Historia gazety Prawda. Co proletariusze wszystkich krajów robią dzisiaj

domena publiczna/Wikimedia

Uczestnik rewolucji z 1905 roku, Lew Trocki po wielu perypetiach życiowych, lata 1908- 1912 spędził w Wiedniu. Tu przy dużym wsparciu dyplomatów Adolfa Joffea i Wiktora Koppa prowadził gazetę o nazwie Prawda. Była to pozycja wspierającą mienszewików, opozycjonistów Włodzimierza Lenina i jego Partii Komunistycznej.

Wiedeńską Prawdę, jak się o niej później mówiło, założył w 1903 roku, w Moskwie, Walentin Kożewnikow, podróżnik i historyk sztuki. Do roku 1906 był to miesięcznik kulturalny. Głównymi tematami była literatura i życie społeczne.Kiedy do głosu doszła polityka a cenzura zaostrzyła działania, wielu redaktorów odeszło i Prawda zaczęła podupadać.W 1908 roku redakcję przeniesiono do Wiednia a Trocki nadał jej nowy tor.


W 1912 roku na VI konferencji Socjaldemokratycznej Robotniczej Partii Rosji, w Pradze, zapadła decyzja o powstaniu bolszewickiej gazety ludu pracującego, który sam na ten cel zebrał pieniądze w rosyjskich fabrykach.Kolegium z Włodzimierzem Leninem na czele zdecydowało,że nową gazetą będzie “stara” Prawda i redakcję przeniesiono do Petersburga. Jej druku podjęła się Художественная печать(Drukarnia Artystyczna), która drukowała już inne komunistyczne pozycje.

22 kwietnia (5 maja według nowego kalendarza) 1912 roku,w niedzielę ukazała się leninowska Prawda, a Trocki został bezrobotnym. Data pierwszej edycji nie była bez znaczenia. To dzień urodzin Karola Marksa,duchowego przywódcy ludu pracującego i Partii Komunistycznej.

fot. КоммунистизБеи/domena publiczna/Wikimedia

Pierwszy egzemplarz gazety wywołał duże poruszenie nie tylko wśród czytelników ale i u samych jej twórców. Materiały dotarły z redakcji do drukarni 21 kwietnia a niektóre z nich pisane były odręcznie.Stwarzało to utrudnienie w odczytaniu tekstu a czas uciekał. Ściągnięto na Iwanowską 14(adres drukarni) całe kolegium redakcyjne w składzie:

• Wasylij Sziełgunow,
• Konstanty Michaiłow
• P. Żibarow
• F. Saburow
• M. Szumiłow

Redaktorem wydania był Konstantin Jeremiejew, zwany przez robotników wujkiem Kostią. Czuwał nad składem i na bieżąco poprawiał, uzupełniał a jeśli trzeba było skracał artykuły. Redaktorem naczelnym przez przypadek został M. Jegorow. Prowadził gazetę Звезда. Zespół Prawdy zredagował całość swojej gazety ale musiał być ktoś, kto by ją oficjalnie zatwierdził i podpisał imieniem i nazwiskiem a gazeta była nielegalna. Taki krok groził więzieniem. Jegorow zdawał sobie z tego sprawę i podjął ryzyko. Nie będąc redaktorem Prawdy został jej oficjalnym naczelnym...i zaraz po wydaniu pierwszej edycji trafił do więzienia.

Ale zanim do tego doszło Prawda trafiła do dystrybutorów. Trzy maszyny drukarskie pracowały do 3:00 nad ranem.Każda w ciągu godziny drukowała 10000-11000 egzemplarzy. Zgodnie z ówczesnym prawem pierwszy numer schodzący z prasy miał trafić do ocenzurowania, dopiero po zatwierdzeniu można było go rozprowadzać. Drukarze wiedząc o tym (doświadczyli tego przy druku Звезды). Najpierw uruchomili dystrybucję a potem przekazali egzemplarz cenzorowi.Oczywiście gazeta nie otrzymała pozwolenia na druk...i nakład(ten z drukarni) skonfiskowano.

Pierwszy numer Prawdy miał cztery strony i kosztował dwie kopiejki. Na pierwszej stronie przybliżono cele i założenia redakcji. Była też notatka На грани (na krawędzi) dotycząca polityki państwa i wiersz Jefima Pridworowa.

Strona druga to artykuł A.Prikalna o ubezpieczeniach pracowniczych, krótkie felietony A. Witimskiego o tym jak ludzie są oszukiwani i o pracowniczej kontroli a "Лена" to tekst M.Zacharowa o strajkach robotniczych. Znalazło się też miejsce na poemat i wiadomości z innych miast. Na stronie trzeciej informacje z Dumy, czyli parlamentu a na czwartej wiadomości o strajkach, protestach i problemach rosyjskich robotników.Nie było zdjęć ani reklam za to
redaktorzy umieścili prośbę do czytelników:

Chcemy, aby robotnicy nie ograniczali się do sympatii, ale aby aktywnie uczestniczyli w zarządzaniu naszą gazetą. Niech robotnicy nie mówią, że pisanie jest dla nich "nieznanym" dziełem. [...] Musisz odważnie iść do pracy: kilka razy się potkniesz, a potem nauczysz się pisać.

Prośba nie została bez echa. W ciągu roku klasa robotnicza miała blisko 11 000 uwag i wskazówek co do “swojej” gazety. ”Najpłodniejszym” autorem był Włodzimierz Lenin. W ciągu tylko dwóch lat, 1912-1914 opublikowano 285 jego prac. Nie tylko polityką Prawda żyła. Za bogaty dział literacki odpowiadał pisarz Maksym Gorki.Wielu poetów i pisarzy zamieszczało swoje dzieła w proletariackiej gazecie.

