwsze studia fotograficzne prowadzili Japończycy i to oni mieli monopol na zdjęcia w japońskich gazetach. Założenie rodzimego Cheonnyeondang Photo Studio w 1907 roku było punktem zwrotnym w historii studiów fotograficznych w Korei.

Jak w wielu kulturach Wschodu tak i w Korei nie wypadało aby mężczyzna fotografował kobietę. Zatem prawie jednocześnie przy nowoczesnych atelier powstawały małe studia dla kobiet gdzie fotografem była kobieta.
Lata dwudzieste przyniosły zmianę statusu kobiet. Pojawiły się nowe grupy:

  • Sinnyeo seong - nowe kobiety,
  • Jigeobyeo seong - kobiety pracujące
  • Yeoja - po prostu kobiety w odróżnieniu od współczesnej dziewczyny
  • Buin - elegantki
  • Bunyeoja - damy

Nowe kategorie pokazują, że kobiety zaczęły zyskiwać status społeczny, pracując poza domem. Choć niemała w tym zasługa dziennikarki Choi Eun-hee to już 22 maja 1921 w Chosun Ilbo ukazała się reklama studia fotograficznego i jego właścicielki Yi Hong-gyeong:

Pani Yi Hong-gyeong rozpoczyna działalność fotograficzną. Przez trzy lata uczyła się technik fotograficznych w domu, a wreszcie zdobyła umiejętność tworzenia wyjątkowego portretu. Obiektyw, którego używa, to słynny Zeiss, a pani Yi jako pierwsza otworzyła studio fotograficzne dla kobiet w Gyeongseong.

W 1927 roku dziennik wydrukował serię artykułów Różne zawody kobiet a jedną z bohaterek była Hong-gyeong, pierwsza zawodowa fotografka. Nieraz gazeta korzystała z usług Yi i pań parających się tym zawodem.

Niepodległościowe wrzenie


Druga połowa lat dwudziestych XX wieku to kolejny wzrost zainteresowania sprawami wolności i niepodległości. Coraz więcej działaczy koreańskich szkoli się w Anglii, Francji czy USA. Dziennikarze byli korespondentami amerykańskich i europejskich gazet. O Korei zrobiło się głośno. Chosun Ilbo przoduje w artykułach o klasie robotniczej, czym wzbudza niepokój władz japońskich. Na łamach gazety drukują swoje wypowiedzi i uwagi:

  • Cho Ma Sik, działacz polityczny, religijny i dziennikarz. W latach dwudziestych był sekretarzem generalnym ruchu młodzieżowego YMCA. Pisał na temat sportu, zdrowia ale i wolności kraju.
  • Kim Gu, mnich, dyplomata, polityk. Był premierem rządu na uchodźstwie i wspierał ruch oporu
  • Mosquito, pedagog, dziennikarz, działacz polityczny. W 1932 roku nabył udziały w Chosun Ilbo i został dyrektorem sprzedaży i dystrybucji, a potem zasiadał w zarządzie. Wzbogacił się na kopalniach złota. Pisał o górnictwie i ludziach w nim pracujących.
  • Cho Wan Gu, niezależny działacz, komunista, późniejszy premier i minister spraw wewnętrznych
  • Hong Myung Hee, powieściopisarz, dziennikarz, polityk. Na łamach Chosun Ilbo publikowano jego powieść Im Jung Jung w odcinkach.

Pod koniec lat dwudziestych ruch wolnościowy Korei był tak wielki, że rząd Japonii nie radził sobie nie tylko z bojownikami i działaczami ale także ze zwykłą ludnością. Więzienia były pełne. Z inicjatywy Chosun Ilbo i jej redaktorów, 15 lutego 1927 roku powołano do życia stowarzyszenie Singanhoe. Redaktor naczelny Ahn Jae Hong i dyrektor Sin Seok-Woo należeli do ścisłego grona przywódców, co oczywiście natychmiast odnotowano na łamach gazety. Stowarzyszenie podzielone był na dwa obozy: nacjonalistyczny i socjalistyczny. Szefowie dziennika byli członkami tego pierwszego. Mimo iż polityczne poglądy miały oba obozy trochę rozbieżne to co do celów byli zgodni. Na łamach Chosun Ilbo pojawił się kierunek działalności Singanhoe:

  • zniesienie opresji rasowej, politycznej i ekonomicznej
  • osiągnięcie wolności słowa, organizacji, stowarzyszania się i publikowania
  • wspieranie ruchów na rzecz równości wśród młodzieży i kobiet
  • obalenie frakcyjności i nepotyzmu klanu
  • sprzeciw wobec Wschodniej Kompanii Rozwoju Kolonialnego
  • propagowanie ekonomicznego ruchu skromności

Japończykom nie w smak była taka działalność i artykuły w popularnej gazecie. Cenzorzy dwoili się i troili a dziennikarze kamuflowali jak mogli wolnościowe nawoływania. Kiedy jednak w styczniu 1928 roku ukazuje się artykuł Ahn Jae Hong o nieludzkim traktowaniu więźniów koreańskich przez japońskie władze, naczelny i jego wydawca Baka Gwana-soo trafiają do więzienia a pracę gazety zawieszono. Po wyjściu na wolność Ahn Jae Hong wraca do drażliwych tematów. W numerze z 9 maja ukazuje się artykuł jego pióra Byeok Sang-kwan, opisujący incydent z Jinan i wysłaniu wojsk Japonii do Shandong w Chinach. Tym razem autor trafia do więzienia na dłużej, a gazetę zamknięto na 133 dni.

