31.01.2008 Prawo w mediach
Największe grzechy polskich mediów według Rady Etyki Mediów
Money.pl, Artykuł ukazał się 21 lutego 2007 roku w portalu Money.pl
Publikuję go za zgodą kierownictwa redakcji.
Manipulacja faktami i tzw. podkręcanie informacji, "amatorska lustracja", odmowa publikacji sprostowań, a także załatwianie prywatnych porachunków właścicieli mediów za pomocą publikowanych w nich materiałów - to według Rady Etyki Mediów jedne z największych grzechów polskich mediów w latach 2005- 2006.
Z analizy skarg napływających w 2006 r. do REM wynika, że jednym z najbardziej bulwersujących zjawisk w mediach było m.in. "kreowanie medialnej rzeczywistości". Według Rady najczęściej przejawia się ono w "podciąganiu faktów do z góry założonej tezy". Jako przykłady tego rodzaju zachowań REM przypomina m.in. artykuł "Faktu", w którym mieszkańcy Bracholina (woj. wielkopolskie) przeczytali pewnego dnia, że "na czworakach, jak zwierzęta, chłepcą wodę z jeziora. A to dlatego, że jest nim prawie czysty spirytus".
Tekst w tabloidzie zilustrowany był m.in. zdjęciami miejscowych, którzy wiadrami nabierają trunek z jeziora, lub na kolanach, razem z psem, piją prosto ze zbiornika. Jak wyjaśnia REM, rzeczywiście zdarzyło się, że tamtejsza gorzelnia wrzuciła do jeziora ścieki, ale szybko je usunięto i nikt się z tego powodu nie upił. Mieszkańcy wyjaśniali zaś, że dawali się fotografować reporterowi "Faktu" "bo dziennikarz płacił za jedno zdjęcie po 50, a nawet 70 zł. Wszystko miał przygotowane, nawet wiadra. Tłumaczył, że robi taki śmieszny film o przyrodzie".
Kolejnym grzechem mediów, który wymienia w raporcie REM, jest "wykorzystywanie mediów do prywatnych celów". Jako przykład Rada podaje sprawę "Tygodnia Płockiego", który mając problemy z fiskusem, publikował na swoich łamach "obraźliwe" artykuły pod adresem urzędu skarbowego.
Inny zarzut, jaki pojawiał się pod adresem mediów w 2006 r., to manipulowanie. "Najczęściej do tego typu sprzeniewierzenia się Karcie Etycznej Mediów dochodzi w kwestiach politycznych" - podkreśla REM.
Według REM obrazuje to np. sprawa Przemysława Gosiewskiego, który zwrócił się do Rady ze skargą na Wiadomości TVP, które wyemitowały materiał o Macieju Zalewskim, "niegdyś prominentnym działaczu Porozumienia Centrum, partii w której pierwsze skrzypce grali bracia Kaczyńscy, sugerujący wyraźnie, że jego dawny konflikt z prawem obciąża obecne konto PiS". Raport stwierdza, że "zdaniem Gosiewskiego jest to manipulowanie opinią publiczną w celu deprecjonowania partii rządzącej".
Innymi przykładami manipulacji mają być m.in. program Szymona Hołowni "Po prostu pytam" na temat leczenia bezpłodności. "Autor okazał się zdecydowanym przeciwnikiem zapłodnienia in vitro i dał temu wyraz ironicznymi uwagami na temat kliniki Novum, gdzie takie zabiegi się przeprowadza" - napisano w raporcie.
Rada napiętnuje także przypadki tzw. amatorskiej lustracji. REM zalicza do nich m.in. artykuł zawierający oskarżenie o współpracę z SB Zbigniewa Herberta, zamieszczony przez "Wprost", a także program "Plusy dodatnie i plusy ujemne" na temat domniemanej współpracy Lecha Wałęsy z SB, którego ostatecznie po konsultacjach z REM TVP3 nie zdecydowała się pokazać.
REM wytyka też mediom uchylanie się od publikowania sprostowań; a na czele tego niechlubnego rankingu stoi - zdaniem Rady - "Fakt". Wśród innych redakcji, które odmówiły publikacji sprostowania, Rada wymienia też "Super Express", "Rzeczpospolitą", a także tytuły lokalne: "Życie Pleszewa", kieleckie "Echa Dnia". "W fałszywym pojmowaniu wolności słowa redakcje ignorują sprostowania już nie tylko od zwykłych, nie zawsze potrafiących się wysłowić czytelników, ale i od poważnych instytucji. Odnosi się wrażenie, że tej arogancji patronuje hasło: +Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?+" - konkluduje REM.