Prawda na celowniku władzy

Prawda mimo,że drukowana w Petersburgu szybko pojawiła się na ulicach Moskwy. Jej nakład w pierwszym roku osiągnął od 40.000 do 60.000 egzemplarzy. Władza nie była zadowolona z tej pozycji na rynku. Zaczęły się represje: grzywny, konfiskaty, aresztowania. Na pierwszy ogień poszedł Jegorow. Po trzech miesiącach został zwolniony. Prawo nie pozwalało zatrzymać go na dłużej. Wykorzystali to redaktorzy Prawdy. Pod byle pretekstem władza nakładała różne kary pieniężne na gazetę a oni zamienili to na karę więzienia.

Choć nad całością, jako główny sekretarz redakcji, czuwał Wiaczesław Mołotow to co trzy miesiące pojawiał się “oficjalny” nowy redaktor naczelny, który trafiał do więzienia. W ciągu dwóch lat było ich około 42. Jako wydawcy gazety funkcjonowali tylko parlamentarzyści Dumy, gdyż chronił ich immunitet. Pierwszym z 1912 roku był Nikołaj Poletajew a po nim Aleksiej Badajew.

Władzy w końcu znudziła się zabawa w trzymiesięczne areszty i 3 (16) lipca 1913 roku zamknęła całkowicie redakcję gazety. Ale i na to pomysłowi redaktorzy byli przygotowani. Prawdy nie było ale pojawiła się Рабочая правда (robotnicza prawda). Gazeta ta sama tylko pod inna nazwą. Sytuacja powtórzyła się kilka razy.

• Рабочая правда (Robotnicza Prawda, 13 lipca - 1 sierpnia 1913)
• Северная правда (Północna Prawda, 1 sierpnia - 7 września )
• Правда Труда (Prawda Pracy, 11 września - 9 października )
• За правду (Dla Prawdy, 1 października - 5 grudnia )
• Пролетарская правда (Proletariacka Prawda, 7 grudnia 1913 - 21 stycznia 1914)
• Путь правды (Droga Prawdy, 22 stycznia - 21 maja)
• Трудовая правда (Prawda Pracy, 23 maja - 8 lipca)

Wreszcie 8 lipca 1914 roku, tuż przed wybuchem I wojny światowej gazeta została całkowicie zakazana a pracownicy aresztowani. Prawda zniknęła z rosyjskiego rynku na trzy lata. Ponownie pojawiła się 5 (18) marca 1917 roku.

Proletariusze wszystkich krajów łączcie się

Przez pierwsze dwa lata swojej działalności Prawda stała się pozycją znaną i wyczekiwaną. Redaktorzy otrzymywali od robotników wiele wsparcia łącznie z finansowym. Poruszano tematy bliskie tej klasie społecznej, nie tylko związane z Rosją ale i z innymi krajami. Popularni byli komuniści niemieccy jak Róża Luksemburg, której artykuły często gościły na łamach gazety. Wielu komunistów rosyjskich przebywało na emigracji i z miejsc swoich pobytów słali relacje o tamtejszym życiu i kłopotach ludu pracującego, choć i artykuły o kulturze i literaturze pojawiały się niejednokrotnie. Wśród korespondentów byli:

• Iwan Popow (Belgia, Bruksela)
• Fiodor Rothstein (Wielka Brytania,Londyn)
• Jurij Stiekłow (Francja,Paris)
• Włodzimierz Lenin (Polska, Kraków)
• Fiodor Siergiejew (Australia,Brisbane, gdzie działał pod pseudonimem Artem)

Przyczyniła się Prawda do rozwoju masowego ruchu proletariackiego. Artykuły o wsi rosyjskiej, o potrzebie konfiskaty majątków bogatych na rzecz chłopów czy o walce wobec ucisku społecznego i narodowego, wzbudzały wiele emocji.
Wspierały robotnicze działania także kobiety, i te w fabrykach i te na łamach Prawdy. Oprócz Róży Luksemburg pojawiały się teksty Nadieżdy Krupskiej(żony Lenina), Inessy Armand (działaczki,przeciwniczki małżeństwa), Konkordii Samojłowej(polityka i działaczki ruchu kobiecego) czy Anny Ulianowej (siostry Lenina).

Po obaleniu caratu w lutym 1917 roku Wiaczesław Mołotow i Aleksander Szlapnikow, podjęli przygotowania do ponownego uruchomienia gazety. Nie byli zwolennikami powstałego po przewrocie Rządu Tymczasowego.
W marcu do Piotrogrodu (Petersburga) wrócili z syłki Józef Stalin i Lew Kamieniew i przejęli redakcję Prawdy. Obydwaj redaktorzy wykazywali umiarkowane poglądy co do nowej władzy ale szybko okazało się, że Lenin jest innego zdania.

Pierwszy numer “po rewolucyjny” ukazał się 5(18) marca 1917 roku, w niedzielę, jako gazeta codzienna. Był organem Komitetu Centralnego i Komitetu Petersburskiego Rosyjskiej Socjalistyczno-Demokratycznej Partii Robotniczej, o czym informował napis przy nagłówku. Pojawia się też hasło, które będzie towarzyszyć i gazecie i partii przez lata:

Лролетаріи шсіъхъ странъ, соединяйтесь
Proletariusze wszystkich krajów łączcie się

Pierwsza strona poświęcona jest wspomnieniom rewolucyjnym i planom na przyszłość. Na kolejnych zamieszczono:

• Manifest komitetu partii do wszystkich obywateli Rosji
• Założenia i kierunek działania Partii
• Protokół z posiedzenia Komitetu Petersburskiego
• Tekst Międzynarodówki
• Przebieg wydarzeń lutowych
• Zarządzenia dotyczące Dumy
• Wiadomości z innych rosyjskich miast
• Odezwa do rosyjskich żołnierzy
• Poezja rewolucyjna
• Adresy komitetów

