Od Radia Tsiggiridis do EPT. Historia greckiego radia i telewizji

Radiostacja w Salonikach. fot. Małgorzata Dwornik

Pierwsze doświadczenia z falami radiowymi przeprowadzono w Helladzie 1 marca 1922 roku na Uniwersytecie Ateńskim, w Towarzystwie Nauk Przyrodniczych. Profesor fizyki Costas Petropoulos, zademonstrował kompletny system odbioru radiowego. Niestety ten pokaz nie wzbudził zbytniego zainteresowania gdyż Grecja w tym czasie była pochłonięta kampanią w Azji Mniejszej. Rok później, w Stacji Botanicznej Marynarki Wojennej przeprowadzono próby nadawcze przy użyciu nadajnika szwedzkiej firmy Swensa Radio Aktiebolaget o mocy 200W. Po kilku tygodniach eksperymentu zaniechano.

Przez kolejne lata, w szkole Megareos przeprowadzano pokazy w ramach rozwijającej się nauki o radiu i elektronice. Grono amatorów założyło Grecki Związek Amatorów Bezprzewodowych. Ich działania opisywane były w ówczesnych gazetach co przyczyniło się do większego popytu na odbiorniki radiowe zarówno te kupne jak i te budowane własnoręcznie. Grecy zaczęli słuchać obcojęzycznych stacji radiowych.

Rząd nie był zainteresowany radiem. Za tą dziedzinę życia odpowiadało Ministerstwo Marynarki Wojennej. Posiadało własną “Stację Votanikos” i wydawało licencje na jej odbiór ale opłaty były wysokie. Nie wolno było montować anten zewnętrznych a tylko jedną wewnętrzną. W północnej Grecji obowiązywał zakaz posiadania jakichkolwiek odbiorników.


W 1926 roku Ministerstwo Transportu powołało Służbę Radiowo-Elektryczną, która nadzorowała pracę poczty, telegrafu i telefonii. Kontrolowała także przesył programów radiowych ograniczając je do okresowych audycji i usług kościelnych nadawanych dla szpitali. Christos Tsiggiridis postanowił ten stan rzeczy zmienić.

W październiku 1926 roku, w Salonikach odbywały się Międzynarodowe Targi, na których Christos Tsiggiridis jako przedstawiciel niemieckiej firmy Siemens & Halske, sprzedawał nowość na greckim rynku - głośniki. Na środku placu ustawił nadajnik radiowy własnej produkcji i podłączył niemieckie głośniki. Reklamując wystawców i nadając muzykę przyciągał wielu odwiedzających, zainteresowanych nowinką techniczną o której zaczęto mówić klampasimbala (muzyczny hałas bez treści i słów). W ówczesnej gazecie “Macedonia” ukazała się notatka na ten temat:

Liczni goście drugiej Międzynarodowej Wystawy zobaczyli dziwne miotacze dźwięków wiszące na drutach, w powietrzu, które bez gramofonów rozmawiały i śpiewały, a ludzie nie musieli tłoczyć się, żeby to usłyszeć...Były to pierwsze głośniki, które Grecja zobaczyła i usłyszała, a które właśnie pojawiły się w berlińskim radiu. Pan Tsiggiridis przywiózł je do Grecji

Tak oto mieszkańcy Salonik byli świadkami narodzin pierwszej oficjalnej greckiej radiostacji. Tsiggiridis od dawna próbował legalnego nadawania ale “odbijał się” od ściany biurokracji i niechęci. Dopiero na wystawie mógł pokazać możliwości swojej radiostacji. Przez kolejne dwa lata udowadniał potrzebę istnienia radia na gruncie greckim. Wspierał go przyjaciel Stefanos Eleftherios, zastępca dyrektora DRYN-Votanikos.

Tsiggiridis dopiął swego dopiero w 1928 roku. Otrzymał licencję na legalne nadawanie. Zastawił dom i kupił w Niemczech nowoczesny, o dużym zasięgu nadajnik. Na III Międzynarodowych Targach w Salonikach powitał gości:

Witam, witam, tu Grecja! Uważaj, uważaj, tutaj Saloniki!

Narodziło się Radio Tsiggiridis. Pierwsza stacja radiowa nie tylko w Grecji, nie tylko na całych Bałkanach ale w całej Europie Południowo-Wschodniej. Niestety różowo nie było. Licencja obejmowała tylko czas trwania Wystawy. Czyli stacja mogła oficjalnie nadawać w październiku. Tsiggiridis wykorzystywał ten czas do granic wytrzymałości. Nadawał:

• muzykę
• reklamy
• wiadomości dotyczące wystawy
• pozdrowienia polityczne
• wywiady z artystami

Stacja pracowała od rana do wieczora przedstawiając nawet sensacyjne informacje o poczynaniach rządu aby uruchomić swoją stację nadawczą. W tym celu przeprowadzono rozmowy z zagraniczną firmą. Wywołało to oburzenie wśród słuchaczy. Mieli przecież swoje, greckie radio już działające.

Potężny nadajnik docierał nie tylko w Salonik i Aten ale też do Belgradu, Stambułu, Izmiru, Aleksandrii, a nawet Paryża. Nadawca otrzymywał listy z zagranicy od mieszkających tam Greków z podziękowaniami “za już” i z prośbami “o jeszcze”. Niestety władza była głucha na wszelkie prośby i zabiegi nadawcy. Utrudniała i bojkotowała wszystkie poczynania nie tylko Tsiggiridisa ale każdego kto wyraził chęć prowadzenia stacji radiowej. Do lat trzydziestych w Europie tylko Grecja i Albania nie miały oficjalnego radia.

Tsiggiridis nie poddawał się. Podjął współpracę z gazetą “Macedonia”, która opisywała poczynania nadawcy i ogłaszała co jakiś czas “narodowe wydarzenia” w Radio Tsiggiridis a z czasem w Radio Saloniki. Takich audycji nie wypadało władzy blokować.

Stacja stała się popularna i wielu artystów wyrażało chęć współpracy z nią. Tsiggiridis nie mogąc liczyć na żadne wsparcie od państwa, utrzymywał stację z własnych funduszy i opłat z reklam. Nie mógł sobie zatem pozwolić na wielu współpracowników ale miał ścisłe grono przyjaciół, które wspierało go w jego walce:

• Michalis Grosomanidis, spiker
• Nikos Karmiris, spiker i lektor
• Alekos Stratidis, spiker
• Eleni Traianou, prowadziła audycje dla dzieci
• Kosmas Tsantsanoglou, technik
• Hans Krauter, niemiecki inżynier
• Apostolosa Kostandellosa Krauter, asystent inżyniera

Szarpanina z władzami trwała do 1936 roku kiedy to nareszcie stacja w Salonikach otrzymała upragnioną licencję na codzienne nadawanie. Natychmiast w “Macedonii” ukazała się kolumna Tο Pαδιο a w niej pierwszy oficjalny i legalny program radiowy.

Przez kolejne dwa lata rozgłośnia w Salonikach była jedynym dostawcą programu radiowego w języku greckim. Można było słuchać audycji włoskich lub francuskich ale odbiorniki były towarem luksusowym i w tym czasie było ich zaledwie kilka tysięcy. Wszystko uległo zmianie w 1938 roku.

Od 13 kwietnia 1936 roku Grecja była pod panowaniem dyktatora Ioannisa Metaxasa. Z jego inicjatywy w maju 1938 roku uruchomiono uroczyście drugą ale pierwszą państwową stację radiową w Atenach.

Przymiarki do stołecznego radia rozpoczęły się zaraz po objęciu władzy przez Metaxasa. Dyktator chciał mieć własny nadajnik i radio w celach propagandowych. Podpisano kontrakt z niemiecką firmą Telefunken na budowę trzech nadajników: w Atenach, Salonikach i na Korfu. Projekt jednak nie doszedł do skutku a Niemcy uruchomili tylko nadajnik fal średnich 15 kW w Liosia.

Metaxas domagał się powołania radia. Pierwsze ateńskie prowizoryczne studio mieściło się w Ministerstwie Transportu na placu Syntagma. Do tego celu przystosowano pomieszczenia po biurach. Mimo wytłumienia ścian wojskowymi kocami i podwieszeniu mikrofonu pod sufitem zewnętrzny hałas przeszkadzał w przekazie, który w tamtych latach był “na żywo”. Pierwsza próbna transmisja odbyła się 23 kwietnia 1936 roku słowami: Uwaga! Uwaga! Przekażemy Ci testowe utwory muzyczne z płyt.

Funkcję spikera i dyrektora radia pełnił Stefanos Eleftheriou, który szlify w zakresie elektrotechniki zdobywał w Szwajcarii. Ioannisa Metaxasa nie był zadowolony z prowizorycznego studia dlatego też nakazał znaleźć odpowiedniejsze miejsce na stację. Wybór padł na Zappeion, zabytkowy budynek w Ogrodach Narodowych. Choć obiekt stał w samym centrum Aten to panowała tam cisza i spokój. Uroczyste otwarcie Hellenic Radio odbyło się 25 marca 1938 roku a pierwszą transmisją było przemówienie króla Jerzego II.

