24.02.2025 Rynek medialny
Najtragiczniejszy rok dla dziennikarstwa. 124 ofiary śmiertelne w 2024
Krzysztof Fiedorek
Rok 2024 był najbardziej śmiercionośnym dla przedstawicieli mediów od początku monitorowania tych danych przez międzynarodowy Committee to Protect Journalists. Tragiczne wskaźniki, opublikowane w najnowszym raporcie specjalnym CPJ, były najwyższe w większości monitorowanych kategorii.
ilustracja: DALL-ECo najmniej 124 dziennikarzy i pracowników mediów zginęło w ubiegłym roku. To więcej niż w 2007 roku, gdy wojna w Iraku pochłonęła niemal połowę z 113 ofiar wśród reporterów. Aż 85 osób straciło życie w strefie konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Łącznie udokumentowane zostały w 16 krajach. Najwięcej w:
| Kraj | Liczba zabitych dziennikarzy w 2024 |
|---|---|
| Strefa Gazy | 82 |
| Sudan | 6 |
| Pakistan | 6 |
| Meksyk | 5 |
| Syria | 4 |
| Myanma | 3 |
| Irak | 3 |
| Haiti | 2 |
Więcej konfliktów na świecie oznacza większe zagrożenie dla dziennikarzy. Liczba wojen, zarówno politycznych, jak i kryminalnych, podwoiła się w ciągu ostatnich pięciu lat.
Baza danych zabitych dziennikarzy CPJ jest podzielona na dwie główne kategorie: "potwierdzona" i "niepotwierdzona". Zgony są klasyfikowane jako "potwierdzone", gdy dowody wskazują, że dziennikarz został zabity w związku ze swoją pracą, niepotwierdzone, gdy nie ma wystarczających informacji, aby ustalić motyw zabójstwa.
Kto ginie na pierwszej linii?
Wśród ofiar znaleźli się zarówno reporterzy zatrudnieni przez duże organizacje, jak i freelancerzy, którzy często podejmują największe ryzyko. Aż 43 ze 124 zabitych w 2024 roku to niezależni dziennikarze.
- 31 freelancerów zginęło w Strefie Gazy, gdzie wielu dziennikarzy straciło pracę po zniszczeniu ich redakcji.
- Niezależni reporterzy częściej są pozbawieni sprzętu ochronnego i wsparcia finansowego.
- W 2024 roku CPJ udzieliło pomocy finansowej 114 freelancerom, o 31 więcej niż rok wcześniej.
W Gazie praca freelancerów była szczególnie istotna, ponieważ izraelska armia ograniczyła dostęp zagranicznych dziennikarzy do Strefy. Ich relacje stały się głównym źródłem informacji dla światowych mediów.
Tragiczne wskaźniki, opublikowane w najnowszym raporcie specjalnym CPJ, były najwyższe we wszystkich możliwych, monitorowanych kategoriach.
| wskaźnik | 2024 | poprzedni tragiczny rekord |
|---|---|---|
| Łączna liczba zabitych dziennikarzy | 124 | 113 (2007) |
| Łączna liczba zabójstw powiązanych z pracą | 103 | 81 (2023) |
| Najwyższa liczba dziennikarzy zabitych w jednym kraju | 85 | 78 (2023) |
| Liczba zabitych freelancerów | 43 | 24 (2013) |
Celowe zabójstwa dziennikarzy i drony jako broń
Nie wszyscy reporterzy giną w wyniku ostrzału lub nalotów. CPJ udokumentowało co najmniej 24 przypadki celowych zabójstw dziennikarzy w 2024 roku.
Przykładem jest Hamza Al Dahdouh, operator kamery Al Jazeery, który zginął 7 stycznia w izraelskim ataku dronowym w Gazie. Towarzyszył mu niezależny reporter Mustafa Thuraya. Obaj wracali z relacji o uchodźcach, gdy ich samochód został trafiony.
Kolejną ofiarą był 27-letni Ismail Al Ghoul, dziennikarz Al Jazeera Arabic TV, który wraz z kolegą Rami Al Refee zginął w lipcu w izraelskim ataku dronowym na ich pojazd.CPJ podkreśla, że morderstwa dziennikarzy to efekt rosnącej bezkarności. Im mniej śledztw i wyroków skazujących, tym większa liczba ofiar w kolejnych latach.
Raport specjalny CPJ wskazuje również , że coraz więcej dziennikarzy ginie w atakach dronowych.
- 4 z 10 celowych zabójstw w Gazie dokonano za pomocą dronów.