Gazeta zredagowana przez Stalina i Kamieniewa, głównie z ich tekstami, miała 10 stron i była bezpłatna. Kolejny numer kosztował już 5 kopiejek. 5(18) kwietnia 1917 roku wraca do kraju Lenin i obejmuje prowadzenie gazety.
Na przestrzeni od marca do lipca zawiązuje się stała obsada redakcyjna w składzie:

• Lenin
• Konstantin Jeremiejew
• Michaił Kalinin
• Matwiej Muranow
• Michaił Olmiński
• Józef Stalin
• Sekretarzem redakcji została Marija Uljanowa

Prawda szybko osiągnęła nakład 85.000-90.000 egzemplarzy. Na jej łamach nawoływano do rewolucji socjalistycznej i wystąpienia przeciwko nowej władzy. Publikowano najważniejsze materiały i dokumenty dotyczące partii.Głównym “prowodyrem” był Lenin. Do 25 października ukazało się 207 jego prac.W numerze z 7 kwietnia opublikowano słynne „Tezy kwietniowe”, gdzie trzecia mówi:„Brak wsparcia dla rządu tymczasowego”.

Prawda, gazeta rewolucji

Takie stanowisko i gazety i jej redaktorów nie podobało się rządzącym. Prawda znów zaczęła mieć kłopoty. 5 (18) lipca 1917 całe wydanie zostało zniszczone przez kadetów wojskowych a redakcja zamknięta. I tak jak za czasów caratu, ponownie wydawano gazetę pod innymi tytułami.

Z 24 na 25 października (6/7 listopada) 1917 roku wybuchła rewolucja zwana dziś październikową. W jej wyniku bolszewicy z Leninem na czele przejęli władzę w Rosji. 27 października (9 listopada) Prawda odzyskała swój status i pozycję.

Kiedy w marcu 1918 roku bolszewicy przenieśli się do Moskwy, redakcja Prawdy też znalazła tam swoje miejsce. Numer z 5 maja 1918 roku był pierwszym moskiewskim wydanie.Nad nagłówkiem widniała informacja,że jest to gazeta Rosyjskiej Partii Komunistycznej a pod spodem adnotacja: Organ Komitetu Centralnego w Moskwie. Data 5 maja ogłoszona została Днём печати (świętem prasy). Po sześciu latach od narodzin Prawda “znalazła swoje miejsce” i stała się oficjalną gazetą partyjną.

Nad całością każdego wydania nadal czuwał cały kolektyw redakcyjny pod wodzą Lenina ale od grudnia 1917 roku oficjalnym redaktorem naczelnym był Nikołaj Bucharin. Ostatnie lata przed rewolucją spędził w Nowym Jorku, gdzie razem z Lwem Trockim redagował gazetę Новый мир.Mówiło się o nim,że był bardziej lewicowy niż Lenin.

W 1918 roku skończyła się I wojna światowa ale w Rosji nie było spokojnie. Jeszcze przez dwa lata trwała wojna domowa. Zadaniem Bucharina i Prawdy była walka z siłami krajowymi i międzynarodowymi kontrrewolucji. Gazeta zajmowała się prawie wyłącznie polityką krajową, sprawy zagranicy powierzono(pod kontrolą) gazecie Известия.

Choć oficjalnie Prawdę finansowali sami robotnicy i chłopi to mówiło się, że duży wkład w cały ruch bolszewicki mieli Niemcy poprzez Aleksandra Parwusa, działacza rosyjskiego i niemieckiego ruchu socjalistycznego. Po wygranej Lenin ukrócił te “plotki”, choć pozostały ślady w listach niemieckiego sekretarza stanu Richarda von Kühlmanna.

Po 1920 roku Rosja podnosi swoja gospodarkę z ruin, trwa odbudowa przemysłu i rolnictwa. Narzędziem partii w tych działaniach jest oczywiście Prawda. Dba o odpowiedni światopogląd swoich czytelników nie zapominając o kulturze mas pracujących.

Kiedy 22 grudnia 1922 roku ogłoszono powstanie ZSRR, Prawda świętuje razem ze swoimi działaczami i redaktorami. Wkrótce władza zarządziła “czystki” polityczne. Każdy kto jest przeciwko rewolucji i nowemu ustrojowi trafiał do więzienia albo musiał opuścić kraj. Lekarze, naukowcy, pracownicy kultury czyli ogólnie inteligencja została “prześwietlona”i skazana. Robotnicza władza bała się wykształconej inteligencji, która zaczęła protestować i upominać się o swoje.W Prawdzie pojawiały się raporty z tych działań. Drukowano teksty tylko tych “po linii”, między innymi dziennikarza Haralda Krumina czy historyka Nikołaja Popowa. Swoje miejsce w dziale literackim miał Amszej Niurendberg, grafik, krytyk sztuki, autor prozy pamiętnikowej, pierwszy felietonista artystyczny gazety.

Pisarz Maksym Gorki, który w pierwszych latach istnienia gazety prowadził dział literacki nie popierał działalności bolszewików i głośno o tym mówił. Działał też na rzecz aresztowanych pisarzy. Z racji dawnej przyjaźni Lenin wysłał go za granicę, na leczenie(taka była oficjalna wersja) a jego dzieła funkcjonowały jako wzór do naśladowania (realizm socjalistyczny).

Trocki żegna Lenina

Bucharin jako naczelny, preferował wszystko co pisał Lenin. Od listopada 1923 roku na łamach gazety często pojawiało się nazwisko Trockiego, jako “lewicowa opozycja”. Nieraz dochodziło do polemik między dwoma politykami a szef redakcji otwarcie okazywał niechęć temu drugiemu.