Japończycy nie docenili jednak koreańskich dziennikarzy i wydawców. Czytelnicy nie zostali bez swojej ulubionej gazety i poznali co oznacza darmowa dystrybucja. Nie da się ukryć,że ta sytuacja pogorszyła finanse gazety i wydawnictwa a do tego Sin Seok- Woo znalazł się na cenzurowanym u władz.

Karuzela redaktorów naczelnych


Początek lat trzydziestych nie był łatwy. Mimo że redaktor naczelny wciąż nękany był przez władze, dyrektor Sin Seok- Woo scedował na niego całą firmę i uciekł do Szanghaju. Tak więc Ahn Jae Hong od 25 lipca 1931 roku został dyrektorem generalnym Chosun Ilbo. Jednak problemy z Japończykami nie pozwalały mu na spokojne prowadzenie gazety, częściej bywał w areszcie niż za biurkiem. W końcu oskarżono go o malwersację i wtrącono do więzienia na dłuższy czas. Nie pomogły petycje i prośby. 22 lutego 1932 roku stery gazety obejmuje Yu Jin- Tea, następnie przekazuje je 15 czerwca Jo Man- Sik, którego ze względu na swoje przekonania i metody walki politycznej nazywano Koreańskim Gandhim.

Jo Man prowadził dziennik do 22 marca 1933 roku. Wtedy to całość firmy przejął Bang Eun - Mo, który oficjalnie stał się dyrektorem generalnym 19 lipca. Na swojego zastępcę powołał Mosquito, który od roku był dyrektorem reklamy i sprzedaży i miał udziały w firmie a redaktorem naczelnym został Seochun. Ta trójka jawnie przeciwstawiała się Japończykom. Pieniądze i spryt robiły swoje. Nie można było skonfiskować nakładu z tekstem wolnościowym, kiedy w tym samym numerze Lee Kwang Soo, pisarz i poeta w malowniczych słowach opisywał pokoje pałacu cesarza Japonii a Seochun umieścił pochwałę wystawy japońskiej ekonomi.

Jednak kiedy rząd Japonii wprowadził obowiązek edukacji w swoim języku, zarząd gazety pokazując swoje stanowisko w tej kwestii, 21 grudnia 1935 roku (data wejścia nowej ustawy edukacyjnej), rzucił na rynek 100000 egzemplarzy ulotek w języku koreańskim. Było to możliwe, gdyż Mosquito w lipcu tego samego roku ukończył budowę nowego biurowca, w którym utworzono wydział wydawniczy. W tym samym wydawnictwie i w tym samym celu od 17 października drukowany był miesięcznik, dodatek do podstawowego wydania - Jogwang (poranne światło, iluminacja), początkowo pozycja wyłącznie literacka, która szybko usamodzielnił się i wydała swoją wojnę Japończykom.

Po wybuchu wojny japońsko-chińskiej w 1937 roku zarówno Chosun Ilbo jak i Jogwang przypuściły atak na politykę rządu japońskiego. Dziennikarze walczyli piórem o żołnierzy koreańskich na siłę wcielanych do wojsk japońskich i niepodległość swojego kraju. Do przodujących działaczy - twórców tego okresu w obu pozycjach należeli:

  • Ham Sang Hoon, dziennikarz polityczny, w tym czasie redaktor naczelny Chosun Ilbo
  • Yuk Kwang Ry, dyrektor społeczny, w Chosun Ilbo od 1924 roku
  • Lee Hun Gu, pisarz, krytyk literacki, reporter Chosun Ilbo
  • Kim Ki Jin, poeta, powieściopisarz, współpracownik Chosun Ilbo

Działania na rzecz wolności kraju, protesty przeciwko wojnie (w 1940 Japonia przystąpiła do działań II wojny światowej) i przymusowemu językowi japońskiemu w edukacji szkolnej, niszczeniu kultury koreańskiej były już w roku 1940 tak silne, że latem tego samego roku władze japońskie definitywnie zamknęły gazetę a jej aktywa skonfiskowały. Protesty Mosquito nie przyniosły skutku. Jego pieniądze przepadły wraz z gazetą. Ostatnie wydanie miało numer 6923. W ciągu dwudziestu lat od założenia Chosun Ilbo, cztery razy dochodziło do zawieszenia działalności dziennika i ponad 500 razy konfiskowano jego nakład.

