Russia Today. Historia kontrowersyjnej telewizji informacyjnej z Rosji

fot. Jürg Vollmer/cc3.0/Wikimedia

XXI wiek. Telewizja światowa w rozkwicie. BBC i CNN nadają przez 24 godziny na dobę i na całym świecie. Programy informacyjne, popularno-naukowe, kulturalne. W tym czasie Rosja - największe państwo świata pod względem powierzchni i dziewiąte jeśli chodzi o liczbę ludności, ma swoje:

• Pierwyj Kanał,
• Rossija K- stację o profilu kulturalnym,
• Match TV- kanał sportowy,
• Ru.tv, który propaguje muzykę.

Jednak żadna z telewizji, stacji czy kanałów rosyjskich nie ma takiego zasięgu międzynarodowego jak stacje amerykańska czy brytyjska, a stawką jest blisko 150 milionów potencjalnych odbiorców. Rząd rosyjski postanowił to zmienić. Michaił Lesin, minister komunikacji i Aleksiej Gromow, rzecznik prasowy Władimira Putina, z przyzwoleniem samej góry tworzą cyfrową, nowoczesną sieć telewizyjną.

Bez cenzury

Decyzja zapada 15 września 2005 roku a już 10 grudnia, w Moskwie, przy Zubowskim Bulwarze zaczyna nadawać studio telewizyjne Russia Today. Swietłana Mironiuk - dyrektor agencji RIA Novosti - w jednym z wywiadów mówi:

”Niestety, na poziomie świadomości masowej na Zachodzie, Rosja kojarzy się trzema słowami: komunizmem, śniegiem i ubóstwem" i dodaje "Chcemy przedstawić pełniejszy obraz życia naszego kraju".

Plan ten zaczęło wdrażać blisko 300 dziennikarzy, z tego 70 korespondentów z całego świata. Informacje płynęły 24 godziny na dobę, przez 7 dni w tygodniu. Nad wszystkim czuwała Margarita Simonian. Miała zaledwie 25 lat i była najmłodszym redaktorem naczelnym stacji. Postawiła sobie za cel stworzenie telewizji na najwyższym poziomie od strony technicznej i programowej.

Start nie był łatwy. Już na wstępie świat dziennikarski uznał, że nowa telewizja jest po to aby popierać, wybielać i zachwalać rząd Rosji z Władimirem Putinem na czele. Pracownicy stacji zaprzeczali, a Simonian w różnych wywiadach podkreślała, że absolutnie nie ma żadnej cenzury a informacje przygotowywane i przekazywane są rzetelne.


Pierwszy rok pracy to studio w Moskwie, ale już 2006 roku poprzez platformę cyfrową British Sky Broadcasting, Russia Today zagościła na stałe w Wielkiej Brytanii, tworząc własne studio w Londynie. Próbując dowieść swojej rzetelności stacja poszerza swój program. Nie tylko polityka ale też kultura, biznes czy sport gości na ekranach. Reportaże, wywiady, debaty to podstawa dziennikarskiej pracy.

Od samego początku istnienia telewizji redaktor naczelną wspiera Oksana Bojko. Pracę zaczęła jako korespondent krajowy, potem zagraniczny. To jej relacje z Czeczeni, Syrii czy Afganistanu znają widzowie. Dziś prowadzi swój program Worlds Apart. To tu, co dwa tygodnie, padają proste ale dociekliwe pytania. Oksana gości w studio decydentów z całego świata. Na jej pytania odpowiadali między innymi:

• sekretarz generalny OBWE Lamberto Zannier,
• sekretarz generalny Rady Europy Thorbjorn Jagland,
• były sekretarz generalny ONZ Kofi Annan,
• czy specjalny przedstawiciel ONZ ds. Międzynarodowej migracji Peter Sutherland,
• ale też premierzy różnych krajów, uczeni, politycy, sportowcy.

Reporterem z najdłuższym stażem jest Aleksiej Jaroszewskij. W pierwszych latach stacji korespondent zagraniczny. Odwiedził blisko 70 krajów relacjonując wydarzenia tamtych dni (między innymi z Korei Północnej w 2007 roku). W Latach 2009-2012 był szefem placówki w Kijowie. Dziś pracuje w RT Ameryka i jest odpowiedzialny za sprawy ekologii. Za swoją pracę otrzymał wiele nagród.