Kiedy 21 stycznia 1924 roku Lenin umiera, Bucharin przeżywa to bardzo mocno. W numerze 10 z 24 stycznia, na pierwszej stronie widnieje portret wodza i bardzo emocjonalny tekst Bucharina. Na kolejnych strona żegnali i wspominali swojego przywódcę :Lew Kamieniew, Grigorij Zinowiew czy Jemielian Jarosławski. Pod hasłem КОМИНТЕРН О ЛЕНИНЕ znalazły się listy pożegnalne przedstawicieli partii zaprzyjaźnionych Międzynarodówek Komunistycznych:

• Klara Zetkin (Niemcy),
• A. Barski (Polska),
• Umberto Terracini (Włochy),
• Pierre Pascal (Francja) i inni.

Swój artykuł i pożegnanie przesłał Lew Trocki. Były też dokładne zapisy spotkań komitetów partyjnych.
Schedę po Leninie obejmuje wbrew woli zmarłego, Stalin. Rozgrywki personalne i polityczne widać na łamach Prawdy. Bachariew, który popada w niełaskę odchodzi z gazety 1929 roku a jego miejsce zajmuje na krótko Michaił Olmiński a potem Maksymilian Sawieljew.

Choć Prawda była gazetą partii i o jej sprawach głównie mówiono i pisano, to odegrała też znaczącą rolę w rewolucji kulturalnej. Mimo czystki, w kraju pozostało wiele znaczących osobistości. W dziale nauki często pojawiały się nazwiska:

• Iwan Miczurin - sadownik hodowca
• Siergiej Wawiłow - fizyk, uznany za twórcę mikrooptyki
• Otto Szmidt - astronom, geofizyk, matematyk
• Dmitri Prianisznikow - agrochemik, biochemik i fizjolog roślin
• Iwan Gubkin - geolog naftowy

Na powrót do kraju dał się namówić Maksym Gorki. On i wielu innych poetów i pisarzy zagościło na długie lata na łamach Prawdy:

• Władimir Majakowski
• Michaił Szołochow
• Aleksandr Fadiejew
• Aleksandr Serafimowicz
• Wsiewołod Wiszniewski
• Aleksiej Surkow

Regularnie publikowano felietony i eseje:

• publicysty Michaiła Kolcowa
• histologa i doktora medycyny Aleksandra Kołosowa
• dziennikarza Dawida Zasławskiego

Pojawiły się reklamy. Były głównie związane z nauką i kulturą. A to nowa pozycja literacka dla młodzieży albo zapowiedź filmów dźwiękowych, nabór do Instytutu Lenina lub Akademii Komunistycznej.

Numer poświęcony śmierci Lenina był pierwszym w którym ukazały się ryciny. Od tego czasu często wspierano teksty obrazkami. W karykaturach przodował Julij Ganf a głównym grafikiem Prawdy był Borys Władymirski. W numerze 329 z 30 listopada 1930 roku zamieszczono jego rysunek z procesu Partii Przemysłowej ( rozprawa w sprawie sabotażu w przemyśle) i całe przesłuchanie oskarżonego Leonida Ramzina. W tym samym numerze można było przeczytać felieton Michaiła Kolcowa Стало нехорошо - поехали в Ригу (o wyprawie do Rygi), raport z przeprowadzonej reformy likwidacji niektórych powiatów, list z Warszawy w sprawie przewrotu Piłsudskiego a także artykuł Michaiła
Kalinina(polityka) o Armenii, która od dziesięciu lat należała już do rodziny socjalistycznej oraz wiadomości partyjne z innych rosyjskich miast.

Nie ma prawdy w Prawdzie

Rok 1930 obfitował też w pierwsze fotografie. Nie wszystkim jednak gazety komunistyczne odpowiadały. Prawda i Izwiestia oznaczały odpowiednio "prawdę" i "nowinę". Popularne w tym czasie powiedzenie wśród przeciwników władzy brzmiało: "nie ma prawdy w Prawdzie i żadnej nowości w Izwiestija".

W roku 1930, na siedem lat redakcję Prawdy obejmuje Lew Zacharowicz. To dzięki niemu matryce gazety dostarczane były drogą powietrzną do Leningradu (Petersburga,Piotrogrodu) a czytelnicy w tym mieście i okolicy,otrzymywali codzienne wydanie gazety. Można powiedzieć,że Prawda wróciła do korzeni.

Z czasem i inne regiony doczekały się bezpośrednich “dostaw” a nie przedruków. Prosty Rosjanin czy Ukrainiec pracował na rzecz swojego wielkiego kraju a zatem trzeba było o tym pisać. Powstała sieć korespondentów krajowych i zagranicznych Prawdy:

• A. Nazarow, okręg Dniepropietrowska
• B.Pierewozkin, rejon Morza Azowskiego i Czarnego
• Michaił Kolcow, główny korespondent z Hiszpanii
• N. Majorski, Francja, Paryż
• O. Michajłow, Kraj Krasnodarski
• Iwan Mikitenko, Ukraina, głównie sprawy kultury i sztuki
• i inni

Nie były to łatwe czasy.Lata trzydzieste w ZSRR nazwane zostały Wielkim Terrorem (termin Roberta Conquesta). Zamordowano wtedy miliony niewinnych ludzi, prawie wszystkich działaczy partii leninowskiej, wysokich oficerów Armii Czerwonej oraz NKWD. Za jego początek uważane jest zabójstwo Siergieja Kirowa w grudniu 1934, a koniec najczęściej datowany na rok 1939. Na łamach Prawdy pojawiały się zapisy całych procesów sądowych, listy skazanych a także “listy poparcia” od czytelników.