Witaj wojowniku! Tryumfalny powrót Chosun Ilbo


Przez lata 1940-1945 dziennikarze Chosun Ilbo zamieszczali swoje artykuły w Jogwang a te mniej polityczne w gazetach pod patronatem japońskim. W 1943 roku na Konferencji w Kairze podjęto decyzję o przywróceniu Korei niepodległości. Wraz z zakończeniem II wojny światowej skończyła się okupacja japońska. Do Korei wkroczyły od północy wojska radzieckie, od południa amerykańskie, a wzdłuż 38 równoleżnika powstała linia demarkacyjna, przyczyna konfliktu wewnątrzkoreańskiego.

Do kraju wraca też Rząd Tymczasowy z Syngman Rhee na czele. Wracają działacze i politycy, między innymi Kim Gu, szef Niezależnej Partii Korei, który często zamieszczał swoje artykuły w Chosun Ilbo. To z jego inicjatywy 23 listopada 1945 roku gazeta powraca na rynek koreański. Tego dnia Syngman Rhee, pierwszy prezydent powojennej Korei powiedział:

Chosun Ilbo był wieloletnim, wojownikiem na rzecz odrodzenia narodu i przywrócenia praw narodowych pod naciskiem japońskiego wroga. Jesteśmy zachwyceni widząc, że powstaje wskrzeszony w tym krytycznym momencie naszych czasów, Witaj!

Nie wszyscy dziennikarze wrócili do pracy w dzienniku. Jedni zostali po stronie północnej, niektórzy wyjechali do Japonii lub USA, inni podjęli pracę w konkurencyjnych gazetach. Na swoje stanowisko dyrektora generalnego powrócił Bang Eun- Mo a Mosquito jak dawniej zadbał o finanse gazety. Redaktorem naczelnym ponownie został Ahn Jae Hong.

W pierwszych latach po wyzwoleniu Chosun Ilbo wspierało Kim-Gu i jego Niezależną Partię i rząd Syngman Rhee ale czasy okazały się bardzo niespokojne i choć jeden okupant odszedł, pojawił się drugi. Amerykanie szybko poczuli się panami sytuacji a ich naciski na “młody rząd” odbijały się na prostych ludziach. Likwidacja Koreańskiej Republiki Ludowej (nie mylić z tą północną), podział kraju, represje wobec ludności, przywrócenie do pracy w urzędach i policji byłych kolaborantów - te poczynania spowodowały wybuchy niezadowolenia. Buntowało się nawet wojsko, które miało poparcie ludności cywilnej. Do krwawych zajść doszło w Yosu i Suncheon.

Na łamach Chosun Ilbo zaczęła pojawiać się ostra krytyka tych, których do tej pory popierano a kiedy terror sił rządowych doprowadził do śmierci blisko 40 tysięcy mieszkańców wyspy Czedżu, Bang Eun- Mo, Ahn Jae Hong i Mosquito stanęli w jawnej opozycji do rządu. W redakcji pracowali wtedy dziennikarze popierający szefów i walczący piórem z “nowymi problemami”:

  • Bang Il- Young,dziennikarz, biznesmen. Dołączył do redakcji w 1943 roku kiedy gazeta nie ukazywała się ale budowała swoje struktury
  • Wang Woo- Young,dziennikarz, biznesmen, w późniejszych latach w zasiadał w zarządzie gazety
  • Hong Jong- In, dziennikarz, alpinista, w gazecie od 1929 roku

Sytuacja polityczna i ekonomiczna Korei Południowej nie była w dobrej kondycji. Północ dążyła do zjednoczenia kraju co doprowadziło 25 czerwca 1950 roku do inwazji na część południowa i zajęcia Seulu. Działania wojenne zakłóciły działalność Chosun Ilbo. Od 29 czerwca do 22 października gazeta nie ukazywała się. Mieszkańców Seulu ewakuowano ale nie wszyscy wyjechali.

Wojna koreańska i Seul w cieniu przemocy


Jedną z metod pozyskiwania “siły roboczej”z Korei Południowej do Północnej przez Kim Ir Sena, przywódcy północnego, było porywanie ludzi prosto z ich domów. Szacuje się, że w latach 1950-1953, czyli trwania wojny koreańskiej, przetransportowano w ten sposób około 80000 osób. W tej grupie znaleźli się też szefowie Chosun Ilbo: Bang Eun-Mo i Mosquito.

Bang Eun został oskarżony o współpracę z Japończykami a Mosquito zginął prawdopodobnie 28 września 1950 roku w trakcie nalotu amerykańskich sił powietrznych. Oficjalnie jednak został uznany za zmarłego dopiero w 1959 roku i przez te dziewięć lat figurował jako dyrektor generalny gazety. Przez kolejne 20 lat gazeta nosiła jego imię.