Statystyki wskazują, że w 2006 r. do REM napłynęło dużo więcej spraw (347) niż w roku poprzednim (blisko 200). Porównując z 2005 r. Rada wydało też prawie dwa razy więcej (15) oświadczeń; zajmowała stanowisko m.in.: "W sprawie politycznej promocji Radia Maryja, Telewizji Trwam, "Naszego Dziennika" (przy okazji przyznania wyłącznego prawa do transmisji z parafowania tzw. paktu stabilizacyjnego tylko tym mediom) czy w sprawie przedruku przez "Rzeczpospolitą" karykatur Mahometa.
Wiele z oświadczeń REM budziło kontrowersje. Tak było m.in. z oświadczeniem "w sprawie wykorzystania przez dziennikarzy TVN materiałów nagranych ukrytą kamerą" (chodziło o tzw. taśmy Beger). Radzie zarzucono wówczas, że broni polityków PiS i potępia dziennikarzy za odkrywanie prawdy.
REM istnieje od 1996 r. Do jej kompetencji należy wypowiadanie się przy okazji ważnych, budzących wątpliwości etyczne zjawisk w mediach oraz w sprawach związanych z przestrzeganiem Karty Etycznej Mediów z 1995 r. Rada nie dysponuje żadnymi sankcjami, liczy dziesięcioro członków, wśród których są m.in. dziennikarze Polskiego Radia, TVP, telewizji Polsat i PAP. Obecnie trwa IV kadencja Rady.
PRZERWA NA REKLAMĘ
Najnowsze w dziale Prawo w mediach:
Prawo wkrótce będzie tworzyć nam AI. Prognozy eksperta PIE [ROZMOWA]
Mira Suchodolska
– Zanim algorytmy zaczną wydawać wyroki, pewnie jeszcze minie trochę czasu, ale już wkrótce AI będzie pomagała tworzyć uzasadnienia do decyzji sądowych i uczestniczyć w procesie tworzenia aktów prawnych – przewiduje Ignacy Święcicki, kierownik Zespołu Gospodarki Cyfrowej w Polskim Instytucie Ekonomicznym.
Jak rządy w Azji Południowej manipulują mediami. Raport IFJ
Krzysztof Fiedorek
Azja Południowa zmaga się z ogromnymi wyzwaniami w utrzymaniu demokracji i wolności prasy. Najnowszy raport Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy (IFJ), „Artificial Independence: The Fight To Save Media and Democracy”, przedstawia rosnące zagrożenia dla dziennikarzy, którzy mierzą się z przemocą, presją finansową i cenzurą
Influencer i podatki. Jaki podatek od umowy barterowej?
Mikołaj Gendaszyk
Influencer otrzymuje produkty lub usługi w zamian za promocję, recenzję lub innego rodzaju działania marketingowe. Barter polega więc na wymianie usług lub towarów bez bezpośredniego przepływu pieniędzy. Rodzi się zatem wątpliwość, w jaki sposób umowy barterowe powinny być rozliczane pod kątem fiskusa.
Podobne artykuły:
Zadania rzeczników prasowych w urzędach administracji rządowej
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 roku w sprawie organizacji i zadań rzeczników prasowych w urzędach administracji rządowej.
Media lokalne - warsztat i etyka
Bartłomiej Dwornik
Każdego dnia dziennikarz staje przed dylematem - opisać coś czy też pominąć. W którym miejscu kończy się informacja a zaczyna naruszanie prywatności?
Ustawa o radiofonii i telewizji. Tekst ujednolicony
Kancelaria Sejmu RP
Ustawa o radiofonii i telewizji z dnia 29 grudnia 1992 roku z późniejszymi zmianami (Dz. U. z 2017 r. poz. 1414). 16 lutego 2018 roku wchodzi w życie zapis dotyczący zakazu reklamy solariów, wprowadzony przez Ustawę o ochronie zdrowia przed następstwami korzystania z solarium.
Dziedzictwo audiowizualne, czyli o co tyle hałasu?
Maciej Kubiak, Maria Dżaluk
Dziedzictwo audiowizualne to coś więcej niż obraz i dźwięk oraz nośniki, na których zostały utrwalone – to element naszej tożsamości, kultury, świadectwo historii oraz wyobraźni i wrażliwości ludzkiej. To zdecydowanie więcej niż trzeba, aby chronić zarówno poszczególne tytuły, jak i całokształt dorobku tej dziedziny sztuki.