Kiedy w 1937 roku Lew Zacharowicz odchodzi z redakcji gazety jego miejsce, 1 grudnia, na rok, zajmuje Ivan Nikitin. Stalin i we własnym gnieździe zrobił czystkę.Przez dwa lata 1938-1940, do czasu przystąpienia ZSRR do wojny, redakcja prowadzona była przez kolektyw. 3 września 1939 roku Nikitin został aresztowany a rok później rozstrzelany jak wielu innych działaczy. W 1940 roku na dziewięć lat redakcje obejmuje zaufany człowiek Stalina Piotr Pospiełow.

Wojenni podżegacze

Lata II wojny światowej dla Rosjan to lata Wojny Ojczyźnianej. W tym czasie Prawda pod skrzydłami Pospiełowa była agitatorem i organizatorem walki z faszystami. Na jej łamach co chwilę drukowano odezwy do narodu i wojska oraz przemówienia przywódców partyjnych. Z pierwszej linii frontu wiadomości przekazywali specjalni korespondenci: Piotr Lidow (pierwszy dziennikarz śledczy), Wadim Kożewnikow (późniejszy szef działu literackiego Prawdy), Borys Polewoj (pisarz, prawdziwe nazwisko Kampow) czy Siergiej Borzenko( jako jeden z pierwszych wylądował na półwyspie Kercz, na Krymie).

Eseje i szkice literackie na temat bohaterskich żołnierzy pisali literaci i poeci: Michaił Szołochow, Aleksiej Tołstoj,Konstantin Fiedin,Samuił Marszak i wielu innych. Wielką popularnością cieszyła się wśród czytelników karykatura polityczna grupy Кукрыниксы. Było to trzech grafików:

• Michaił Kuprianow
• Porfir Kryłow
• Nikołaj Sokołow

Swoją grupę zawiązali jeszcze w czasie studiów a nazwę stworzyli z pierwszych liter imion i nazwisk.Graficy wspólnie tworzyli plakaty, ilustracje do książek a nawet obrazy. Ich publikacje z Prawdy znał prawie każdy Rosjanin. Do najsłynniejszych należy seria z okresu wojny Поджигатели войны (wojenni podżegacze). Oprócz grupy Kukryniksy rysowali też inni graficy a wśród nich Borys Jefimow.

Artykuły i felietony z linii frontu często były wspierane zdjęciami. Wojskowym korespondentem fotograficznym w latach 1941-1945 był Aleksander Ustinow. Oprócz zdjęć zamieszczał też swoje komentarze.Po wojnie nadal pracował w Prawdzie (aż do dnia swojej śmierci) a w latach pięćdziesiątych był oficjalnym fotografem Kremla.

Nie tylko wojną Moskwa żyła. W 88 numerze z 29 marca 1942 roku ukazał się tekst-list kompozytora Dmitrija Szostakowicza na temat jego VII Symfonii i jednocześnie zaproszenie na moskiewska premierę.

Kiedy w 1944 roku wojska Armii Czerwonej zaczęły wypierać niemiecką armię ze swojego terytorium i wyzwalać inne kraje, strony Prawdy zalały teksty Stalina. Listy, odezwy, obwieszczenia, dekrety i postanowienia. Drukowane były listy dziękczynne do wodza i jego odpowiedzi. Spisy nagrodzonych i zasłużonych obywateli, żołnierzy a także zakładów pracy były prawie w każdym numerze. Relacje ze zwycięskich bitew pisane w formie opowiadań lepiej były odbierane przez czytelników.

Numer z 10 maja 1945 cały poświęcony był zwycięstwu i zakończeniu wojny. Na pierwszej stronie zdjęcia trzech przywódców: Józefa Stalina, Winstona Churchilla i Harry Trumana i odezwa wodza do narodu.Na kolejnych przemowy pozostałych wygranych a dalej bohaterowie wojny, generałowie i marszałkowie: Żukow, Rokossowski, Koniew i inni. Wiersze ku czci... Aleksieja Surkowa, Stiepana Szcypaczewa, Djemiana Biedniego i Samuiła Marszaka. Teksty do tego wydania napisali Ilia Erenburg (Утро мира), I.Riabow (Вчера в Москве) i Matwiej Szkiriatow (День великого торжества). Wykorzystano zdjęcia Jakowa Rjumkina i Wiktora Temina, fotografów Prawdy.

Propaganda przed odwilżą

Okres powojenny, jak we wszystkich krajach dotkniętych wojną, to czas odbudowy, każdej sfery życia. Prawda wiele miejsca poświęcała kształtowaniu się systemu socjalistycznemu, ruchowi narodowo wyzwoleńczemu i pokojowej polityce. Piotr Pospiełow nadal zasiadał na fotelu redaktora naczelnego. Wspiera go zastępca Andriejew Susłow, Wasyl Poliakow, szef działu rolniczego i Dymitr Szepiłow z działu propagandy.

21 grudnia 1949 roku cały numer dziesięciostronicowy poświęcony jest 70. rocznicy urodzin Stalina. Każdy z przywódców na jednej stronie wychwala wodza i “przyjaciela”. Na ostatniej 10 stronie korespondenci donoszą jak świętowano tak zacne urodziny na świecie: w Chinach, w Polsce czy w Rumunii.