Do weteranów stacji można zaliczyć angielskojęzycznych dziennikarzy: Eunana O`Neilla i Neila Harveya. Obydwaj panowie pokazali się z jak najlepszej strony w dziale sportowym. Pierwszy zasłynął gorącymi relacjami z piłkarskich Mistrzostw Świata FIFA 2010 z Republiki Południowej Afryki a drugi z olimpiady w Pekinie czy Euro 2008. I O’Neill i Harvey często udzielają się w innych programach stacj.

YouTube, Rusiya Al-Yaum i kontrowersyjne relacje z Osetii

Margarita Simonian krok po kroku realizowała plany swoje i stacji. Rok po inauguracji obraz współczesnej Rosji, nie tylko pod kątem polityki, poznała rzesza ludzi na świecie. Telewizja rosyjska zaczęła docierać do Włoch, Belgii i Holandii. W czerwcu 2007 roku uruchomiony zostaje kanał na YouTube.

W sierpniu 2007 można oglądać transmisję z Bieguna Północnego. Trwa zaledwie 5 minut, ale jest to relacja na żywo z tak odległego miejsca. Jednak to, co uznano za wydarzenie tego roku to uruchomienie Rusiya Al-Yaum - kanału w języku arabskim, dostępnego nie tylko w Europie, ale i na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej.

Apetyt nadal rósł. Celem stały się Stany Zjednoczone. Dzięki dostawcom usług kablowych: Time Warner Cable i Comcast, program Russia Today pojawia się w domach Amerykanów. Pierwsze kroki poczyniono w grudniu a Nowy Rok powitano transmisjami nie tylko z Moskwy i Sankt Petersburga, ale też z Nowego Jorku.

Rynek odbiorców ciągle rośnie co nie powstrzymuje krytyki stacji. Wręcz przeciwnie. Rok 2008 przynosi wojnę Rosji z Gruzją w Osetii Południowej. Stacja jako jedyna przekazuje wiadomości z frontu. Świat dziennikarski oskarża ją o stronniczość, przeinaczanie faktów i matactwa.

William Dunbar, pracujący jako korespondent, przekazuje informacje na bieżąco. Nie pojawiają się na ekranie wcale albo mówi się o nich “nie sprawdzone raporty”. Dziennikarz składa wypowiedzenie i odchodzi z telewizji jeszcze w trakcie działań wojennych.


Zarząd, aby złagodzić trochę nieprzychylne opinie podaje do wiadomości i te dobre informacje. Russia Today jako jedyna stacja anglojęzyczna dostaje pozwolenie od rządu Birmy na nakręcenie dokumentu o tym kraju. Zostaje też oficjalnym partnerem stacji kosmicznej Bajkonur. Będzie współpracować w projektach kosmicznych.

Już nie Russia Today. Zmiana nazwy na RT

Trzeci rok działalności stacji to kolejne rynki,sukcesy, porażki. Russia Today chce być rozpoznawalna na świecie nie z powodu tego, kto za nią stoi, ale za program, działalność i rzetelną pracę. Zapada decyzja o zmianie wizerunku. Nazwa została skrócona do dwóch liter RT, które umieszczono na zielonym tle. Ten znak został przyjęty jako logo stacji. Zmieniają się też priorytety. Od teraz większy nacisk będzie na sprawy trzeciego świata. Każdy kanał przede wszystkim przedstawia problemy swojego regionu. Na pierwszym miejscu - obiektywizm.

Rok 2009 przynosi jeszcze inne nowości. Powstaje kolejny kanał obcojęzyczny, tym razem hiszpański. Miliony ludzi na świecie mówi tym językiem. To z myślą o nich powstaje RT en Español. Pierwsze programy nadawane są z Moskwy, ale bardzo szybko powstają studia w Madrycie, Miami, Hawanie, Los Angeles i Buenos Aires. Już w pierwszym roku nadawania liderzy ponad 10 krajów Ameryki Łacińskiej udzielili wywiadów dziennikarzom kanału.