Jednocześnie Metaxas powołał do życia Grecką Radiofonię Υπηρεσία Ραδιοφωνικής Εκπομπής zwaną w skrócie ΥΡΕ, której przewodniczył Georgios Kyriakis.

Ateńska stacja mimo,że otwarta w marcu dopiero 21 maja, od godziny 21.30 rozpoczęła regularne nadawanie programów. Słuchaczy codziennie witała spikerka i aktorka Afrodyta Laoutari a sygnałem rozpoznawczym była melodia Τσοπανάκος ήμουνα (Tsopanakos, Byłem pasterzem).Pierwsza audycja startowała po południu a ostatnia przed północą. W niedzielę i święta program był dłuższy i przeważały w nim audycje religijne. W październiku 1938 roku pojawił się w sprzedaży Pαδιοπρόγραμμα(Radioprogramma - Program radiowy), tygodnik który zawierał programy stacji nie tylko greckich ale i zagranicznych. W poszczególnych regionalnych gazetach codziennie drukowano bieżący program obu stacji: w Salonikach i w Atenach.

Trzeba przyznać, że pod koniec lat trzydziestych w Grecji radio miało wielu zwolenników ale nie było masowego wykupywania radioodbiorników. Przyczyną była ich cena. W 1939 roku odbiornik firmy Emerson kosztował około 6 000 drachm a średnia dniówka to zaledwie 100 drachm. Choć rząd wprowadził produkcję na masowa skalę to nawet raty były nie do przeskoczenia dla przeciętnego Greka.


Przez kolejne trzy lata obie stacje: państwowa w Atenach i prywatna w Salonikach konkurowały ze sobą. W rankingu przodowało Radio Tsiggiridis mimo mniejszych zasobów finansowych. Ta stacja była bardziej oddana słuchaczom, krajowi i patriotyczna. Było w niej więcej własnych programów, przygotowywanych w prowizorycznych warunkach niż zagranicznych. Od 10 lipca 1938 roku Tsiggiridis podjął współpracę z gazetą “Macedonia” na dużą skalę. Na antenie pojawiały się teksty piszących dziennikarzy a gazeta drukowała raporty radiowe. Było to nowatorskie posunięcie na skalę europejską jak nie światową. Kiedy rząd próbował ukrócić działalność stacji z Salonik, Macedonia “rozdmuchała”sprawę na całą Grecję i okolice. Podobnie radio broniło na każdym polu działalność gazety i reklamowało ją jak tylko mogło.

Rozgłośnia Ateny opierały się głównie na pozycjach zagranicznych a szczególnie niemieckich. Metaxas wzorował się na faszystowskim kraju pod każdym względem. Wszędzie przebijała propaganda.

Gwiazdą stacji był Kostas Stavropoulos, spiker i lektor. To on informował słuchaczy o wydarzeniach minionego dnia. Jego charakterystyczny, głęboki głos szybko stał się rozpoznawalny a jego osoba wiarygodną i godną zaufania. Jemu też przyszło poinformować Ateńczyków o inwazji wojsk włoskich na ich kraj w październiku 1940 roku i Niemców rok później.

28 października 1940 roku o godzinie 3.00 w nocy, ambasador Włoch przedstawił greckiemu premierowi Ioannisowi Metaxas ultimatum, w którym żądano zgody na okupację Grecji. Decyzję rząd miał podjąć w trzy godziny. Ultimatum zostało odrzucone. O 6.00 rano wojska włoskie wkroczyły na grecką ziemię.

Przez blisko pół roku obie stacje nadawały komunikaty z frontu próbując podnieść morale żołnierzy i ludzi. Wszystko runęło w kwietniu 1941 roku kiedy Niemcy wkroczyli do Grecji. Okupant natychmiast wyłączył obie stacje radiowe i pozamykał redakcje gazet. Jedną z przyczyn tej decyzji było ukazanie się 8 marca 1941 roku na łamach gazety „Kathimerini” Listu otwartego do Adolfa Hitlera dziennikarza George Vlachos, uznanego dzisiaj za jeden z najważniejszych tekstów publicystycznych tego okresu. List wzbudził wściekłość Niemców a kiedy 5 kwietnia Kostas Stavropoulos odczytał go na antenie Radia Ateny, ich złość nabrała siły i nienawiści. Redaktor mówił tak:

„Ateny są tu nadal wolne…Grecy! Niemieccy najeźdźcy znajdują się na obrzeżach Aten.Bracia! Zachowaj ducha czoła w swojej duszy.Intruz wkracza z zachowaniem wszelkich środków ostrożności do opuszczonego miasta z zamkniętymi domami. Grecy! Podnieście swoje serca!”

W Salonikach nie tylko zamknięto radiostację ale aresztowano Tsiggiridisa. Niemcy postanowili wykorzystać radio do swoich potrzeb. Jednak nie była to prosta sprawa. Tsiggiridis wykorzystał w budowie stacji własne pomysły i tylko on mógł ją uruchomić i obsługiwać. Ponadto nikt z jego załogi nie znał niemieckiego. Niemcy musieli zwolnić z aresztu właściciela stacji. Wprowadzili cenzurę, obwarowania i ścisłą kontrolę ale sprytny radiowiec i tak słuchał komunikatów radia BBC i przekazywał je dalej a w nagłych sytuacjach radiostacja natychmiast była przestawiana na odbiór niemieckich programów. Często sabotował programy niemieckie zasłaniając się koniecznymi naprawami w stacji. Widząc, że nie poradzą sobie z opornym właścicielem Niemcy wybudowali w Salonikach swoją stację o mocy 20 kW.

Niemcy rozwiązali greckie ΥΡΕ, któremu podlegała radiofonia a powołali Hellenic Radio Company (Ανώνυμη Ελληνική Ραδιοφωνική Εταιρεία, ΑΕΡΕ) a Służba Cenzury kontrolowała każdy nadawany program. Celem nazistów było odizolowanie Grecji od reszty świata ale im się to nie udało. Grecy mieli poukrywane odbiorniki radiowe i choć za ich posiadanie groziła kara śmierci słuchali stacji alianckich czekając na wyzwolenie, które nadeszło w 1944 roku.

Wyzwolenie Grecji trwało od października do grudnia 1944 roku. Ateny były wolne od okupanta już 12 października ale Saloniki musiały poczekać do listopada. Radiostacja w Atenach zaraz po oswobodzeniu zaczęła nadawać rodzime audycje. Choć Niemcy zniszczyli jedną trzecią radiostacji, determinacja radiowców takich jak Spyros Beratis czy Vasilis Krontiras pozwoliła na szybkie wznowienie nadawania. Przez mikrofonem zasiedli Giannis Kairofyllas i Lidia Krontira a w eter popłynęła grecka muzyka, audycje dla dzieci i oczywiście wiadomości z frontów bo wojna jeszcze trwała.

Stacja w Salonikach miała mniej szczęścia gdyż opanowali ją żołnierze Markosa Vafiadisa, komunistycznego bojownika o wolność Grecji. W tym czasie bowiem trwała w kraju druga tura wojny domowej. Vafiadis wykorzystywał nadajnik do swoich potrzeb. Christos Tsigiridis odzyskał swoją radiostację dopiero we wrześniu 1945 roku.

16 lipca 1945 roku na mocy ustawy 54/1945 oficjalnie rozwiązano AEPE a utworzono Fundację Radia Narodowego EIP (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας). Nowy organ przejął wszystkie dobra AEPE jako organizacja publiczna podlegał Ministerstwu Prasy. Cały park techniczny zaś był w gestii ówczesnego Ministerstwa Łączności i Robót Publicznych. Główny dyrektor EIP dowodził wszystkimi organami radiofonii od centrali poprzez sekcje zagraniczne i te na prowincji. I tu zaczęły się kłopoty Christosa Tsigiridisa.

Po powrocie do właściciela stacja w Salonikach uzyskała licencję na całodzienne nadawanie ale tylko na rok 1946. Władze EIP chciały podporządkować sobie radiostację i mocno naciskały aby Tsigiridis przeszedł na krajowy sygnał ale ten odmówił. Rząd chciał pełnej kontroli nad tą dziedziną życia Greków, zwłaszcza,że nadal trwała wojna domowa i mimo obietnic złożonych Tsigiridisowi z początkiem 1947 roku zamkną radiostację,przejmując całe jej wyposażenie a właścicielowi wypłacając skromne odszkodowanie. Obiecano zatrudnić całą załogę przejętego radia ale umowy nie dotrzymano. Właściciel i jego pracownicy zostali bezrobotni. EIP założyło własną stację radiową w Salonikach ale jej zasięg był bardzo mały i obejmował tylko miasto i okolice. Nie wykorzystano ani sprzętu ani doświadczenia pioniera radiofonii greckiej. Tsigiridis zmarł 17 grudnia 1947 roku. Władza zgotowała mu uroczyste pożegnanie ale przyjaciele przypomnieli słowa dziennikarza “Macedonii” Giannisa Tachogiannisa, z 1936 roku:

Jedynym błędem pana Tsiggiridisa w jego życiu było przyjście i przekazanie swoich tajemniczych świateł do najbardziej zacofanego, najbardziej nieszczęśliwego i najbardziej arteriosklerotycznego kraju na świecie. W Grecji.