Jeszcze w roku uprowadzenia szefów dziennika stanowisko dyrektora objął Bang Il- young, wnuk Bang Eun- Mo. Dwa lata później zostaje ewakuowany z Korei w trosce o jego życie. Wraca do kraju już po wojnie. Jego funkcję obejmuje na ten czas Jang Gi- Yeong. Po powrocie w 1954 roku Bang Il opublikował 10.000. numer gazety i pierwszy w lokalnych wydaniach - 23 marca 1955.

Mimo drobnych sukcesów nie był to dobry czas dla Chosun Ilbo. Nie chcąc wspierać reżimu Kim Ir Sena ponownie gazeta stanęła po stronie rządu Syngman Rhee. Po zakończonych działaniach wojennych Północ - Południe reżim Rhee wzmógł się a naciski na dziennik były tak duże, że omijano w nim drażliwe tematy dla rządzących. Prestiż Chosun Ilbo zaczął maleć. Ale dziennikarze, zwolennicy demokracji nie poddawali się.

Wszystko uległo zmianie w 1960 roku. Rządząca Partia Liberalna, która stłumiła opozycyjne partie i prasę, sfabrykowała wynik wyborów z 15 marca. W ramach protestu 18 kwietnia studenci Uniwersytetu Koreańskiego przemaszerowali ulicami Seulu. Zostali zaatakowani i ciężko pobici przez bojówki wynajęte przez polityków. Następnego ranka w Chosun Ilbo ukazał się artykuł Seul w cieniu przemocy. Gazeta, jedyna która była na miejscu wydarzeń, zamieściła również fotoreportaż z zajścia. Doprowadziło to do kolejnego wybuchu protestu. 19 kwietnia ponad 100 000 uczniów szkół średnich i studentów wyszło na ulice, w wyniku czego ponad 180 osób zostało zastrzelonych przez policję.

W Korei zawrzało. 26 kwietnia Syngman Rhee opuścił kraj. Nowy rząd pod wodzą Chang Myuna nie utrzymał się długo. 16 maja 1961 generał Park Chung- hee w drodze zamachu stanu przejął władzę i w lipcu stanął na czele Najwyższej Rady Narodowej Przebudowy. Zaczęła się dyktatura wojskowa. W 1963 pod naciskiem Stanów Zjednoczonych w kraju została przywrócona władza cywilna. 17 grudnia 1963 Park Chung- hee został trzecim prezydentem Korei Południowej.

Tym razem zarząd Chosun Ilbo nie ugiął się cenzurze i naciskom władzy. Jako jedna z nielicznych gazet, która pozostała na rynku medialnym (była w prywatnych rękach) występowała w opozycji do władzy. W maju w 1963 roku kiedy to rząd zwiększył cenzurę na artykuły redakcyjne, redakcja i redaktor naczelny Chang Woo-young, postanowiła nie publikować żadnych artykułów wstępnych przez okres dwunastu dni.

Dziennik politycznie zaangażowany


W pierwszych latach rządów Park Chung- hee dziennik popierał jego decyzje. Bezpieczeństwo narodowe, utworzenie Koreańskiej Komisji Etyki Wojskowej i Koreańskiej Konfederacji Związków Zawodowych, Unia Nauczycieli - to były główne tematy ale nie były to bałwochwalcze artykuły. Jeśli jakaś decyzja rządu nie spodobała się społeczeństwu, Chonsun Ilbo natychmiast o tym donosił. Dziennik wspierał ruch robotniczy. Angażował się otwarcie w życie polityczne kraju i nie bał się opisywać też relacji między Północą a Południem. 26 czerwca 1964 roku wystosował i wydrukował petycję o uwolnienie więźniów z Korei Południowej, przetrzymywanych przez Phenian. Artykuł nosił tytuł: Milion podpisów, by zwrócić tych uprowadzonych z północy.

Kiedy w latach pięćdziesiątych wystąpił brak młodego narybku dziennikarskiego i problemy z politycznymi poglądami już obecnych, wprowadzono egzaminy rekrutacyjne do gazet. Pierwszy odbył się 9 czerwca 1954 roku. Choć z czasem zasady nieco zelżały to przez takie “sito” przeszli nowi dziennikarze Chonsun Ilbo w latach sześćdziesiątych:

  • Song Kun Ho, był reporterem najnowszych wydarzeń. Autorem artykułów Nowoczesna koreańska historia, Podział i naród
  • Sun Woo Hui, dołączył do redakcji w 1961 roku. Nie był młodzieńcem, miał 39 lat i praktykę dziennikarską. W 1964 roku został redaktorem naczelnym i jako głównodowodzący redakcją sprzeciwił się ustawie o komisji etycznej prasy, która miała kontrolować media. W listopadzie 1964 roku,kiedy jednak wprowadzono ustawę o mediach został aresztowany za naruszenie przepisów i prawa karnego. Po zwolnieniu w grudniu wyjechał jako korespondent do Wietnamu. W 1971 roku został dyrektorem Chonsun Ilbo.
  • Lee Doo Hyung, choć do grupy dziennikarzy gazety dołączył oficjalnie w 1964 roku, od blisko dziesięciu lat był korespondentem wojskowym. W latach 1966-1967 roku jako korespondent był w Wietnamie a w latach 1978-1985 pracował w Japonii. Po powrocie w 1985 roku został na krótko redaktorem naczelnym a potem dyrektorem do spraw problemów gazety.
  • Lee Young- hee, w Chonsun Ilbo od czerwca 1964 roku jako szef działu politycznego. Wcześniej był korespondentem w USA i współpracował z wieloma koreańskimi gazetami.
  • Hurmun, od 1964 reporter Chosun Ilbo. W latach 1974-1978: korespondent w Tokio. Za swoja postawę w obronie więzionych dziennikarzy i walkę z naciskami na prasę koledzy nadali mu przydomek Goebbels z rządu Chun Doo Hwan
  • Kim Dae Jung, podjął pracę w dzienniku w czerwcu 1965 roku jako reporter polityczny. Rok później w lutym został wysłany jako korespondent do Waszyngtonu. Po powrocie przeszedł wszystkie szczeble kariery dziennikarskiej i w 1981 roku został dyrektorem politycznym.

Ale nie tylko polityką Chosun Ilbo żyło w tych latach. Choć czasy nie były łatwe czytelnicy łaknęli kultury a zwłaszcza literatury. Gazeta im to dawała. Lata sześćdziesiąte to czas tak zwanej czystej literatury, która podkreślała świadomość rzeczywistości i praktykę społeczną. Zachowywała czystość słowa i artyzm. Prowadzono wiele debat na ten temat a Chosun Ilbo w nich przodowało. Do głównych przedstawicieli tego nurtu należał Kim Su Yuong.

20 października 1968 roku uruchomiono cotygodniową pozycję Weekly Chosun - komentarze i podsumowania najgorętszych tematów, sport i kultura. Nie zapominano w redakcji o najmłodszych. Od 10 stycznia 1937 roku z przerwami, wychodził i ukazuje się nadal, dodatek dla dzieci Sonyeon Chosun Ilbo. Jest też dziennik od 1946 roku sponsorem Mistrzostw Baseballu w Bluegrass National High School, które odbywają się corocznie.

Największa gazeta Korei. Pół miliona nakładu


2 lutego 1970 roku stery gazety przejmuje Bang Woo- Yeong, młodszy wnuk Bang Eun- Mo. Pracę w gazecie rozpoczął w 1949 roku jako praktykant i był reporterem odpowiedzialnym za sprawy społeczne i gospodarcze. Lata siedemdziesiąte upłynęły gazecie na sprawach bieżących i na potyczkach z władzą, na mocy Deklaracji Wolności Prasy z 17 kwietnia 1971 roku. Stan wojenny, nowa konstytucja czy zamach na prezydenta, to wydarzenia, którymi żyła Korea Południowa w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych. Trzeba jednak przyznać,że mimo dyktatury i nacisków ówczesny rząd doprowadził do rozwoju gospodarki koreańskiej i wzrostu dochodu narodowego na poziomie najwyższym na świecie. W Chonsun Ilbo często pojawiały się pochwały poczynań rządowych. Nowa autostrada, kolejne uniwersytety i szpitale. Były pochwały ale i krytyki bo niezadowolenie społeczne mimo wszystko rosło.

Pozycja gazety na rynku medialnym wzrastała. Coraz więcej czytelników obdarzało ją swoim zaufaniem. W 1974 roku amerykańskie biuro badań Instytut Adama Smitha ogłosiło,że Chonsun Ilbo zajmuje pierwsze miejsce w rankingu koreańskich gazet, a 27 lutego 1979 roku na rynek trafił nakład w liczbie 500000 egzemplarzy.

Po upadku dyktatury Park Chung Hee sytuacja kraju zmieniła się a wraz z nią i sprawy Chonsun Ilbo uległy zmianie. W 1983 roku dyrektorem generalnym zostaje Lee Kyu Tae i pozostaje na tym stanowisku 23 lata co jest rekordem. W czasie jego “panowania” w redakcji gazeta wprowadziła wiele nowości:

  • 1 lutego 1984 roku ukazuje się pierwszy numer amerykańskiej edycji Chosun Ilbo
  • w styczniu 1985 roku - ukłon w stronę żeńskiej grupy czytelniczek - magazyn kobiecy Neukkim (Poczuj). obecnie Yeoseongjoseon
  • 1 czerwca 1988 roku rusza Centrum Informacji Chosun Ilbo
  • 1 września 1988 roku- pierwszy numer pozycji edukacyjnej Chosun Ilbo - edyukeisyeon
  • od 11 października 1988 roku ciekawostki techniczne zawarto w Chosun Ilbo jeonja sinmun
  • od 15 marca 1989 roku zmienia się format gazety
  • 21 marca 1990 roku startuje dodatek dla fanów sportu Chosun Ilbo Seupocheu
  • 2 października 1995 roku premiera pierwszej strony internetowej
  • 2 marzec 1999 roku historyczna zmiana w formie pisania tekstów. Porzucono pionowy zapis na rzecz poziomego