Od pierwszych dni w programie “Lista Erica” jego gospodarz, Eric Fonseca, przybliża widzom historię i kulturę Rosji, szczególnie z odległych części azjatyckich. Aktualne sprawy Ameryki Łacińskiej przedstawia Luis Castro w programie “Karty na stół” a w dziale sportowym króluje Galo Fernández. Do grona ścisłych pracowników należy Eva Golinger, wenezuelsko-amerykańska prawniczka i dziennikarka, specjalistka prawa międzynarodowego, wielokrotnie nagradzana za swoja pracę czy Diana Deglauy, dziennikarka z Argentyny.

O prestiżu tego kanału może świadczyć nagroda British Broadcast Digital Awards 2010 w kategorii "Najlepszy start kanału" i sześć nagród w największym konkursie latynoamerykańskim w dziedzinie marketingu i projektowania telewizyjnego, Promax/BDA Latin America 2010.

RT en Español okazała się wielkim sukcesem ale nie jedynym. 11 czerwca 2009 roku Margarita Simonian i zarząd RT rozpoczynają współpracę z CNN w ramach projektu World Report a stacja zaczyna nadawanie w Kanadzie, Indiach i Hongkongu. W tym samym roku rusza FreeVideo, pierwsza angielskojęzyczna agencja wideo w Rosji, z której usług korzysta blisko 15 000 kanałów i agencji z 185 krajów i portal informacyjny InoTV.

Badania przeprowadzone na koniec roku 2009 roku, przez firmę Sonovate wykazały, że RT tylko w 6 europejskich krajach:

• Francji,
• Niemczech,
• Włoszech,
• Polsce,
• Serbii
• i Wielkiej Brytanii

ogląda ponad 6 milionów widzów.

Mimo spektakularnych sukcesów stacji nie ustają ataki na nią. Przoduje w nich Luke Harding dziennikarz The Guardian. Mocno atakuje stację, rząd Rosji i samego Władimira Putina. Te działania doprowadzają do wydalenia go z Rosji. To pierwszy taki przypadek od zakończenia zimnej wojny. W ostrych słowach o RT wypowiada się też dziennikarz The New Republic, James Kirchick ale redaktor Simonian odpiera ataki twierdząc, że stacja nie boi się żadnej krytyki, dopuszcza negatywne opinie o swojej pracy a bronić Moskwy nie musi, bo robi to sam rząd. Z takim podejściem i dofinansowaniem z budżetu państwa (blisko 100 milionów dolarów), nadal rozwija skrzydła i już na samym początku 2010 roku, w styczniu, uruchamia studio w Waszyngtonie.

Start w USA i RT Doc

W dzień inauguracji pokazano program Alyona Show, który poprowadziła (wtedy i przez kolejne lata) Aliona Minkowska.. To program w którym poruszano sprawy bieżące USA, czasami w dość ostrych słowach. Do wydawców amerykańskiej edycji dołącza Thom Hartmann ze swoim programem The Big Picture i Larry King z talk show Larry King Now, który przeszedł z CNN. Bardzo szybko pojawiają się na antenie znane nazwiska, które przyciągają widzów. W sprawy polityczne i nie tylko, w programie Watching the Hawks wprowadzić widzów postanowili Tyler Ventura, syn znanego aktora i Sean Stone, potomek reżysera Olivera Stone’a. W krótkim czasie stacja zyskuje 86 milionów odbiorców w USA i została nominowana do prestiżowych nagród Emmy International Television Awards w kategorii News.


Wiele nagród zdobywają też dokumenty tworzone w RT Doc. Mimo iż kanał powstał w 2011 roku, bardzo szybko zdobył światowy sukces. Dziennikarze, którzy do tego czasu pracowali dla różnych działów mogli nareszcie poświęcić się temu co ich pasjonuje.