Po II wojnie światowej na terenie Grecji stacjonowały wojska amerykańskie i brytyjskie, które wspierały rząd w wojnie domowej z komunistycznymi siłami DSE (Demokratyczna Armia Grecji). Ostatecznie siły rządowe wygrały w 1949 roku co zaowocowało niestety państwem policyjnym. Przyjacielskie wojska budowały i uruchamiały własne radiostacje. Pod koniec 1949 roku na mocy ustawy 968/1949 powołano Centralną Radiostację Sił Zbrojnych. W jej ramach uruchomiono pięć nowych stacji radiowych, które nadawały na przemian programy VOA(Głos Ameryki) i greckiego rządu. Zachodni przyjaciele rozdawali radioodbiorniki, głównie mieszkańcom wsi, aby wieśniacy mogli być wyposażeni w argumenty przeciwdziałające propagandzie agentów komunistycznych.

Nie tylko Ateny, Saloniki czy Siły Zbrojne miały swoje radiostacje. Zaczęły pojawiać się pomniejsze stacje prywatne. Pierwszą uruchomiono w 1950 roku na Uniwersytecie Ateńskim. Dużą sympatię słuchaczy pozyskało radio Edo Amaliada i jego właściciel Spyros Beratis. Stacja mieściła się i mieści nadal na Peloponezie. W latach pięćdziesiątych jako jedna z pierwszych miała zasięg krajowy
W 1950 roku EIP, jako jeden z założycieli, przystąpiła do Europejskiej Unii Nadawców (European Broadcasting Union). Dwa lata później, 11 maja 1952 roku uruchomiono II program radiowy nastawiony głównie na audycje kulturalne, różnorodną muzykę, spektakle i konkursy. Nadawany był od 18:00 do 23:00. 19 września 1954 roku, z inicjatywy kompozytora Dionysiosa Romasa wystartował program III. Głównym tematem była muzyka klasyczna. Program nadawano co prawda tylko kilka godzin dziennie ale szybko zyskał swoich zwolenników i przyjaciół a kiedy jego szefem został kompozytor Manos Hadjidakis przed radioodbiornikami zasiedli słuchacze od lat 3 do 103. Dużą popularnością cieszyła się audycja dla dzieci Εδώ Λιλιπούπολη (Edo Lillipoupoli-Tutaj Liliput).

Początek lat sześćdziesiątych to dwanaście stacji EIP, pięć stacji prywatnych i dwanaście radiostacji Sił Zbrojnych, działających głównie w północnej Grecji ale te miały znacznie mniejszą moc i zasięg niż stacje krajowe. Te rozgłośnie pod auspicjami ΓΕΕΘΑ(G.E.TH.A Sztab Generalny Obrony Narodowej) był poza kontrolą rządu i EIP. Miały jednak wielu zwolenników gdyż postawiono w nich bardziej na rozrywkę niż politykę. Tymczasem EIP była monopolistą. Miała prawo do nadawania programów w kraju i za granicą i jako podmiot prawny podlegający prawu publicznemu, była administracyjnie i finansowo niezależna a jej organ rządzący składał się z dziewięcioosobowej rady dyrektorów.

Przełom lat 50. i 60. to stabilność polityczna i ożywienie gospodarcze. Ludzie żyli spokojnie a ich uwaga skierowana była nie tylko na sprawy ekonomiczne ale i kulturalne. Jeśli miasta oferowały wachlarz miejsc do tego celu stworzonych jak teatry, kina czy filharmonie to wieś miała ograniczony dostęp do tych placówek. Tu z pomocą przychodziło radio, które proponowało nie tylko serwis informacyjny ale spektakle teatralne i operowe, programy edukacyjne dla wszystkich słuchaczy od najmłodszych do seniorów, czy wywiady z ciekawymi i znanymi osobami. Zadbano aby rodzimy przemysł dostarczał słuchaczom odbiorniki w przystępnej cenie dla każdego Greka. Naród to doceniał i kupował, zwłaszcza, że gazety nie zawsze były dostępne a wielu mieszkańców wsi było analfabetami. Kiedy ruszała ateńska radiostacja ilość bezpośrednich odbiorców oszacowano na 62 000. W 1950 roku było ich 160000 a na początku 1960 roku 500000 i liczba ta rosła.


Do radia garnęli się artyści. W wznowionym po wojnie tygodniku Pαδιοπρόγραμμα można było poznać twarze ulubionych spikerów, aktorów czy piosenkarzy. Najbardziej rozpoznawalnym głosem tamtych lat był spiker John Veinoglou. W wybrane dni słuchacze czekali na aktorów Achilleasa Mamakisa i Marikę Kotopouli i ich “Teatr przy mikrofonie”. Dzieci uwielbiały “Ciocię Lenę”, która gościła na antenie już przed wojną a wszyscy śpiewali piosenki i pieśni Mikisa Theodorakisa. Oprócz dozy kultury niezbędna była dawka sportu a tu głównym bohaterem był sprawozdawca i spiker Michalis Giannakopoulos.

Dekada lat 60. to nie tylko stacje EIP i ΓΕΕΘΑ. Trzy razy w tygodniu nadawała amerykańska stacja New Mark. Były to głównie programy muzyczne a szczególnie lista światowych przebojów, informacje ze świata muzyki i nauka angielskiego. Ta “szalona” stacja przyciągała młodych słuchaczy. Oni też byli twórcami rozgłośni pirackich, które jak kamfora pojawiały się i po pewnym czasie znikały aby nie można było ich namierzyć. Taka zabawa w chowanego z władzami trwała do lat osiemdziesiątych i zaowocowała utworzeniem w 1987 roku pierwszej publicznej stacji radiowej o zasięgu krajowym ΑΘΗΝΑ 9,84 (Ateny 9,84). Jej właścicielem była gmina Ateny a pierwszym dyrektorem Giannis Tzanetakos. Stacja przyciągnęła wiele znanych nazwisk. Wystarczy tylko wspomnieć producenta i komika Michalisa Tsousopoulosa czy DJ George Polychroniou.

Od EPI do EPT

W roku 1960 przeprowadzono pierwsze próby transmisji telewizyjnych. Niestety rząd nie był zainteresowany tą nowinką technologiczną, mimo że na całym świecie funkcjonowała od dawna. Przez kolejnych pięć lat greccy zapaleńcy i miłośnicy XI muzy,jak nazwano telewizję, pukali i stukali do wszystkich możliwych drzwi aby pozwolono na emisję programów telewizyjnych . I choć EPI na swój sposób wspierała te zabiegi, to zawsze znalazł się jakiś problem na drodze….a to brak fachowej technologii a to finanse...a głównym problemem była oczywiście polityka.

W 1960 roku na terenie Grecji było zaledwie 250 telewizorów. Mieszkańcy Macedonii odbierali program jugosłowiański, na Wyspach Jońskich audycje włoskie a na Krecie amerykańskie dzięki bazie która tam się mieściła i odbierała “swoje” programy przez satelitę. I mimo,że w Atenach była szkoła radiowo-telewizyjna Grecja była jedynym krajem europejskim bez studia telewizyjnego. Jak zwykle z pomocą Grekom przyszły Międzynarodowe Targi w Salonikach.

Tak jak w 1926 roku Christos Tsiggiridis, na Targach w Salonikach, pokazał rodakom możliwości radia, tak 34 lata później, we wrześniu 1960 roku, w tym samym miejscu,inżynier Manos Iatridis pracownik i przedstawiciel firmy energetycznej Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού ΔΕΗ (Dimosia Epicheirisi Ilektrismou) we współpracy z firmą Philips zaprezentował możliwości telewizji reklamując własną firmę i jej 10 lat istnienia. Oprócz małej elektrowni wodnej na stoisku PPC(skrót nazwy angielskiej) pojawiła się pierwsza grecka stacja telewizyjna. Działała w zamkniętym obiegu przez trzy tygodnie a jej twarzą był spiker Alkis Steas. Nadawała codziennie od 19.30 do 22.00. Na obrzeżach Targów i centralnych punktach Salonik rozstawiono 100 odbiorników telewizyjnych przy których zbierało się tysiące Greków. Nadawano wiadomości, relacjonowano bieżące wydarzenia, reklamowano wystawców, prezentowano muzykę. Na małym ekranie zaprezentowali się greccy artyści tacy jak tancerka i choreografka Rallou Manou czy muzyk Nikki Giakovlev, pisarz Vassilis Kazantzis a także znani aktorzy, dziennikarze i Orchístra Lavránou. Pojawili się nawet premier Konstantinos Karamanlis i król Pavlos….i na tym koniec. Dalszego ciągu nie było... jak z radiem. Za to greckim rynkiem zainteresowały się międzynarodowe koncerny.