Rok 1949 to ostatni rok rządów Pospiełowa. Odchodzi na wyższe stanowisko a stery przejmuje Andriejew Susłow ale na krótko bo już 23 czerwca 1951 roku, zastępuje go Leonid Iliczew. Nowy naczelny choć mocno partyjny jest z zawodu dziennikarzem i filozofem. Wśród tekstów politycznych pojawiają się te związane z kulturą. Nie są to notatki tylko felietony i artykuły jak te z 24 stycznia 1962 roku o setnej rocznicy śmierci Mikołaja Gogola i recenzja spektaklu “Pociąg pancerny” Wsiewołoda Iwanowa, pióra Nikołaja Abalkina, krytyka teatralnego. Abalkin dołączył do redakcji Prawdy w 1949 roku, jako jeden z pierwszych absolwentów Akademii Nauk Społecznych. Przez lata pracował w dziale literatury i sztuki. Był pasjonatem teatru.

Zastępcą Iliczewa został Jurij Żukow, dziennikarz polityczny. Od września 1952 do marca 1957, w czasie piastowania funkcji zastępcy, miał nad sobą oprócz Iliczewa jeszcze dwóch redaktorów naczelnych.:

• Dmitrija Szepiłowa (późniejszego ministra spraw zagranicznych)
• Pawła Satiukowa

5 marca 1953 roku umiera Stalin. Cały kraj był w żałobie i Prawda też. Od 6 do 9 marca na łamach gazety artykuły, wspomnienia, peany... politycy, literaci, artyści. Pogrzeb odbył się 9 marca bez udziału cywilów. Przez następne tygodnie trwała żałoba, również na łamach prasy.

Następcą Stalina został Nikita Chruszczow. Nastąpiła “odwilż”. Rehabilitacja ofiar terroru i liberalizacja polityki kulturalnej i społecznej widoczna była i w Prawdzie. Zmienił się też jej wygląd. Uporządkowano kolumny,ujednolicono czcionki, zmieniono pisownię.Nadal gazeta miała 4 strony i minimalną ilość reklam. Choć już nie w tak agresywny i nachalny sposób wciąż była orędownikiem partii, wierna jej postulatom i socjalistycznym trendom. Kiedy XXII Kongres Partii w 1961 roku dał do rozważenia narodowi nowy projekt programu partyjnego, na łamach gazety rozgorzała dyskusja. 16 tysięcy czytelników uczestniczyło w tej ogólnokrajowej debacie. Listy i głosy czytelników zawsze były brane pod uwagę i drukowane w specjalnej kolumnie przez kolejne redakcje. Tak też było w latach sześćdziesiątych.

Do ścisłego grona redakcyjnego w tym czasie należeli: Paweł Satiukow, Jurij Żukow, Wasilij Stiepanow, Dmitrij Goriunow, Wasilij Stiepakow.

Recenzje książek pisał Jewgienij Piermiak, Igor Łatyszew był korespondentem w Japonii a A. Czerniczenko w Kijowie.
Coraz więcej miejsca zajmowały wiadomości sportowe i artykuły o najmłodszym pokoleniu - dzieciach. Z okazji Dnia Dziecka 1 czerwca 1960 roku cała strona poświęcona była milusińskim: Солнечный мир - детям всех народов! Poruszono niedolę dzieci w innych, nie socjalistycznych krajach. Pojawił się też program radiowy,telewizyjny, teatralny i kinowy. Prawda poszerzyła zakres swojej działalności.

Kosmos, Gagarin i... kolor

Kiedy 12 kwietnia 1961 roku pierwszy człowiek poleciał w kosmos,pojawiło się specjalne wydanie gazety z Jurijem Gagarinem jako bohaterem. W tym samym numerze widniały raporty TASS О первом в мире полете человека в космическое пространство (o pierwszym locie człowieka w kosmos). To było wydarzenie na skalę światową.

Dzień później 13 kwietnia cały numer poświęcony był Gagarinowi. Zapis rozmowy Chruszczowa z kosmonautą, notatka Об успешном возвращении человека из первого космического полета (o szczęśliwym powrocie człowieka z pierwszego kosmicznego lotu), wypowiedź samego bohatera,wiersze Jewgienija Dolmatowskiego, Maksyma Rylskiego czy Siergieja Orłowa, relacje korespondentów N. Denisowa i I. Matwiejewicza z pierwszych chwil na ziemi po locie, artykuł Небо и земля N.Gribaczewa - to tylko niektóre pozycje z sześcio stronicowego wydania.Na pierwszej stronie czerwony sztandar z popiersiem Lenina, czerwony napis Великое событие в истории человечества(Wielkie wydarzenie w historii ludzkości) i litery CCCP też czerwone. Pojawił się w Prawdzie kolor.

Za ten numer Prawda zebrał gratulacje z całego świata. Pochwalono też zdjęcia A. Ustinowa i A.Pachomowa.
W roku 1962 gazeta po raz drugi zostaje odznaczona Orderem Lenina. Pierwszy redakcja otrzymała w 1945 roku. Od tego czasu wizerunek orderu widniał przy nagłówku. Od 1962 roku są tam dwa odznaczenia.

W takiej to kondycji gazetę, w 1964 roku przejmuje po Satiukowie Aleksiej Rumiancew, ekonomista, dziennikarz i polityk. Szybko jednak awansuje i już we wrześniu 1965 roku na stanowisko redaktora naczelnego powołany zostaje Michaił Zimianin. Będzie nim do roku 1976.

Przez następną dekadę nic się na łamach Prawdy nie zmieniło. Nadal prowadziła politykę propagandową, poruszała problematykę marksistowsko-leninowską. Promowała materiały z kongresów partii i sesji plenarnych. Wiele miejsca zajmowała nauka i technika i oczywiście kultura. Rok 1967, październik - wielkie obchody 50 rocznicy rewolucji na łamach gazety przyciągnęły wielu czytelników, ludzi słowa i czynu. Podobnie było w 1970 kiedy świętowano 100 rocznicę urodzin Lenina i w 1972 roku, jubileusz 50 lat istnienia ZSRR.