Do filarów tego kanału należy Aleksander Kopysow. Skupia się głównie na badaniu lokalnych konfliktów zbrojnych i na badaniu ludzkich zachowań w ekstremalnych sytuacjach. Sprawy ekologii i wojny to tematy bliskie Artiomowi Somowi. Mimo młodego wieku ma na swoim koncie blisko 100 dokumentów i wiele nagród. O prawach człowieka, sztuce i kulturze mówią reportaże Wieńczysława Guza a zdrowie, tradycja i podróże fascynują Janę Jerlaszową. Cała ekipa dokumentalistów to 22 osoby. Ich prace można zobaczyć na YouTube. Rok 2011 przyniósł RT na tej platformie rekord świata - 500 000 milionów wyświetleń.

Głośnie demonstracje pod hasłem "Occupy Wall Street", rozpoczęte 17 września 2011 w Zuccotti Park w Nowym Jorku nie były tematem numer jeden w mainstreamowych mediach, ale RT tam była i rok później za relacje z tego wydarzenia zdobywa dwie nagrody na konkursie PromaxBDA Global Excellence Awards 2012.

Oprócz nagród były też straty. W marcu 2012 roku ekipa RT została zatrzymana w Iraku podczas kręcenia filmu. W Damaszku podłożono bombę pod samochód w wyniku czego zniszczona została siedziba Rusiyi Al-Yaum, a w listopadzie w wyniku bombardowania ucierpiało studio w Bagdadzie. Dziennikarze wyszli z tych incydentów cało, ale cywilne ofiary niestety były. Koniec roku przynosi poprawę nastrojów. Wszystkie kanały sieci nadają już w technologii HD a na Facebooku RT ma 500 000 fanów.

Margarita Simonian dotrzymuje słowa. RT poszerza działalność. Zatrudnia coraz więcej pracowników. W kwietniu 2013 roku uruchomiona zostaje RUPTLY, agencja z siedzibą w Berlinie, która dostarcza w czasie rzeczywistym i archiwizowanym materiały za pośrednictwem najnowszej platformy RUPTLY.TV.

Nowa siedziba w starej fabryce

Studia przy Zubowskim Bulwarze pękają w szwach. Zapada decyzja o zmianie siedziby. W północno-wschodniej części Moskwy jest kompleks po sowieckiej fabryce - 28 tysięcy metrów kwadratowych. To tam w maju 2013 roku ruszają nowe studia i rozpoczyna pracę blisko 2000 pracowników. Najnowsza technologia, nowoczesny sprzęt i profesjonalna obsługa - to podziwia w czerwcu sam Władimir Putin. Stacja robi na nim takie wrażenie, że zwiększa dotacje do 300 mln dolarów i wydaje zakaz jakichkolwiek cięć budżetowych.

“Nigdy nie wychodziliśmy z założenia, że to będzie służba informacyjna lub kanał, który będzie się zajmował wychwalaniem rosyjskiej polityki. Chcieliśmy, żeby na scenie informacyjnej pojawił się absolutnie niezależny kanał informacyjny. Oczywiście, jest finansowany przez państwo, ale i tak czy inaczej nie może wyrażać stanowiska rosyjskich władz wobec tego, co dzieje się w naszym kraju i za granicą“.
Władimir Putin, 10 czerwca 2013

W nowej siedzibie, po tak ważnej wizycie pada postanowienie - celem jest miliard odbiorców, na razie na YouTube RT ale dyrektor generalny Aleksiej Nikołow jest dobrej myśli, bo tylko jeden materiał, o syberyjskich meteorytach, w ciągu jednego tygodnia miał 30 milionów wyświetleń.


Jak do tej pory strona internetowa stacji była w języku angielskim ale od 2013 roku jest również po rosyjsku (trzecia po RTDoc i InoRT). Do ciekawych postaci związanych z tą stroną, ale i z całą stacją jest Elena Khanga. Aktorka, dziennikarka, prezenterka - czarnoskóra Rosjanka. To ona poprowadziła pierwszy w Rosji talk-show poświęcony sprawom seksu About That (Про это). I swoją osobą i programem zszokowała niejednego Amerykanina.

Kolejny rok - 2014 to rok olimpiady. Toteż w nowej siedzibie ruszają przygotowania do tego wydarzenia a w Soczi powstaje pierwsza angielskojęzyczna stacja radiowa.