Ówczesny premier Konstandinos Karamanlis mimo wizyty w studio na Targach, był bardzo oporny. Obawiał się,że rząd nie będzie miał takiej kontroli telewizji jaką miał nad radiem a EIP bała się, że straci swój monopol. Ale mleko już się rozlało. We wrześniu 1964 roku różne telewizje świata poprzez Eurovision transmitowały ślub następcy greckiego tronu Konstantyna z duńską księżniczką Anną Marią. Na miejscu w Atenach rozłożyły swój sprzęt włoskie i duńskie ekipy.Każdy Grek posiadający telewizor i odbierający “obce stacje”widział tę uroczystość. Rząd grecki odrzucił ofertę telewizji RAI pozostawienia sprzętu w kraju za “symboliczną cenę”200000 drachm. Dopiero w 1965 roku coś drgnęło w tej kwestii.

W styczniu 1965 roku firma energetyczna ΔΕΗ powtórzyła eksperyment z 1960 roku i uruchomiła swoją stację telewizyjną. EIP natychmiast wstrzymała jej nadawanie , bo tylko ona ma do tego prawo.Skonfiskowano również sprzęt stacji. Nie było zatem wyjścia.Nie można zabraniać i nic nie robić. We wrześniu ze studia w Zappeion nadano pierwszy test techniczny a w październiku zainstalowano w budynku New Intercity Hall of Athens (NYMA) OTE na piątym piętrze eksperymentalne studio telewizyjne.W tygodniku Ραδιοτηλεόραση ukazał się oficjalny komunikat:

Wszystko na dzisiejszy, bardziej zorganizowany występ pokazów eksperymentalnych EIR jest gotowe. Nadajnik, 6 razy mocniejszy niż pierwotnie zbudowany, znajduje się w najwyższym budynku w Atenach, w Pałacu OTE. W stolicy pracuje obecnie 1200-1500 telewizorów. Aktualny program będzie wyglądał następująco:

• 18.30 Wiadomości międzynarodowe
• 18.45 Dla ciebie, pani
• 19.00 Australia (dokument z podróży)
• 19.25 Angielski rzeźbiarz Henry Moore
• 19.55 Gra Orkiestra Henry Leka
• 20.15 „Złodziej”. Brazylijski film krótkometrażowy
• 20.30 Zakończenie programu

23 lutego 1966 roku, o godzinie 18.30 na małym ekranie pojawiła się prezenterka Eleni Kypraiou, która powitała telewidzów słowami: W każdy wieczór od szóstej trzydzieści do około ósmej trzydzieści będziemy nadawać serię programów testowych o różnej treści. Za pierwszą emisję,pierwszego programu odpowiadał duet: George Carter i Michalis Giannakakos. Sprzęt techniczny i możliwości jakimi dysponowało ateńskie studio telewizyjne przy ulicy 3 Septemvríou było bardzo ubogie. Technicy nie mieli urządzeń nagrywających więc obraz był wyświetlany na białym ekranie w czasie rzeczywistym a lektor siedzący w studio komentował to co widzi.Tak było w marcu 1966 roku, kiedy emitowano specjalny biuletyn informacyjny a w nim start statku kosmicznego “Gemini 8”. Spiker był w bezpośrednim kontakcie z kolegą z Głosu Ameryki aby “na żywo” komentować to wydarzenie.

W tamtych pierwszych dniach “pierwszego studia” wszystkie programy emitowane były na żywo. Debaty,wywiady,programy rozrywkowe czy spektakle nie sprawiały takiego kłopotu jak filmy czy reportaże. Te wyświetlano na ekranie,na ścianie i jednocześnie kamera przekazywała obraz na mały ekran. Przez kolejnych kilka lat był to jedyny sposób emisji filmów. 20 kwietnia,w środę, dwa miesiące po premierze, o godzinie 18.30 pojawił się na wizji pierwszy profesjonalny program informacyjny Ηχώ των Γεγονότων(Echo ton facts-Echo wydarzeń). Przygotował i przedstawił go Vassilis Papathanassopoulos a zawierał informacje o:

• amerykańskich przygotowaniach do premiery Gemini 9
• kryzysie w Rodezji
• problemach Indii
• szkole muzycznej Yehudi Menuhina
• mini spódniczkach, które pojawiły się w Londynie

Program został przyjęty przez widzów bardzo ciepło i już wkrótce zaczął ukazywać się nie tylko dwa razy w tygodniu, we środy i niedziele ale też dwa razy w ciagu dnia.Za ten niedzielny odpowiadał Costas Sismanis, czołowy dziennikarz tamtych czasów, praktykujący wcześniej w BBC. On też, na wzór amerykański, 8 maja 1966 roku, w trakcie Echa wydarzeń,wprowadził relacje filmowe a 11 maja na koniec wiadomości sekcję sportową. Papathanassopoulos i Sismanis w ciągu miesiąca zyskali tak wielką popularność,że od czerwca Echo nadawane było cztery razy w tygodniu, w: poniedziałek, wtorek, czwartek i piątek a do duetu dziennikarzy dołączył trzeci prowadzący - Freddy German. Znakiem szczególnym tego dziennikarza były wywiady ze znanymi osobistościami z całego świata.

Obok ulubionych dziennikarzy -prezenterów na małym ekranie pojawiły się spikerki zapowiadające poszczególne programy. Te telewizyjne szlaki przetarły trzy panie:

• Helen Kypraiou, aktorka, od 1957 roku spikerka radiowa.Od 1967 roku prowadziła magazyn kulturalny Τέχνη και Λόγος (Téchni kai Lógos- Szuka i mowa)
• Aleka Mavili, aktorka i piosenkarka
• Sonia Zoidi, aktorka

Panie miały też swój czas ekranowy. Elli Evangelidou,przez dwa lata 1966-1968, przeprowadzała wywiady z gwiazdami ekranu w programie Για σας κυρία (Gia sas kyría - Dla ciebie madame).Potem program zmienił nazwę na Σύγχρονη Εύα (Sýnchroni Éva - Nowoczesna Ewa) a jego prowadząca już na zawsze została Ewą.

Jak w każdej ówczesnej telewizji wieczór to czas na film. Na zagraniczne produkcje nie było pieniędzy i odpowiedniego sprzętu. Toteż pogrzebano w magazynach i 6 marca 1966 roku doszło do emisji pierwszego w telewizji greckiej filmu. Była to rodzima komedia z 1959 roku “ Ψιτ κορίτσια” (Psit korítsia - Torfowe dziewczyny). W grudniu tego samego roku sytuacja finansowa chyba się poprawiła a być może pomogli przyjaciele zza oceanu bo Grecy otrzymali w prezencie od swojej telewizji pierwszy serial, amerykański. “Λόουν Ρέϊντζερ” (Samotny strażnik) zagościł w greckich domach na pięć sezonów a zamaskowany kowboj stał się ulubionym bohaterem. Pierwszy grecki serial powstał w 1970 roku. Był to romans “Το σπίτι με τον φοίνικα” (To spíti me ton foínika - Dom pod palmą).


Telewizja grecka, która była niedoskonała i “zacofana”, dawała wiele powodów do kpin i żartów. Przodowali w tym temacie dwaj graficy-satyrycy Vassilis Christodoulou i Archelaos Antonaros. Obydwaj panowie publikowali swoje rysunki w greckich dziennikach ale przede wszystkim w tygodniku Ραδιοπρόγραμμα przekształconym 12 maja 1968 roku w Ραδιοτηλεόραση (Radio i telewizja)

Dopiero w 1969 roku po raz pierwszy EIP przeprowadziła transmisję zewnętrzną. Przy pomocy sześciu kamer, reżyser Nikos Mastorakis zaprezentował możliwości telewizji, przenosząc na mały ekran czterogodzinne widowisko muzyczne z Teatru Acropol w Atenach. Było to wielkie wydarzenie i spory sukces podobnie jak pierwszy kolorowy program w 1979 roku.