Dwie edycje, 10 milionów nakładu

25 kwietnia 1972 Prawda ukazała się w dwóch edycjach, przeznaczonych dla różnych regionów ZSRR. Uwzględniono strefy czasowe i odległość od drukarni. Pierwsza wersja pochodziła z Kaliningradu, druga z Moskwy. Część edycji (stolica) wydrukowana została metodą offsetu co znacznie poprawiło jakość zdjęć i całej gazety a w roku 1975 Prawda osiągnęła nakład blisko 10 milionów egzemplarzy.

W latach siedemdziesiątych odpowiedzialny za relacje z posiedzeń i zjazdów partii był Jurij Kuźniecow, o polityce zagranicznej pisał Walentin Korowikow. Aleksandr Bażenow dołączył do grafików Prawdy a mistrz szachowy Aleksiej Suetin, jako znawca tego tematu często gościł w dziale sportowym.Do zasłużonych dziennikarzy gazety należał Wsiewołod Owczynnikow. Pracę w Prawdzie zaczął w 1951 roku a w latach 1953-1960 był specjalnym korespondentem w Chinach. Od 1962 do 1968 roku zajmował się sprawami Japonii, w Tokio a od 1974 do 1978 roku pracował jako korespondent w Wielkiej Brytanii.Po blisko 40 latach pożegnał Prawdę na rzecz telewizji.

W 1976 rozstał się z gazetą także Michaił Zimianin a na stanowisku kolejnego szefa powitano Wiktora Afanasjewa, filozofa. Jego zastępcą został Jurij Sklariow. Ten duet zarządzał Prawdą do 1982 roku, do momentu awansu Sklariowa.Afanasjew pozostał na swoim stanowisku do 1989 roku.

To im przyszło pożegnać na łamach gazety kolejnego głównodowodzącego kraju- Leonida Breżniewa. Do nich należało informowanie czytelników o kolejnych sukcesach w kosmosie(Полгода на орбите,A.Pokrowski, Prawda 13 listopada 1982). Oni też ogłosili konkurs fotograficzny dla amatorów Człowiek i jego praca. Zwycięskie zdjęcia drukowane były w dzienniku jako uzupełnienie artykułów. 30 grudnia 1982 roku stworzyli pierwsze na świecie muzeum historii gazety Prawda.

W połowie lat osiemdziesiątych Prawda nabiera innego kształtu. Nadal jest organem KC i o tym głoszą napisy przy nagłówku. Nadal pierwsze strony należą do informacji partyjnych ale całość gazety jest przestronna i posegregowana tematycznie w odpowiednie działy:

• Polityka Krajowa. Tu swoje komentarze piszą: Jurij Razguliew,W. Artemienko
• По стране советов( według krajowych rad ) to dział techniczno- naukowo-kulturalny. Tu często wypowiadał się Michaił Połtoranin (dziennikarz polityczny), Michaił Bubliczenko (znawca psychologii i okultyzmu), Andriej Płachow (krytyk filmowy) czy Konstantin Sucharew (mistrz szachowy i dziennikarz sportowy)
• Мир восьмидесятых(świat lat osiemdziesiątych) to wiadomości polityczne z różnych krajów.
• Международная информация (informacje z różnych krajów). Prawda miała w tym czasie prawie 100 korespondentów zagranicznych
• Фельетон pojawiało się w tej kolumnie wiele znanych nazwisk
• Политическая карикатура(karykatura polityczna), tu prym wodził Dżangir Agajew. Jego plakaty i kreskówki były w centrum życia politycznego Moskwy
• Новости,В зеркале двух миров,Арена молодых, to niektóre kolumny z ostatniej strony, poświęconej rozrywce
• Спорт, ten dział redagował cały kolektyw a korespondentami bywali sportowcy
• Телепрограмма, Радиопрограмма(program radiowo-telewizyjny)
• Погода(pogoda), niezależnie od ilości innych wiadomości jej miejsce było na ostatniej stronie

Afanasjew i Prawda byli świadkami początku końca Związku Radzieckiego. W 1985 roku, 11 marca Pierwszym Sekretarzem Partii zostaje Michaił Gorbaczow. Trzy lata później w 1987 roku, z okazji 70 rocznicy Rewolucji Październikowej, Prawda w numerze z 3 listopada informuje: Октябрь и перестройка: революция продолжается (październik i przebudowa:rewolucja trwa). Gorbaczow wprowadził reformy jakich ZSRR nie widział. Ogłosił гласност (jawność), w ramach której zniesiono cenzurę oraz wycofano z konstytucji zapis o kierowniczej roli partii. Z pierwszego sekretarza stał się prezydentem. Wielki komunistyczny kraj chylił się ku upadkowi. Za ciosem poszły republiki. Rozruchy na Litwie nie przysporzyły popularności Gorbaczowowi. Po puczu moskiewskim i wzroście popularności Borysa Jelcyna, 26 grudnia 1991 roku Gorbaczow złożył urząd. ZSRR przestało istnieć.

Koniec ZSRR. Prawda w rękach Greków

Do sierpnia 1991 roku przebieg wydarzeń opisywał w Prawdzie ostatni komunistyczny redaktor naczelny Iwan Frołow.
Choć 19 sierpnia 1991 roku Prawda znalazła się wśród dziewięciu pozostałych na rynku medialnym gazet a 22 sierpnia po raz ostatni ukazała się jako organ KC, to dekretem Borysa Jelcyna gazetę zamknięto. We wrześniu w bardzo okrojonej formie i redakcyjnej i wizualnej, wraca na rynek. Jako nagłówek jest tylko słowo Prawa, bez orderów i haseł. Redagowana jest przez kolektyw pod kierunkiem Nikołaja Ryżkowa byłego przewodniczącego rady ministrów ZSRR. Szybko jednak rada powołuje redaktora naczelnego, którym zostaje Giennadij Sielezniew.