Gazeta również bardzo mocno zaangażowała się w ochronę środowiska, wdrażając w 1992 roku program Gaspillons moins. W wielu poczynaniach Lee Kyu Tae wspierał Ahn Byung- Hoon, od 1985 roku redaktor naczelny. W drugiej połowie lat osiemdziesiątych redakcję zasilili nowi dziennikarze, z nowoczesnym spojrzeniem na swój kraj i pracę. Dzięki nim pojawiły się w gazecie nowe działy tematyczne. Doświadczenie często zdobywali na zagranicznych placówkach

  • Han Sam-hee, pracę rozpoczął w 1983 roku jako specjalista do ochrony środowiska. W 2011 roku otrzymał państwową nagrodę w dziedzinie nauki i kultury a w 2013 roku nagrody: Fine Press Award i Carbon Culture Award.
  • Yangsanghun, w redakcji jest od 1984 roku. Przeszedł przez dział polityczny. Zajmował się sportem i rekreacją. Od 2014 roku prowadzi kolumnę Yang Sang-hoon
  • Kim Chang-Gyun, dołączył do redakcji spraw społecznych w 1988 roku. Pracuje również jako dziennikarz polityczny i za tę stronę swojej pracy otrzymał nagrodę dla najlepszego dziennikarza. Od 2005 roku prowadzi własną kolumnę. Tylko od 2000 roku zamieścił w niej blisko 260 artykułów. Od października 2015 do grudnia 2017 roku był redaktorem naczelnym
  • Choi Bo Sik, starszy reporter. Pracę podjął w 1988 roku, był korespondentem w Berlinie. Autor Enchantment (Full Story), Walking the People of Our Times, a obecnie “właściciel” własnej kolumny Choi Bo Sik column
  • Park Doo Sik, przyjęty 1989 roku jako reporter. W 1995 i 2000 roku został korespondentem w Waszyngtonie. Pełnił funkcję dyrektora politycznego i społecznego. Od grudnia 2017 roku jest redaktorem naczelnym.

Mimo nowinek technologicznych i nowości w samym dziennikarstwie ta dziedzina życia od lat opanowana jest przez mężczyzn. W latach dwudziestych XX wieku głośna była postać Choi Eun-hee, pierwszej dziennikarki w Chosun Ilbo i można powiedzieć,że na tym koniec. Ilość kobiet dziennikarzy zawsze była wręcz symboliczna. W dziale administracyjnym królowały ale na łamach gazety niestety nie. Podobny stan rzeczy ma się nadal i to we wszystkich koreańskich gazetach. Ostatnie badania wykazały, że w Chosun Ilbo jest 126 reporterów mężczyzn i tylko 25 kobiet. gazeta próbuje to poprawić.

  • Kang In- seon zaczynała jako reporterka, dziś prowadzi biuro w Waszyngtonie
  • Park, Eun- joo, pracuje w dziale ekonomicznym, jest zastępcą dyrektora
  • Kang Kyung- hee, rozpoczęła pracę w 1991 roku jako korespondentka francuskiego Ministerstwa Gospodarki i Spraw Międzynarodowych. Przeszła przez działy polityczny i ekonomiczny. Obecnie jest dyrektorem wydania.
  • Kim Yoon- duk,jest szefową działu kulturalnego i rozrywki.Zajmuje się także kontaktami z czytelnikami.
  • To nieliczne panie w prężnie działającej gazecie.

Od prawie samego początku istnienia dziennik bawi swoich czytelników wesołymi historyjkami. Do zasłużonych pracowników tego działu należy Gimdowon, grafik i malarz, pracujący w gazecie od 1969 roku a o sprawy artystyczne dba Lee Chul-won. Często jego ilustracje zastępują zdjęcia, jak te ze spraw sądowych gdzie fotograf nie ma wstępu. Jest ilustratorem na etacie od 2000 roku.

Do ciekawych postaci w gazecie należy zaliczyć Kim Sung Yoona - reportera żywieniowego i Yuyongwona, dziennikarza wojskowego. Obydwaj panowie prowadzą swoje strony internetowe i są bardzo popularni wśród czytelników i telewidzów.

Chosun Ilbo to nie tylko gazeta o dziennym nakładzie blisko 1 800 000 egzemplarzy ale przedsiębiorstwo w skład której wchodzi wydawnictwo i fundacja. W samej redakcji dziennika pracuje około 500 osób. Ma gazeta 1690 oddziałów w całej Korei Południowej i 17 placówek zagranicznych w Europie, Azji i obu Amerykach. Obecnie dyrektorem generalnym całej firmy jest Bang Sang Hoo a redaktorem naczelnym dziennika Park Doo Sik.