W tym samym czasie co Ateny swoje przygotowania na polu telewizyjnym przeprowadzały Siły Zbrojne. Cztery dni później po premierze EIP Ateny, 27 lutego 1966 roku, w niedzielę, ruszyło studio telewizyjne Sił Zbrojnych Armed Forces Television (ΤΕΔ-TED), które nadawało ze stacji Γ.Υ.Σ (Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού -Geograficzna Służba Wojskowa) w Pedio tou Areos i traktowane był jako drugi program telewizji greckiej. Twórcami ΤΕΔ była niewielka grupa oficerów, żołnierzy i cywili, którzy założyli stację telewizyjną na wzór amerykańskich.Studio, zlokalizowane na trzecim piętrze budynku Γ.Υ.Σ, było salą projekcyjną z przylegającą do niej niewielką reżyserką. Początkowo ΤΕΔ nadawał trzy razy w tygodniu ale od pierwszych swoich dni był konkurencją dla stacji w Atenach. W inauguracyjnym programie, który trwał od 19.00 do 21.10 zaprezentowano widzom:

• reportaże o Korfu i Kanadzie
• program o powstaniu penicyliny
• program edukacyjny Εσοδεία γνώσεων (Esodeía gnóseon - Żniwa wiedzy)
• hymn narodowy na zakończenie programu

Główną gwiazdą stacji była aktorka i prezenterka Emilia Ypsilati. 14 listopada 1970 roku ΤΕΔ przemianowano na Υπηρεσία Ενημερώσεως Ενόπλων Δυνάμεων, ΥΕΝΕΔ(Służba Informacyjna Sił Zbrojnych) i przyłączono do niej wszystkie wojskowe stacje radiowe. Przez kolejne 12 lat, do 12 października 1982 roku YENEΔ konkurowała z EIP nie ustępując ani kroku. Chociaż obie stacje były własnością państwa jedna “kopała dołki pod drugą” próbując doprowadzić do zamknięcia tej drugie. Na tej “wojnie małych ekranów” zyskali widzowie bo obie stacje prześcigały się w produkcji programów aby przyciągnąć widza. I tak, na greckie bingo Μπίνγκο z YENEΔ,EIP odpowiedziała programem muzyczno-tanecznym Κυριακή χωρίς σύννεφα(Kyriakí chorís sýnnefa - Szczęśliwa niedziela)a kiedy YENEΔ uruchomił emisję szpiegowskiego serialu Άγνωστος Πόλεμος (Ágnostos Pólemos -Nieznana Wojna) odpowiedzią EIP był serial kryminalny Παράξενος Ταξιδιώτης (Paráxenos Taxidiótis - Dziwny podróżnik). Oba seriale odniosły wielki sukces.

Przełom lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w EIP mógłby się wydawać sielankowy i rozwojowy ale nie całkiem było cukierkowo. Od 1965 roku trwał kryzys konstytucyjny spowodowany dymisją premiera Georgiosa Papandreu przez króla Konstantyna II. Przez następne dwa lata Grecja miała pięciu premierów więc król rozpisał wybory na maj 1967 roku. W obawie, że wygrają komuniści, grupa wojskowych, zwana juntą czarnych pułkowników, pod przywództwem generała brygady Stilianosa Pattakosa i pułkowników Georgiosa Papadopoulosa i Nikolaosa Makarezosa dokonała przewrotu i 21 kwietnia 1967 roku przejęła rządy w kraju. W puczu, który trwał zaledwie trzy godziny wzięło udział 3000 żołnierzy i 150 czołgów. To wystarczyło aby wojsko przejęło kontrolę nad kluczowymi obiektami stolicy w tym siedziby EIP i YENEΔ. Radio od dawna było pod wpływem rządzących ale telewizja była nowością na rynku medialnym, toteż zamachowcy zwrócili szczególną uwagę w jej stronę.

Pierwsze dni po zamachu telewizory milczały. Radio nadawało muzykę ludowa i patriotyczną. Już w dniu zamachu, w godzinach porannych nadawano komunikaty radiowe o decyzjach i rozkazach dyktatorów. Jednym z pierwszych był zakaz gromadzenia się więcej niż trzech osób, decyzja o zawieszeniu postanowień Konstytucji i unieważnieniu wyborów wyznaczonych na 28 maja. Po pierwszym zaskoczeniu, życie zaczęło powracać na swoje tory. Większość Greków nie była przeciwna zaistniałemu stanowi rzeczy. W kolejnych dniach dziwili się tylko,że w radiu nie słychać piosenek Mikisa Theodorakisa i zagranicznych przebojów a ze szklanego ekranu zniknęła twarz ulubionego aktora, piosenkarki czy dziennikarza. Pojawiła się lista książek o których nie wolno było nawet wspominać, zdjęto z grafika spektakle teatralne niektórych dramatopisarzy. Tylko dlaczego zakazany był Sofokles i Arystofanes? Tego nie wszyscy pojmowali. Mimo cenzury, zakazów i nakazów stacje radiowe i telewizyjne pracowały i wprowadzały do programu nowe pozycje.W tym czasie w całej Grecji było blisko 823000 odbiorników telewizyjnych z czego 479000 w Atenach.

Junta potrzebowała silnych organów propagandy zarządzanych jedną ręką. 14 listopada 1970 roku dekretem legislacyjnym nr 722/70 przekształca TEΔ w ΥΕΝΕΔ a 10 grudnia 1970 roku EIP przyjęło nowa nazwę Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας Τηλεοράσεως ΕΙΡΤ (Narodowa Fundacja Radia i Telewizji) a wszystko z myślą o możliwości połączenia obu stacji. W tym celu powstała nowa siedziba. “Dom Radiowy” Ραδιομέγαρο wybudowano w latach 1968-1969 w dzielnicy Aten Agia Paraskevi. Ma 38000 metrów kwadratowych powierzchni.Znalazły tu swoje miejsce studia z całym oprzyrządowaniem zarówno z Zappeion jak i z OTE. Uroczyste otwarcie obiektu miało miejsce w styczniu 1974 roku. Od tego też momentu “czarni pułkownicy” złagodzili trochę cenzurę wobec “swoich” mediów. Być może wiązało się to z bliskim końcem ich rządów.

Tyrania i terror, aresztowania i rozstrzeliwania opornych szybko pokazały Grekom z jaką władzą mają do czynienia. Sytuacja gospodarcza i ekonomiczna wywoływała społeczne protesty. Jak na całym świecie przodowali w nich studenci. Krwawe stłumienie strajku na Uniwersytecie Ateńskim w listopadzie 1973 roku, stało się początkiem końca junty a kiedy w lipcu 1974 roku przeprowadzono nieudany zamach stanu na Cyprze, nastał definitywny jej koniec. W listopadzie wybory parlamentarne wygrała partia Νέα Δημοκρατία (Nowa Demokracja) a pułkownicy trafili do więżienia. Choć nastały nowe rządy to nacisk na “stare media” pozostał. Cenzura nadal obowiązywała. Po “scaleniu” obu stacji w jednym miejscu, w Domu Radia, administracja i programy informacyjne dostały się pod jeszcze ściślejszą kontrolę państwa. Zarówno w radiu jak i w telewizji widać było wpływ rządzących na każdym polu, od doboru repertuaru i tematów począwszy, poprzez wszelakie obsady personalne programów aż po dobór zapraszanych osób do studia. Nic się też nie zmieniło w 1981 roku kiedy do władzy doszedł Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα ΠΑΣΟΚ (Panhelleński Ruch Socjalistyczny PASOK).

Rok 1975 przyniósł kolejne zmiany w radiofonii greckiej. Wieloletni dyrektor BBC Hugh Greene przygotował raport na temat reorganizacji EIPT i ΥΕΝΕΔ. Po pierwsze zalecał demilitaryzacje tej drugiej i połączenie obu stacji w jedną, poza tym przekształcenie całości w podmiot prywatny a przede wszystkim zmianę myślenia i postrzegania zarówno radia jaki telewizji. Raport przyjęto ale w opracowywanej ustawie z głównych postulatów nie skorzystano. W nowej konstytucji z 1975 roku Artykuł 15 ustawa 2 mówi: Radio i telewizja znajdują się pod bezpośrednią kontrolą państwa i mają na celu obiektywne i równe przekazywanie informacji i wiadomości, a także wytworów mowy i sztuki. Zalecono poprawę i wzbogacenie programów radiowych, gdyż stacje pirackie odciągały słuchaczy, zwłaszcza tych młodych, od radioodbiorników. O telewizję się nie obawiano. W tej kwestii “piratów” nie było….jeszcze. Za to na falach eteru pojawił się kompozytor Manos Hadjidakis, który jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki przekształcił ponure radio w radosne,profesjonalne i atrakcyjne. Jego projekty przyciągały rzesze słuchaczy. Niestety jak to w życiu bywa …”jak coś jest dobre to trzeba to zniszczyć”... Zarząd EIPT miał swoje pomysły, których Hadjidakis nie brał pod uwagę i...wybuch konflikt interesów. Projekt upadł w 1980 roku a wizja prywatnych radiostacji zaczęła być bardzo realna. 13 grudnia 1975 roku na podstawie ustawy 230 stacja EIPT po raz kolejny zmieniła nazwę. Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση ΕΡΤ (Greckie radio i telewizja) była spółką akcyjną z państwem greckim jako jedynym udziałowcem. W studiach telewizyjnych pojawiły się nowoczesne urządzenia, wprowadzono światowe standardy i w produkcji i w realizacji programów. W czerwcu 1978 roku z okazji mistrzostw świata w piłce nożnej w Argentynie zaprezentowano pierwsze transmisje w kolorze, zapowiadając, że od nowego roku telewizja będzie przechodziła na francuski system SECAM, więc warto się zaopatrzyć w kolorowe telewizory. Słowa dotrzymano i od 6 stycznia 1979 roku krok po kroku EPT przechodziło na kolor. Nowe seriale i teatry telewizji od razu nagrywano w barwach.