- W Iraku i Syrii drony tureckie zabijały reporterów podejrzewanych o kontakty z kurdyjskimi bojownikami.
- W Pakistanie dziennikarze padali ofiarami ataków powiązanych z działalnością ekstremistów.
W Mjanmie dziennikarze zaczęli być traktowani jak wrogowie reżimu. Win Htut Oo i Htet Myat Thu zostali zastrzeleni w sierpniu przez siły wojskowe w swoim domu.
Kraje, które nie chronią reporterów
Niektóre rządy nie tylko nie ścigają sprawców, ale wręcz próbują tuszować zbrodnie przeciwko dziennikarzom. CPJ podaje kilka przykładów:
- Izrael regularnie oskarża zabitych reporterów o współpracę z organizacjami terrorystycznymi.
- Pakistan przez lata ignorował śledztwa w sprawie zabójstw dziennikarzy.
- Mjanma uznaje reporterów za wrogów państwa i zwalcza niezależne media.
- Meksyk pozostaje jednym z najniebezpieczniejszych krajów dla dziennikarzy, a tamtejsze władze rzadko prowadzą skuteczne dochodzenia.
Raport specjalny CPJ za 2024 podkreśla, że systematyczna bezkarność zachęca do kolejnych ataków na dziennikarzy i sprawia, że liczba ofiar rośnie z każdym rokiem.
***
Cały raport specjalny Committee to Protect Journalists dostępny jest na stronie https://cpj.org/
PRZERWA NA REKLAMĘ
Najnowsze w dziale Rynek medialny:
Radio, streaming i podcasty. Jak słuchają Polacy według Total Audio 2024
Krzysztof Fiedorek
Treści audio są codziennym towarzyszem Polaków. Według badania Total Audio 2024, zrealizowanego przez Adres:Media na zlecenie Komitetu Badań Radiowych, aż 90% badanych przynajmniej raz w tygodniu sięga po treści dźwiękowe, a 80% robi to codziennie. Średni czas słuchania wynosi prawie pięć godzin dziennie.
Finanse oczami kobiet i mężczyzn. Jak o nich rozmawiać?
Klaudia Smolarska-Kulej
Mężczyźni wciąż odczuwają społeczną presję bycia odpowiedzialnym za utrzymanie rodziny, nawet jeśli ich partnerki zarabiają tyle samo, co oni lub nawet więcej. Z kolei kobiety podkreślają, że - w przeciwieństwie do mężczyzn - brakuje im odwagi, aby poprosić szefa o podwyżkę. Dodatkowo obawiają się ryzyka, dlatego rzadziej inwestują pieniądze.
Automatyzacja dezinformacji. Global Risks Report 2025 i media
Krzysztof Fiedorek
Dezinformacja i manipulacja informacją znalazły się na pierwszym miejscu wśród globalnych zagrożeń w perspektywie dwóch i dziesięciu lat. Szczególny niepokój budzi fakt, że algorytmy społecznościowe często faworyzują kontrowersyjne lub szokujące treści, co dodatkowo podsyca dezinformację.
Podobne artykuły:
Sztuczna inteligencja w mediach. Analiza Reuters Digital News Report 2024
Krzysztof Fiedorek
AI w ciągu ostatnich kilku lat zyskała na znaczeniu, a jej zastosowanie w produkcji, dystrybucji i prezentacji treści informacyjnych stale rośnie. Jednak rozwój ten jest odbierany przez odbiorców z mieszanymi uczuciami, co ma istotne konsekwencje dla zaufania do mediów oraz ich przyszłości.
Misja jak z TVP, czyli po co dzieciom mądre pismo
Bartłomiej Dwornik
- Nasz produkt musi sam się obronić, choć nie jest czysto komercyjny - podkreśla Krzysztof Ziomek, redaktor naczelny i wydawca nowego dwumiesięcznika dla dzieci "Cudaczek i Przyjaciele".
Papier a internet. Jaką przyszłość ma prasa?
Wist Online
Treść w formie druku jest nam dobrze znana i wykorzystywana zresztą od wieków. Internet zaś to dosyć nowe medium, które z miejsca zaczęło wypierać standardową prasę. Okazuje się, że każdego roku odnotowuje się spadek sprzedaży wydań na papierze. Dzisiaj wolimy czytać przy wykorzystaniu tableta, komputera i smartfona.
Monitoring mediów. Wyzwaniem są social media i regulacje prawne
Klaudia Kulczycka
Firmy monitorujące media w światowym badaniu FIBEP, dotyczącym sytuacji w branży w większości dobrze oceniają swoją kondycję finansową i przewiduje dalszy wzrost dochodów.