Mimo spadku ilości czytelników, jak na całym świecie i konfliktów dziennikarzy z dyrekcją, gazeta nadal utrzymuje się na pierwszym miejscu w rankingu popularności. Wydawana jest w formacie Broadsheet i ma 56 stron. Od 2003 roku jest całkowicie w kolorze. Ma swoją aplikację mobilną i konto na Facebooku. Zarówno edycja drukowana jak i ta cyfrowa ma swoje działy i porusza tematy:

  • Wiadomości ze świata
  • Wiadomości z kraju
  • Opinie
  • Społeczeństwo
  • Ekonomia
  • Kultura
  • Sport

Wersja cyfrowa gazety dostępna jest w językach: koreańskim, chińskim, angielskim i japońskim. W 2020 roku przypada setna rocznica działalności Chosun Ilbo. Redakcja już dziś szykuje się do tego wydarzenia. Wspominając deklaruje:

W całej naszej historii zawsze służyliśmy jako oczy i uszy naszych czytelników. Nieustannie dążymy do profesjonalnego dziennikarstwa. Jesteśmy przekonani, że nasza prawdziwa wartość może błyszczeć tylko wtedy, gdy nie zawiedziemy zaufania, które nasi czytelnicy włożyli w nas. Będziemy przestrzegać naszych wysokich standardów, aby stać się najlepszym źródłem informacji o największej liczbie czytelników ze wszystkich grup wiekowych i klas w Korei.

Kalendarium Chosun Ilbo


  • 1920, 5 marca - pierwsze wydanie Chosun Ilbo
  • 1920, 27 sierpnia - pierwsze zawieszenie pracy gazety
  • 1923, 6 czerwca - tysięczna edycja
  • 1923, 13 września - przejęcie gazety przez Sin Seok Woo
  • 1924, 22 lipca - pierwsze czterostronicowe wydanie
  • 1924, 5 października - pierwsza kobieta na etacie, Choi Eun Hee
  • 1924, 13 października - pierwszy cztero obrazkowy komiks
  • 1928, 9 maja - zawieszenia działalności gazety na 133 dni
  • 1935, 17 października - pierwsza edycja miesięcznika Jogwang
  • 1935, 21 grudnia - w ramach protestu ustawy edukacyjnej, gazeta drukuje 100000 ulotek w języku koreańskim
  • 1940-1945 - działalność gazety zawieszono
  • 1945, 23 listopada - pierwsza powojenna edycja
  • 1950, 29 czerwca - 22 października - kolejne zawieszenie działalności gazety z powodu wojny koreańskiej
  • 1954 - dziesięciotysięczny numer
  • 1955, 23 marca - pierwsze wydanie lokalne
  • 1960, 19 marca - pojawił się artykuł, który spowodował zamieszki uliczne z ofiarami śmiertelnymi
  • 1963, maj - w ramach protestu nie drukowano artykułów redakcyjnych
  • 1964, 26 czerwca - na łamach gazety ukazała się petycja w obronie więźniów przetrzymywanych przez rząd Korei Północnej
  • 1968, 20 października - pierwszy numer tygodnika Weekly Chonsun
  • 1984, 1 lutego - rusza amerykańska edycja dziennika
  • 1985, styczeń - magazyn dla kobiet
  • 1988,1 czerwiec - inauguracja Centrum Informacji
  • 1989, 15 marca - zmiana wizerunku dziennika
  • 1995, 2 października - inauguracja strony internetowej
  • 1999, 2 marca - zmiana zapisu tekstu z poziomego na pionowy,
  • 2003 - gazeta w kolorze