W październiku 1982 roku doszło wreszcie do demobilizacji ΥΕΝΕΔ. Grecja dołączyła do EWG i kanał wojskowy nie był mile widziany. 3 października po raz pierwszy widzowie poznali nowe logo stacji - EPT2. Program pozostał niezmieniony co bardzo ucieszyło najmłodszych widzów, ΥΕΝΕΔ bowiem słynęła z programów dla dzieci. 11 sierpnia 1987 roku połączono obydwie stacje i powstała jedna firma EPT SA z dwoma kanałami ET1 i ET2( od października) a rok później 1 września uruchomiono kolejny kanał ET3. Była to filia stacji w Salonikach i odpowiadała za informacje regionalne. Program trwał tylko 90 minut i funkcjonował jako test. Od 14 grudnia zaczął nadawać regularnie.

Pierwsze próby utworzenia oficjalnego studia telewizyjnego w Salonikach po raz kolejny podjęto na Międzynarodowych Targach 2 września 1976 roku. Dziennikarz i polityk Terence Quick, który prowadził program telewizyjny na wystawie, przez kolejne lata pukał do prawie wszystkich drzwi. Dopiero wizja prywatnych telewizji zmusiła zarząd EPT do podjęcia decyzji. Początkowo ET3 powielał repertuar siostrzanych kanałów ale bardzo szybko ambitni pracownicy zaczęli produkować własne programy. Do gwiazd tamtych lat należeli dziennikarze Lefteris Koggalidis i George Feretis, którzy pierwsze kroki stawiali w ΥΕΝΕΔ.

Dekada lat 80. to bitwa o prywatne stacje zarówno radiowe jak i telewizyjne. I choć politycy partii rządzącej i w 1982 i w 1985 roku obiecali zniesienie monopolu, to na obietnicach się skończyło. Ale radiowcy nie poddawali się. Pierwsze, na przekór EPT, w 1984 roku pojawiły się rozgłośnie gminne, które nadawały informacje i rozrywkę na terenie jednej lub kilku gmin. Jako pierwsza ruszyła stacja Δίαυλος 10 (Diavlos 10 - kanał 10) pod patronatem gminy Attica. Po wyborach w 1986 roku burmistrzowie Aten, Salonik i Pireusu uruchomili swoje, miejskie stacje. Pierwsze powstały Ateny 9.84 (31 maj 1987) w Atenach, 26 czerwca ruszył One 90.6 w Pireusie, a we wrześniu FM100 w Salonikach. Te kroki władz regionalnych zmusiły rząd do podjęcia decyzji w sprawie zinstytucjonalizowania niepaństwowego radia. To z kolei spowodowało powstanie prywatnych stacji. Już w 1994 roku było blisko 1200 rozgłośni radiowych. I choć pojawiła się prywatna telewizja to nie wpłynęła na zmniejszenie popularności radia, co było ewenementem na skalę światową.

Biurokracja i brak funduszy spowodował spadek poziomu nadawanych programów co zaowocowało zmniejszeniem liczby widzów. Zaczęto zatem naciskać na możliwość powstania prywatnych stacji telewizyjnych, które już działały w całej Europie. Rząd jednak ciągle wynajdywał nowe przeszkody i odraczał wydawanie koncesji. Jak w przypadku radia pierwsi zbuntowali się burmistrzowie dużych miast. W październiku 1988 roku Andreas Andrianopoulos, burmistrz Pireusu, “przymknął oko”, kiedy ruszyła TV Plus a w grudniu zrobił to samo Sotiris Kouvelas, burmistrz Salonik i mieszkańcy miasta otrzymali możliwość oglądania TV100. Nie obeszło się bez wizyt w sądach a rząd odłożył decyzję na “po wyborach”.


W czerwcu 1989 roku politycy z PASOK przepadli z kretesem a władzę objął “Rząd Specjalny”, jak go nazywali Grecy, z posłem ND Tzanni Tzannetaki, zaakceptowanym przez wszystkie strony, jako premierem. I to on rozstrzygnął problem powołując Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης ΕΣΡ (Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji). Licencje przyznawano na siedem lat a jako pierwsza ruszył 20 listopada Mega Channel a 31 grudnia Antenna TV. Po nich jak grzyby po deszczu zaczęły pojawiać się różne stacje telewizyjne nie tylko rodzime ale i te z obcym kapitałem. Było ich tak wiele że aby ogarnąć rynek nadawców, 31 października 1992 roku powołano Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών (Państwowa Komisja Telekomunikacji), której zadaniem było sprawować nadzór nad rynkiem a w 1995 roku przemianowano ją na Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Państwowa Komisja Telekomunikacji i Poczty).

Pojawienie się prywatnej telewizji spowodowało odpływ kadry z państwowej instytucji. To z kolei było przyczyną obniżenia poziomu nadawanych audycji. Spadła też ilość reklam a z nią dochód. Kiedy w 1989 roku EPT miał wskaźnik widowni sięgający 62% to w 1990 roku dwa kanały krajowe uzyskały odpowiednio 19,7% i 8,7%. W 1993 roku ET1 i ET2 były daleko w tyle za Mega Chanel,Anteną i stacją Άλλα. Sytuację opanowano dopiero pod koniec lat dziewięćdziesiątych, choć nie do końca.

Ostatnia dekada XX wieku dla radia okazała się sprawdzianem sił. Słabsze a zwłaszcza biedniejsze stacje musiały się poddać. Kiedy na początku lat dziewięćdziesiątych stacje takie jak Antenna czy Flash przyciągały blisko 30%-40% słuchaczy to pod koniec dekady zainteresowanie nimi drastycznie spadło. Mimo że były to stacje prywatne, było w nich dużo polityki i wpływów różnych partii. Grecy byli tym zmęczeni. Postawili na rozrywkę. Początek XXI wieku to redukcja radiowych programów ale też i personelu, cięcia budżetowe, upadek mniej popularnych stacji, mniej polityki więcej muzyki i sportu. Pojawiło się radio internetowe, co obniżało koszty utrzymania stacji ale też i spadek jakości. Wykorzystano ten stan rzeczy aby wzmocnić i poprawić wizerunek stacji państwowych, co poniekąd się udało.

Jeśli chodzi o kanały telewizji państwowej to chyba najlepiej sprawdzał się ET3 w Salonikach. Pracownicy stacji nie patrzyli na to co dzieje się w Atenach tylko działali na własną rękę.

• W 1995 roku stacja została członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Regionalnych Stacji Telewizyjnych
• W 1996 roku rozpoczęła współpracę z innymi publicznymi stacjami telewizyjnymi i wzięła udział w między bałkańskim programie telewizyjnym "Balkan TV Magazin"
• Uruchomiła pierwsze cyfrowe studia z 2 cyfrowymi i 3 analogowymi kabinami montażowymi oraz cyfrową komorą nadawania programów
• Była pierwszą stacją telewizyjną nadającą w systemie 16: 9 i w systemie PAL (zamiast starego SECAM)
• 5 listopada 1996 roku uruchomiono teletekst pod nazwą „ERTEXT”
• 1 czerwca 1997 roku ETP3 utworzyła własną stronę internetową www.ert3.gr
• W 1998 roku powstały dwa kolejne studia regionalne, w Mytilene i Komotini a w Salonikach radiostacja otrzymuje nową siedzibę
• Od marca 2000 roku stacja nadaje całą dobę obejmując 85% terytorium Grecji
• W tym samym roku powstało studio regionalne na Samos, a później na Paros i Edessie
• W październiku 2003 roku powstała strona internetowa www.et3doc.gr, na której prezentowane są filmy dokumentalne własnej produkcji

Stacja w Atenach próbowała jak mogła konkurować z prywatnymi telewizjami ale brakowało jej siły przebicia, atrakcyjności i umiejętności.Nie pomogło uruchomienie 16 stycznia 2006 roku sygnału cyfrowej telewizji naziemnej ani EPT Digital a w jego ramach nowych kanałów.7 czerwca 2008 roku wszystkie trzy kanały otrzymały nowe logo. W 2011 roku zapadła decyzja o przekształceniu nadawcy państwowego w publicznego ale spotkało się to z ostrym sprzeciwem pracowników.