Konflikt na Krymie i bunt dziennikarek

Transmisje olimpijskie i nominacje do prestiżowych nagród przysłania kryzys na Krymie. Na głowę Margarity Simonian spadła lawina krytyki:

• za sprzyjanie rządowi Rosji,
• za nierzetelne informacje
• za fałszowanie prawdy.

Sposób przedstawienia konfliktu ukraińsko-rosyjskiego odbił się głośnym echem za sprawą dwóch dziennikarek RT America. 3 marca 2014 roku w trakcie swojego programu Breaking the Set Abby Martin stanęła w obronie Ukrainy:

“Zanim zakończymy program, chciałabym powiedzieć coś od serca na temat trwającego kryzysu na Ukrainie i rosyjskiej okupacji Krymu. To, że pracuję dla "RT", nie oznacza, że nie jestem niezależną dziennikarką. I nie mogę wyrazić, jak bardzo potępiam jakąkolwiek interwencję jakiegokolwiek państwa w sprawy innego suwerennego państwa. To, co zrobiła Rosja, jest złe. Przyznaję, że nie wiem zbyt wiele na temat historii Ukrainy, ale wiem z całą pewnością, że zbrojne interwencje nigdy nie są dobrą odpowiedzią. Nie zamierzam tu siedzieć i przepraszać lub tłumaczyć takiej napaści. Co więcej, relacje z Ukrainy, które oglądałam, są dla mnie pod każdym względem rozczarowujące. To czysta dezinformacja. Jestem sercem po stronie Ukraińców."
(cytat za tvn24.pl)

Dzień później kolejna dziennikarka Liz Wahl skrytykowała działania Rosji i poszła o krok dalej niż koleżanka:

“Nie mogę być częścią stacji telewizyjnej założonej przez rosyjski rząd, stacji, która wybiela działanie Putina. Jestem dumna z tego, że jestem Amerykanką i wierzę w przekazywanie prawdy. Dlatego po tym serwisie odchodzę."
(cytat za tvn24.pl)

Odpowiedź zarządu była następująca:

"Szanujemy poglądy i opinie wszystkich naszych dziennikarzy, prezenterów i gospodarzy programów i nie będzie absolutnie żadnej kary dla pani Martin. W swoim komentarzu zaznaczyła, że nie posiada pełnej wiedzy na temat sytuacji na Krymie dlatego dajemy jej szansę, aby to naprawiła."
(cytat za tvn24.pl)

Kierownictwo stacji wysłało Abby Martin na Krym. Z kolei Liz Wahl zarzuciło, że w ten sposób dziennikarka chciała się wypromować poprzez wywołanie skandalu.

A historia dalej się toczy…

Mimo starć dziennikarskich i niepochlebnych opinii kolegów z innych mediów RT uruchamia kolejny kanał obcojęzyczny, tym razem na życzenie mieszkańców kraju,portal internetowy - RT Deutsch. Chwilę potem startuje kolejny portal - RT Français a dokument o strajkach głodowych w Guantanamo dostaje nominację do nagrody International Emmy.


Kolejny rok, kolejne nagrody. Dokument Aleksandra Avilona "Albino Africa" zdobywa srebrny medal na New York Festivals, a reportaż o ukraińskim Mariupolu zostaje finalistą w Monte Carlo. Ale to co w roku 2015 jest najważniejsze dla stacji i jej zarządu to obchody 10-lecia istnienia. Jest co świętować. Na YouTube - 3 miliardy wyświetleń, na Facebooku 10 milionów subskrybentów a RT Français zdobyło w ciągu roku milion wejść. 15 września 2015 roku ruszyła transmisja w Boliwii a od 17 stycznia 2017 roku RT jest transmitowana w wewnętrznej sieci informacyjnej centrali ONZ w Nowym Jorku.

Nowoczesne studia zobowiązują. 1 kwietnia 2016 roku w wiadomościach pojawia się pierwsze wideo panoramiczne, a 19 listopada wraz z Roskosmos i RSC Energia uruchomiono projekt Cosmos 360. Na 3 października 2017 roku, z okazji 60. rocznicy wystrzelenia pierwszego sztucznego satelity Ziemi w kosmos, zaplanowano pierwszy w historii panoramiczny film z kosmosu.