*****

źródła:
  • https://id.wikipedia.org/wiki/The_Chosun_Ilbo
  • http://english.chosun.com/dhtm/f_1abtus.html
  • https://en.wikipedia.org/wiki/The_Chosun_Ilbo
  • https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A1%B0%EC%84%A0%EC%9D%BC%EB%B3%B4
  • https://fr.wikipedia.org/wiki/Chosun_Ilbo
  • https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%BD_%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B1%D0%BE
  • https://pcst.co/archive/pdf/Ghim_PCST2006.pdf
  • http://congress.aks.ac.kr/korean/files/2_1413780164.pdf
  • https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B4%EC%83%81%EC%9E%AC
  • https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%88%EC%9E%AC%ED%99%8D
  • http://www.minse21.or.kr/xe/index.php?mid=minse_year
  • https://es.wikipedia.org/wiki/Shin_Suk_Woo
  • https://books.google.pl/books?id=p3yW5MdzKnUC&pg=PA218&lpg=PA218&dq=Choi+Eun-Hee%2BChosun+Ilbo%2B1924&source=bl&ots=w6aw1jUrvv&sig=3F0YeVR4nRnqvh0hEwBrU4HDMgs&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwiQpK_h2fvdAhXDjywKHdDyBlcQ6AEwAHoECAkQAQ#v=onepage&q=Choi%20Eun-Hee%2BChosun%20Ilbo%2B1924&f=false
  • http://www.ansan.go.kr/woman/highTalent/content/572.jsp?menuId=01054003
  • https://quod.lib.umich.edu/t/tap/7977573.0004.203/--development-of-photo-studios-in-korea?rgn=main;view=fulltext
  • https://namu.wiki/w/방응모
  • http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2003/08/08/2003080861015.html
  • http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2010/01/19/2010011900006.html
  • https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%84%A0%EC%9A%B0%ED%9C%98#%EC%96%B8%EB%A1%A0,_%EB%AC%B8%ED%95%99_%ED%99%9C%EB%8F%99
  • https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B4%EB%8F%84%ED%98%95_(1933%EB%85%84)
  • https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B9%80%EB%8C%80%EC%A4%91_(%EC%96%B8%EB%A1%A0%EC%9D%B8)
  • http://english.yonhapnews.co.kr/national/2016/05/08/0302000000AEN20160508001700315.html
  • http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2017/06/23/2017062302090.html
  • http://writers.chosun.com/
  • https://namu.wiki/w/%EC%A1%B0%EC%84%A0%EC%9D%BC%EB%B3%B4

Udostępnij znajomym:

dodaj na Facebook prześlij przez Messenger dodaj na Twitter dodaj na LinkedIn

PRZERWA NA REKLAMĘ

Zobacz artykuły na podobny temat:

Cenzura - Włochy faszystowskie

Tomasz Jędrzejewski
Cenzura we Włoszech nie została stworzona przez reżim faszystowski i nie skończyła się wraz z nim, ale miała ogromny wpływ na życie mieszkańców kraju podczas jego panowania.

Świerszczyk. Historia najstarszego magazynu dla dzieci w Europie

KF, Newseria
Od momentu debiutu 1 maja 1945 roku na jego łamach publikowali najwybitniejsi twórcy literatury dziecięcej i najlepsi polscy ilustratorzy. To najstarsze, wychodzące nieprzerwanie czasopismo dla dzieci na całym Starym Kontynencie.

Blogosfera. Pamiętniki dla publiki

Michał Chmielewski
Pojęcie 'blog' przekręciło znaczenie pamiętnika o 180 stopni. Skończyła się era ginekologicznych spowiedzi w papier, który potem skrzętnie ukrywamy przed niepowołanymi.

Aftenposten. Historia najpopularniejszego dziennika z Norwegii

Małgorzata Dwornik
Zanim w 1763 roku pojawiła się pierwsza norweska gazeta "Norske Intellektiven-Seddeler", wszelakie informacje ukazywały się jako odręcznie pisane notatki i drukowane ulotki. Pół wieku później,w 1819 roku do rąk czytelników trafił dziennik "Morgenbladet". I właśnie w tej gazecie, w 1836 roku rozpoczął swoją pierwsza pracę młody drukarz Christian Schibsted.

Początki czasopiśmiennictwa w Polsce

Bartłomiej Dwornik
Pierwsze druki - nieperiodyczne "gazety ulotne" - pojawiły się w Polsce w początkach XVI wieku. Były wydawane tylko przy wielkich okazjach, aby opisać owe wydarzenia. Bywało, że i wierszem.

Naczelna.pl - najstarszy dziennik online

Bartłomiej Dwornik
W październiku w sieci pojawiła się bardzo nietypowa gazeta. Naczelna.pl publikuje codzienne informacje... sprzed 56 lat. To doskonałe miejsce, aby przekonać się jak i o czym pisali dziennikarze pół wieku temu.

Haaretz. Historia izraelskiej gazety, grającej Izraelowi na nerwach

Małgorzata Dwornik
Podziwiany przez wielu obcokrajowców i niewielu Izraelczyków. Przez wielu znienawidzony, głównie przez Izraelczyków. Czytany przez niewielu, przez wielu potępiany, jest to wysoce ideologiczna pozycja wysokiej jakości. Tak dziennikarze The New York Times piszą o swoich kolegach po fachu z najstarszego dziennika w Izraelu.

więcej w dziale: Historia mediów

dołącz do nas

Facebook LinkedIn X Twitter Google RSS

praca w mediach

Wydawca, influencer
Whitepress Dziennikarz
oferty mediów lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich Więcej

reklama


Rozlicz PIT i przekaż 1,5% na projekty fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty

zarabiaj

Zarabiaj przez internet

więcej ofert



Reporterzy.info

Dla głodnych wiedzy

Nasze serwisy

Współpraca


© Dwornik.pl Bartłomiej Dwornik 2oo1-2o24