W 2010 roku wybuchł kryzys finansowy, który objął wszystkie dziedziny życia.Ale w EPT działo się już wcześniej źle.Rząd zarzucał stacji brak rozwoju a głównie marnowanie pieniędzy. W 2006 roku zatrudnionych było 5300 pracowników, z których większość miała zarobki znacznie zawyżone w stosunku do swoich etatów. 8 listopada 2011 roku Rady Ministrów UE podjęła uchwałę ”o zlikwidowaniu nadmiernego deficytu Grecji poprzez natychmiastowe działania i decyzje ministerialne inicjujące zamknięcie, fuzję lub znaczne zmniejszenie infrastruktury”. Dotyczyło to między innymi ERT i 35 innych mniejszych instytucji. I choć w wyniku zwolnień zmniejszono kadrę o ⅓ to nie poprawiło to kondycji stacji. Kryzys finansowy pogłębił problemy państwowego nadawcy. Wiele stacji zarówno radiowych jak i telewizyjnych zamknęło swoje podwoje. Pozostałe zmniejszyły swój budżet, bo i wpływ z reklam znacznie stopniał.Te które pozostały przechodziły na nadawanie cyfrowe w trybie prawie że natychmiastowym. EPT 17 sierpnia 2012 roku zrobiło to z dnia na dzień. Rok 2013 był dla radia i telewizji w Grecji przysłowiową “kropką nad i”.

11 czerwca 2013 roku premier Andonis Samaras podjął decyzję o zamknięciu stacji EPT i wszystkich jej kanałów nazywając ją “przystanią marnotrawstwa”. Komunikat ogłoszono o 17:45 a o 21:00 do głównych siedzib nadawcy wkroczyła policja. O tej godzinie zamilkły:

• trzy krajowe kanały telewizyjne
• siedem krajowych programów radiowych
• 19 regionalnych stacji radiowych
• kanał ERT World

Dziennikarze natychmiast opanowali łącza internetowe i wiadomość poszła w świat. Decyzję greckiego rządu potępiła większość światowych rządów a Europejska Unia Nadawców uruchomiła sygnał satelitarny dzięki któremu protestujący pracownicy Domu Radiowego w Atenach mogli na bieżąco informować o sytuacji w stolicy. Blisko 10000 osób protestowało i okupowało budynek do listopada, tworząc program emitowany przez internet. 7 listopada, na wniosek prokuratury policja przeprowadziła atak na Dom Radiowy i usunęła protestujących. Nowy gospodarz miał “oczyszczone “podwórko do pracy. Nowym gospodarzem radiowo telewizyjnym był Νέα Ελληνική Ραδιοφωνία, Ίντερνετ και Τηλεόραση NEPIT (Nowe Greckie Radio,Internet i Telewizja) w postaci Telewizji Publicznej, utworzone 12 czerwca 2013 roku w miejsce EPT SA. Pracownicy stacji w Salonikach nie tylko nie zamknęli stacji ale nadal tworzyli programy. Od listopada przyjęli nazwę EPT Open i nadawali na specjalnie utworzonej stronie internetowej ertopen.com gdyż główne łącza telewizyjne były zablokowane. Na początku były to tylko wiadomości i wideo, po pewnym czasie cały program telewizyjny.

10 lipca 2013 roku ruszyła Δημόσια Τηλεόραση (ΔΤ)(Telewizja Publiczna),która nadawał na częstotliwości kanałów EPT jednocześnie przejmując wszystkie jej aktywa. Pierwszy program nadano z tymczasowego studia w Karellas a od listopada już z Domu Radiowego. Nowa telewizja korzystała z zasobów programowych EPT1 i EPT2 co wzbudzało niezadowolenie niektórych jej twórców. Dziennikarze, aktorzy grający w serialach czy ich reżyserzy żądali odszkodowań za udzielanie ich wizerunku. Nazywali nowy “twór” “fałszywą kopią EPT”. Niezadowoleni byli też widzowie. Przez pierwsze miesiące pokazywano programy dokumentalne i archiwalne. Telekino emitowało stare greckie filmy.Dopiero 21 sierpnia po raz pierwszy nadano program na żywo. Był to program informacyjny Πρωινή Ενημέρωση (Poranne informacje), który trwał dwie godziny a prowadzili go dziennikarze:Giannisa Troupisa, Odina Linardatou i Chryssa Papastavrou. Kilka tygodni później pojawił się Επικαιρότητα(Aktualności) z Odinem Linardatou i Stavroulą Christofileą. Aż do 18 kwietnia 2014 roku działał tylko jeden program telewizyjny. Tego dnia uruchomiono ΔΤ2.

Podobnie rzecz się miała w radiu. Od czerwca nadawano tylko na jednej częstotliwości i były to głównie programy archiwalne i muzyka. 26 września 2013 roku Δημόσια Ραδιοφωνία (Radio Publiczne) rozpoczęło nadawanie na żywo i na wielu częstotliwościach ale tylko jeden program. Dopiero 10 marca 2014 roku o godzinie 17:00 “odezwała się” druga stacja jako Program Trzeci. Zarówno telewizja jak i radio miały swoje logo ΔΤ i ΔP, które na przestrzeni niespełna roku modyfikowało aż cztery razy. Kiedy rząd odzyskał siedzibą w Domu Radiowym, wszystkie stacje i rozgłośnie przyjęły nazwę NEPIT a poszczególne kanały skrót NET.

13 kwietnia 2014 roku z Domu Radiowego w Agia Paraskevi zniknął napis EPT Greckie Radio i Telewizja. 27 kwietnia, w niedzielę, o godzinie 18 ukazał się na ekranach telewizorów biuletyn informacyjny z nowy logiem NEPIT. Prezenterka Adrianna Paraskevopoulou powitała widzów w nowej scenerii, z nowym sygnałem.Poinformowała również o poniedziałkowych zmianach w radiu NEPIT i że od maja ruszy drugi program telewizyjny. We wrześniu zainstalowano na głównym gmachu napis NEPIT. Rozpoczęła się nowa era greckiego radia i telewizji, a właściwie jedynie rok.

Aby przekonać widzów i słuchaczy do nowego państwowego nadawcy działalność zaczęto od:

• wprowadzenia nowego abonament niższego o 30% od starego. Zamiast zachwytu posypała się krytyka i wyliczenia ile to będzie zyku, oczywiście dla stacji itd.
• zmniejszenia liczby personelu. Na przykład z 1200 dziennikarzy zostało 500 ale tym zwolnionym trzeba było zapłacić odszkodowanie a że zwolnienia dotyczyły całej firmy….poniesiono ogromne koszta zwłaszcza,że wiele spraw trafiło do sądów, strata
• wprowadzenie nowych projektów programowych, kłopot, nowi ludzie nie mieli praktyki w zawodzie, więc wszystko wyglądało jak amatorskie przedsięwzięcie
• powołanie nowej Rady Nadzorczej. Nie poinformowano tylko,że większość osób ze starej rady sama odeszła nie zgadzając się z “nową polityką”

Niestety z pięknych planów mało co zostało:zagraniczne seriale i filmy dokumentalne, wiadomości głównie”zamorskie”, brak ulubieńców a nowe twarze nieprzygotowane i przestraszone oraz brak reklam. Z nowości pojawił się program Nikosa Triantaphyllides Τα στέκια (Spotkania) mówiący o historii miasta poprzez miejsca “imprez grupowych”. Sytuację ratowały transmisje z Eurowizji i różnych imprez sportowych. Saloniki były bardzo oporne w stosunku do nowego nadawcy działały “po swojemu”. Tradycyjnie wykorzystały do tego Międzynarodowe Targi, już 79. Od sierpnia 2014 stacja uruchomiła nowe ośrodki nadawcze a po zakończeniu wystawy nadal je wykorzystywała. 1 sierpnia zaczęto nadawać sygnał cyfrowy, który dochodził do Attyki,od 12 sierpnia dotarł do Chanii i Rethymno a 18 sierpnia pojawił się w Patras. Program cyfrowy otrzymały Saloniki 1 listopada a trzy tygodnie później objął całą zachodnią Grecję. Krok po kroku dołączyły: Macedonia, Kreta,Janina i Heraklion. Włodarze stacji wierzyli,że jeszcze powrócą dni chwały greckiej telewizji i szykowali się na ten dzień, zwłaszcza,że protesty nadal trwały i wszyscy ludzie związani z EPT wspierani przez wiernych widzów walczyli o jej powrót.


