27.11.2023 Prawo w mediach
Deepfake. Potężna, nowa broń w wojnie informacyjnej
Krzysztof Fiedorek
Jednym z najnowszych zagrożeń dla wiarygodności informacji jest technologia deepfake. Deepfake to rodzaj fałszywych materiałów wideo lub audio, w których wydaje się, że osoba na nagraniu mówi lub zachowuje się w sposób, który nie jest zgodny z rzeczywistością.
Technologia deepfake wykorzystuje algorytmy uczenia maszynowego do manipulowania obrazami i dźwiękiem. Algorytmy te są szkolone na ogromnych zbiorach danych, takich jak filmy i nagrania audio. Dzięki temu są w stanie nauczyć się imitować konkretne osoby z bardzo dużą dokładnością.
Deepfake może być wykorzystywany do różnych celów, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Z jednej strony może być wykorzystywany do celów rozrywkowych, np. do tworzenia filmów komediowych lub parodii. Z drugiej strony, deepfake może być wykorzystywany do manipulacji opinią publiczną lub do szkodzenia reputacji osób publicznych.
Deepfake. Przykłady z życia wzięte
Możliwości manipulacji, jakie daje nowa technologia, są coraz potężniejsze, a efekty coraz bardziej wiarygodne i trudne do odróżenienia od prawdziwych nagrań i faktycznie wypowiedzianych słów czy sfilmowanych wydarzeń. Jedne z najbardziej znanych przykładów, wykorzystanych do szerzenia dezinformacji i wzniecania konfliktów to:
- Mark Zuckerberg, tłumaczący że ma kontrolę nad światem i naszymi danymi osobowymi;
- Barack Obama, wygłaszający niepochlebne słowa o Donaldzie Trumpie;
- Kim Kardashian odpowiadająca hejterom;
- Nancy Pelosi, rzekomo nietrzeźwa podczas publicznego wystąpienia;
- Donald Trump pouczający Belgów;
- Włodymir Zełeński wzywający ukraińskich żołnierzy do złożenia broni.
Przykładów przybywa błyskawicznie i są coraz lepiej dopracowane technicznie. W ostatnich latach deepfake jest coraz częściej wykorzystywany jest w mediach społecznościowych, gdzie filmy rozprzestrzeniają się wiralowo. Niebezpieczne jest to, że informacja o ich fałyszym pochodzeniu nie ma szans dotarcia do wszystkich odbiorców. Wątplwości i sprzeciw budzi też coraz częstsze wykorzystanie deepfake w kampaniach politycznych. Również w Polsce.
Deepfake jako zagrożenie dla demokracji
Deepfake może stanowić poważne zagrożenie dla demokracji. Technologia ta może być wykorzystywana do rozpowszechniania dezinformacji i manipulowania opinią publiczną.
Przykładowo, deepfake może być wykorzystany do stworzenia fałszywego nagrania wideo, w którym polityk mówi lub robi coś, co w rzeczywistości nigdy nie powiedział lub nie zrobił. Takie nagranie może zostać wykorzystane do osłabienia jego reputacji lub do wpływania na wyniki wyborów.
Deepfake może być również wykorzystywany do zastraszania lub szantażu osób publicznych. Przykładowo, deepfake może zostać wykorzystany do stworzenia fałszywego nagrania wideo, w którym osoba publiczna występuje w roli pornoaktora lub pornoaktorka. Takie nagranie może zostać wykorzystane do szantażu tej osoby i wymuszenia na niej określonego zachowania.
Jak rozpoznać deepfake?
Istnieje kilka sposobów, aby rozpoznać deepfake. Jednym z nich jest zwrócenie uwagi na szczegóły obrazu lub dźwięku. W przypadku deepfake mogą wystąpić pewne nieprawidłowości, takie jak:
- niewłaściwe proporcje twarzy lub ciała
- nienaturalne ruchy twarzy lub ust
- nienaturalne dźwięki
Innym sposobem na rozpoznanie deepfake jest sprawdzenie, czy nagranie pochodzi z wiarygodnego źródła. Jeśli nagranie pochodzi z nieznanego źródła lub jest udostępniane przez nieznane osoby, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest to deepfake.
Jak walczyć z deepfake?
Istnieje kilka sposobów, aby walczyć z deepfake. Jednym z nich jest edukacja społeczeństwa na temat tej technologii. Ludzie powinni być świadomi zagrożenia, jakie stanowi deepfake i powinni nauczyć się rozpoznawać fałszywe materiały.
Jednak obecne zaledwie co czwarty mieszkaniec Unii Europejskiej deklaruje, że zdarzyło mu się weryfikować prawdziwość informacji znalezionej w mediach społecznościowych lub innym miejscu internetu. W Polsce ten odsetek jest znacznie poniżej unijnej średniej. Zaledwie 16%.