Jest ewenementem, że przy ciągłych oskarżeniach o dezinformację, zatajanie i przekręcanie faktów, za propagandę na rzecz rządu, oglądalność stacji RT ciągle rośnie. Dziś ma około 700 milionów widzów na wszystkich dostępnych kanałach. A od 12 lat niezmiennie czuwa nad wszystkim i wszystkimi Margarita Simonian.

Dostępne kanały stacji:

• RT
• RT Arabic
• RT Spanish
• RT America
• RT UK
• RTD

Strony Internetowe:

• RT Deutsch
• RT French
• RT po rosyjsku

Dodatkowe projekty

• Ruptly
• InoRT
• RT Chinese ( po chińsku)

Kalendarium Russia Today/RT

• 2005, grudzień - inauguracja Russia Today w wersji angielskiej. Redaktorem naczelny zostaje Margarita Simonian
• 2006 - stacja startuje w Wielkiej Brytanii, studio Londyn
• 2007 - rusza kanał w języku arabskim Rusiya Al-Yaum i kanał na YouTube. W sierpniu transmisja z bieguna północnego a w Sylwestra z Nowego Jorku
• 2008 - w lutym kilku dziennikarzy RT zostało rannych podczas ataku na amerykańską ambasadę w Belgradzie a konflikt w Osetii Południowej powoduje lawinę krytyki stacji. Podpisanie współpracy ze stacją badań kosmicznych Bajkonur.
• 2009 - Russia Today zmienia wizerunek, skraca nazwę na RT. RT en Español - zaczyna nadawanie kanał w języku hiszpańskim . Rusza też FreeVideo - agencja materiałów wideo oraz InoTV, internetowy kanał informacyjny w języku rosyjskim. W czerwcu podpisanie współpracy z CNN w ramach projektu World Report
• 2010 - styczeń - RT America z siedzibą w Waszyngtonie rozpoczyna nadawanie. Początek kampanii QUESTION MORE w USA i Wielkiej Brytanii. Uruchomiona została nowa witryna internetowa www.rt.com
• 2011 - inauguracja kanału dokumentalnego RT Doc, dwie wersje językowe angielska i rosyjska. RT na YouTube bije rekord świata - 500 milionów wyświetleń
• 2012 - w Damaszku i w Bagdadzie w atakach terrorystycznych ranni zostają reporterzy RT i zniszczone biura stacji. Od grudnia wszystkie kanały nadają w systemie HD.
• 2013 - nowa siedziba i nowoczesne studia. YouTube RT ma miliard wejść na koncie. Startuje RUPTLY, agencja informacji wideo. W Soczi uruchomiono pierwszą radiową stację angielskojęzyczną.
• 2014 - RT uruchamia RT Deutsch, niemiecką stronę internetową. Otwarte zostają nowe studia w Londynie, nowa nazwa stacji - RT UK
• 2015 - rusza RT en Français - internetowa platforma internetowa w języku francuskim. Obchody 10-lecia stacji.
• 2016 -1 kwietnia RT w wiadomościach opublikowano pierwsze wideo panoramiczne używając własnej aplikacji a 19 listopada uruchomiono projekt Cosmos 360 dotyczący filmów w tej technologii. Na Twitterze ogłoszony został projekt 1917 LIVE, opowiadający o wydarzeniach w Rosji z 1917 roku
• 2017 - 3 października, z okazji 60 rocznicy wystrzelenia pierwszego sztucznego satelity Ziemi w kosmos, Spacewalk RT opublikował pierwszy w historii panoramiczny film z kosmosu.

*****
Źródła:

• https://en.wikipedia.org/wiki/Margarita_Simonyan
• https://de.wikipedia.org/wiki/RT_(Fernsehsender)
• https://www.rt.com/onair-talent/oksana-boyko/
• https://www.rt.com/about-us/history/
• https://www.independent.co.uk/voices/commentators/william-dunbar-they-forced-me-out-for-telling-the-truth-about-georgia-2083870.html
• https://actualidad.rt.com/acerca/equipo
• https://rtd.rt.com/crew/
• https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/russia-today-na-froncie-medialna-dywizja-putina,406504.html