Naciski były tak silne,że 28 kwietnia 2015 roku grecki parlament uchwalił ustawę o ponownym uruchomieniu EPT. Nowy premier Alexis Tsipras dotrzymał swojej obietnicy wyborczej. Po dwóch latach walki, 11 czerwca 2015 roku o godzinie 6:00 rano Greckie Radio i Telewizja wróciły na antenę i wizję a z napisu NEPIT na głównym gmachu zniknęły litery N i I. Na mały ekran i do rozgłośni radiowych powrócili ulubieni dziennikarze i artyści.4 listopada 2017 roku na dachu Domu Radiowego w Agia Paraskevi pojawił się napis GRECKIE RADIO i TELEWIZJA. Dziś EPT nadaje programy radiowe pod nazwą Ελληνική Ραδιοφωνία (Hellenic Radio). Są to cztery krajowe programy a poza tym:

• ERA Sport a w niej wiadomościami bieżące co godzinę i wiadomościami sportowe co pół godziny
• Kosmos 93.6 prezentuje muzykę światową (etniczną, soulową, jazzową itp.)
• Voice of Greece (EPA 5) to międzynarodowa stacja telewizyjna. Używa fal krótkich
• 102 FM, stacja informacyjna miasta Saloniki
• 95,8 FM, stacja muzyczno-kulturalna w Salonikach

Telewizja EPT swoim odbiorcom proponuje różnorodne informacje, rozrywkę i sport na pięciu kanałach:

• ERT1,główny kanał informacyjny i publicystyczny, oferujący również stare greckie filmy, gry telewizyjne i dwa nocne talk show. Nadaje program sportowy, który podsumowuje całą akcję sportową z ostatniego tygodnia
• ERT2 jest kanałem rozrywkowym ale też programów:archiwalnych, dokumentalnych, artystycznych, kreskówek i seriali
• ERT3 kanał regionalny z siedzibą w Salonikach i z własnymi programami
• ERT Sports HD nadaje 24-godzinny program sportowy w wysokiej rozdzielczości
• ERT World - kompendium wszystkich programów ERT przez satelitę , przeznaczone głównie dla diaspory greckiej

Internet proponuje witrynę www.ert.gr, spotkanie na Instagramie i Youtubie a kanał ERTPlay, który rozpoczął nadawanie 28 stycznia 2017 roku, transmituje na żywo wiele pozycji programowych. Pierwszym emitowanym programem była Eurowizja 2017 . Stacja posiada bogate archiwum audiowizualne, które jest ciągle wzbogacane i aktualizowane.Jest przedsiębiorstwem publicznym należącym do sektora publicznego i nadzorowanym przez państwo. Posiada autonomię administracyjną i finansową.

Kalendarium EPT

• 1926, 3 października - pojawienie się pierwszej stacji radiowej
• 1928, październik - pierwsza grecka licencjonowana stacja radiowa o dużym zasięgu
• 1936, 24 kwiecień - test radiowy ateńskiego studia
• 1938, 25 marca - oficjalne otwarcie Greckiego Radia i siedziby w Zappeion
• 1938 - powołanie Greckiej Radiofonii YPE
• 1938, 21 maja - regularne nadawanie programu z Aten
• 1938, październik - pierwszy numer tygodnika “Program Radiowy”
• 1941, kwiecień - zamknięcie obu radiostacji przez Niemców
• 1941 - Niemcy rozwiązali YPE a w to miejsce powstała Hellenic Radio Company AEPE
• 1944, październik - powrót radiostacji ateńskiej
• 1945, wrzesień - Radiostacja z Salonik wróciła do nadawania
• 1945, 16 lipca - powołanie Fundacji Narodowego Radia EIP
• 1947, wiosna - zamknięcie prywatnej stacji w Salonikach a otwarcie państwowej
• 1949 - powstanie Radiostacji Sił Zbrojnych
• 1950 - pierwsze prywatne rozgłośnie
• 1952, 11 maja - start drugiego programu radiowego
• 1954, 19 września - premiera III programu
• 1960 - pierwsze próby uruchomienia telewizji
• 1960, wrzesień - pierwsze studio telewizyjne w Salonikach
• 1965, styczeń - firma energetyczna ΔΕΗ uruchomiła własne studio telewizyjne
• 1966, 23 lutego - emisja eksperymentalnego programu telewizyjnego
• 1966, 27 lutego - premiera studia telewizyjnego Sił Zbrojnych ΤΕΔ
• 1966, 20 kwietnia - pierwszy profesjonalny program informacyjny “Echo wydarzeń”
• 1967, 21 kwietnia - zamach stanu, wszystkie stacje zamknięto
• 1969 - pierwsza transmisja zewnętrzna
• 1970, 14 listopada - ΤΕΔ przemianowano na YENEΔ i włączono do niej wszystkie radiostacje
• 1970, 10 grudnia - EIP przekształcono w EIPT, Narodową Fundację Radia i Telewizji
• 1974, styczeń - Otwarcie “Domu Radiowego” w Agia Paraskevi
• 1975, 13 grudnia - EIPT przekształcono w EPT- Greckie Radio i Telewizja
• 1979, 6 stycznia - pierwszy kolorowy program
• 1982, październik - demobilizacja YENEΔ. Nowa nazwa kanału EPT2
• 1984 - pojawienie się rozgłośni gminnych
• 1987, 31 maj - ruszyła pierwsza miejska stacja radiowa Ateny 9.84
• 1987, 11 sierpnia - połączenie obu stacji w jedną firmę EPT SA z dwoma programami ET1 i ET2
• 1988, 1 września - premiera ET3 kanału regionalnego
• 1988, październik - pojawienie się pierwszej miejskiej telewizji (Pireus)
• 1989, 29 listopada - start pierwszej prywatnej stacji telewizyjnej Mega Channel
• 1996 - pracownicy ET3 jako pierwsi uruchomili system 16;9 i telegazetę
• 2006, 16 stycznia - wprowadzenie cyfrowego sygnału
• 2008, 7 czerwiec - nowe logo dla wszystkich trzech kanałów EPT
• 2013, 11 czerwca - zamknięcie całej stacji i likwidacja EPT
• 2013, 12 czerwca - powołanie NEPIT, Nowego Greckiego Radia,Internetu i Telewizji
• 2013, 10 lipca - pierwsza emisja Telewizji Publicznej ΔT
• 2013, 26 września - pierwsza audycja Publicznego Radia ΔP
• 2013, 7 listopada - przejęcie przez siły rządowe Domu Radiowego, siedziby EPT
• 2013, listopad - wszystkie kanały i programy przyjęły skrót NET
• 2014, 10 marca - start drugiego programu ΔP
• 2014, 18 kwietnia - uruchomiono drugi program Telewizji Publicznej ΔT2
• 2015, 11 czerwca - powrót EPT
• 2017, 28 stycznia - uruchomiono ERTPlay

źródła:

• https://www.mixanitouxronou.gr/ta-prota-vimata-tou-radiofonou-stin-ellada-oi-syskeves-kostizan-mexri-kai-50-000-draxmes-kai-oi-akroates-eprepe-na-plironoun-etisia-syndromi/
• https://gianipinteia.fandom.com/el/wiki/Κατάλογος_ραδιοφωνικών_σταθμών_της_Ελλάδας
• https://www.eiira.gr/otan-to-1926-stithike-sti-thessaloniki-to-proto-radiofono/
• https://www.ekdd.gr/ekdda/files/ergasies_esdd/15/5/717.pdf
• https://www.kathimerini.gr/opinion/945363/80-chronia-prin-26-i-1938/
• https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/80-chronia-ellinikis-radiofonias-21-ma%CE%90oy-1938/
• https://el.wikipedia.org/wiki/Ραδιόφωνο_στην_Ελλάδα
• https://en.wikipedia.org/wiki/Hellenic_Broadcasting_Corporation
• https://de.wikipedia.org/wiki/Elliniki_Radiofonia_Tileorasi
• https://tetysolou.wordpress.com/2019/10/25/ράδιο-τσιγγιρίδης-θεσσαλονίκη/
• http://pheidias.antibaro.gr/1940/gab.htm#hitler
• http://www.nostimonimar.gr/edo-radiofonikos-stathmos-athinon/
• https://www.oldradiorepairs.com/history-of-radio
• https://www.newsbeast.gr/media/arthro/789232/anamniseis-ton-hruson-epohon-tou-radiofonou
• https://www.fractalart.gr/1966-tv/
• https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/episimi-enarxi-tis-ellinikis-tileorasis-23-fevroyarioy-1966/
• https://tvhistory.wordpress.com//2016/02/10/τα-πρώτα-δελτία-ειδήσεων-ποιοι-τα-παρο/
• https://www.tovima.gr/2008/11/24/archive/100-stigmes-stin-istoria-tis-ellinikis-tileorasis/
• https://www.youtube.com/watch?v=QalIz4-KhJM
• http://www.tmth.gr/activities/-2010-2012/241-o-protos-peiramatikow-stathmos-tileorasiw
• https://www.cairn.info/revue-le-temps-des-medias-2006-1-page-259.htm
• https://www.athinorama.gr/tv/article/i_nerit_ston_aera-1004140.html