W naszym kraju dodatkowo mierzymy się z drugim problemem. Z kryzysem zaufania do mediów tradycyjnych. Tych, które powinny pomagać nam w weryfikowaniu prawdziwości informacji. Jednak coraz częściej traktowane są same jako źródło fake newsów. Z wielu powodów. Głównie przez zaangażowanie po jednej ze stron politycznego sporu, ale również z uwagi na wcale nie tak rzadkie przypadki niewystarczającego researchu i... padania ofiarą fake newsów.
Mamy problem z oceną wiarygodności informacji
Jedna czwarta odbiorców czerpie informacje ze źródeł, w których dużym wyzwaniem jest weryfikacja wiarygodności. Prawdziwym problemem pozostaje kwestia fake newsów. Tak wskazuje 77 proc. ankietowanych, przy czym 51 proc. deklaruje, że ma problem z oceną, co jest, a co nie jest informacją prawdziwą - wynika z badania Deloitte Digital Consumer Trends.
Z opublikowanych w lutym 2023 roku badań Digital Poland dowiedzieć się można, jak bardzo skuteczne są media społecznościowe jako kanał rozprzestrzeniania się fałszywek:
- Fake news ma o 70% większe szanse na udostępnienie.
- Skutkiem jest to, że fałszywa informacja rozchodzi się w nich sześciokrotnie szybciej od prawdy.
Dlatego innym - i być może jedynym skutecznym - sposobem na walkę z deepfake jest rozwój technologii, która mogłaby wykrywać fałszywe materiały. Obecnie trwają badania nad sztuczną inteligencją, która mogłaby być wykorzystywana do rozpoznawania deepfake.
PRZERWA NA REKLAMĘ
Najnowsze w dziale Prawo w mediach:
Prawo wkrótce będzie tworzyć nam AI. Prognozy eksperta PIE [ROZMOWA]
Mira Suchodolska
– Zanim algorytmy zaczną wydawać wyroki, pewnie jeszcze minie trochę czasu, ale już wkrótce AI będzie pomagała tworzyć uzasadnienia do decyzji sądowych i uczestniczyć w procesie tworzenia aktów prawnych – przewiduje Ignacy Święcicki, kierownik Zespołu Gospodarki Cyfrowej w Polskim Instytucie Ekonomicznym.
Jak rządy w Azji Południowej manipulują mediami. Raport IFJ
Krzysztof Fiedorek
Azja Południowa zmaga się z ogromnymi wyzwaniami w utrzymaniu demokracji i wolności prasy. Najnowszy raport Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy (IFJ), „Artificial Independence: The Fight To Save Media and Democracy”, przedstawia rosnące zagrożenia dla dziennikarzy, którzy mierzą się z przemocą, presją finansową i cenzurą
Influencer i podatki. Jaki podatek od umowy barterowej?
Mikołaj Gendaszyk
Influencer otrzymuje produkty lub usługi w zamian za promocję, recenzję lub innego rodzaju działania marketingowe. Barter polega więc na wymianie usług lub towarów bez bezpośredniego przepływu pieniędzy. Rodzi się zatem wątpliwość, w jaki sposób umowy barterowe powinny być rozliczane pod kątem fiskusa.
Podobne artykuły:
Dziennikarze pod pręgierzem
Andrzej Krajewski
Sprawa redaktora Andrzej Marka jest najbardziej znaną, ale nie jedyną sprawą przeciwko dziennikarzom, toczącą się przed polskimi sądami.
Ekonomia cyberprzestępców. Jak utrudnić życie hakerom
Carlos Asuncion
Każdy biznes kieruje się w swoich działaniach analizą kosztów i potencjalnych korzyści. Tak samo działają internetowi oszuści. Głównym motywatorem ich działań jest zysk. Na ich rachunek zysków i strat wpływają dwa kluczowe czynniki: koszt operacji i zmieniający się krajobraz cyberbezpieczeństwa.
Nowe Prawo Prasowe. Zmiany zasad autoryzacji od 12 grudnia 2017
Bartłomiej Dwornik
Przepisy nakładają na dziennikarza obowiązek poinformowania rozmówcy o prawie do autoryzacji. Za złamanie tego obowiązku grozić będzie grzywna. Rozmówca będzie miał natomiast od 6 do 24 godzin na zautoryzowanie wypowiedzi i nie wolno mu będzie ingerować w materiał. Nowelizacja Prawa Prasowego wchodzi w życie 12 grudnia 2017.
Europejska telenowela
Radosław Różycki
Tzw. mała nowelizacja ustawy o radiofonii i telewizji otwiera polski rynek medialny dla unijnego kapitału. Pozostawia też otwartymi kilka pytań o media publiczne w Polsce. [Źródło: Merkuriusz Uniwersytecki].