Grupa dotychczasowych redaktorów z Wiktorem Afanasjewem na czele odchodzi z gazety i zakładają własną, angielską, internetową wersję dziennika Pravda Online, uważając się za spadkobiercę komunistycznej Prawdy.
Sielezniew ma kłopoty nie tylko redakcyjne. Do tej pory gazeta utrzymywana była przez partię i rząd. Kosztowała prawie nic a reklam nie było wcale. Żeby utrzymać się na rynku musiał podjąć drastyczne kroki. W 1992 roku kontrolę nad gazetą przejmuje greckie wydawnictwo Giannikos.

Giannis Giannikos był byłym członkiem greckiego ruchu oporu i zwolennikiem ustroju komunistycznego. Z różnymi instytucjami radzieckimi współpracowałał od połowy lat siedemdziesiątych. W 1976 roku wydał Wielką Encyklopedię Radziecką. Był czytelnikiem Prawdy. Kiedy nadarzyła się okazja zainwestował w jej ratowanie. Stał się właścicielem z 55% udziałów ale zgodnie z umowa nie mógł wpływać na treści drukowane i na zmianę logo. Tak więc na pierwszą stronę szybko powróciły wszystkie ordery otrzymane przez Prawdę (dwa Ordery Lenina i jeden Rewolucji Październikowej). Haseł rewolucyjnych już nie zamieszcza ale brak kadry i stare, niezmienne komunistyczno-socjalistyczne poglądy zrobiły swoje. Ludzie nie chcieli już takiej Prawdy. Jej nakład drastycznie spadł. Z blisko 10 milionów nakład sięgał zaledwie 200 000 egzemplarzy.

8 maja 1993 ukazuje się numer 88 (27042) - wydanie przedświąteczne poświęcone Dniu Zwycięstwa. Na dużej fotografii Stalin, jego marszałkowie i generałowie. Pod datą adnotacja Цена свободная, gazeta jest za darmo( jak dawniej). Artykuł Любовь к Отечеству - сила творческая( miłość do ojczyzny,twórczą siłą) na dwie strony, wiersz Walentina Sorokina Лжедмитрий i list czytelnika z niepochlebną opinią o Borysie Jelcynie. Życzenia dla redakcji i krótka jej historia była pióra Aleksandra Ruckoja, wiceprezydent Federacji Rosyjskie. To była pierwsza strona….niby wygrani i bohaterowie, a jednak….po tylu latach naród patrzył na nich trochę inaczej.

Kiedy w dniach 24 września - 4 października 1993 roku, doszło do wewnętrznego konfliktu w Federacji Rosyjskiej, zwanym Расстрел Белого дома lub Указ 1400 (było wiele nazw określających te dni) rosyjskie Ministerstwo Prasy zawiesiło wydawanie Prawdy. Nie trwało to długo ale w redakcji wykorzystano ten stan rzeczy i zmieniono redaktora naczelnego.

Wiktor Linnik,dziennikarz i publicysta, był pierwszym redaktorem naczelnym wybranym w demokratycznych, uczciwych wyborach. Wygrał w drugiej turze pokonując Giennadija Sielezniewa i Aleksandra Ilina. Niestety nie spełnił oczekiwań greckich właścicieli i rok później został zwolniony. Wolny fotel obejmuje Aleksander Ilin.

Koniec czasów świetności. Nastał czas konflików

Niestety akcje Prawdy lecą w dół. ”Zasiedziała i skostniała” redakcja nie dopuszcza nowości. Greccy właściciele skarżą się,że nie ma w niej żadnej dyscypliny, artykuły są byle jakie a listów od czytelników coraz mniej.

"Redaktorzy i reporterzy piją za dużo, publikują nic co jest warte przeczytania, Mówią, że są gazetą opozycji i przeciwstawiają się władzy i jej polityce. To nonsens, nawet gazety popierające rząd są bardziej agresywnymi krytykami niż Prawda" - skarży się Theodoros Giannikos, w rozmowie z dziennikarzem The New York Times Michaelem Spectre (artykuł wydrukowany 31 lipca 1996 roku).

Konflikt między Linikiem i greckimi właścicielami był tak wielki,że Rosjanin odciął ich od wszystkich decyzji i sam zarządzał gazetą jak chciał, a Grecy zatrudnili nowych dziennikarzy i założyli gazetę Правда-5, wykorzystując logo i archiwum “starej” Prawdy. Sprawa trafiła do sądu i oczywiście Grecy przegrywają. W 1997 roku rezygnują ze wszystkich swoich udziałów i znikają z rosyjskiego rynku. Ilin zdaje sobie sprawę,że bez wsparcia i finansowego zaplecza gazeta nie utrzyma się na rynku.

W artykule z 31 lipca, w The New York Times Aleksandr Prochanow, czołowy intelektualista rosyjskiej opozycji, redaktor skrajnie nacjonalistycznej gazety Завтра mówi:

Rozumiem, że Prawda była postrzegana przez ludzi jako symbol wielkiego Związku Radzieckiego. Ale jeśli w końcu zniknie z kultury politycznej, nie powinniśmy traktować tego jako tragedii.

Ale Prawda nie zniknęła. 14 lutego 1993 roku powstała na gruzach starej partii Komunistyczna Partia Federacji Rosyjskiej. Jej przywódca Giennadij Ziuganow “przygarnął” Prawdę. Od kwietnia 1997 roku gazeta jest organem partii komunistycznej co potwierdzono specjalną uchwałą na IV kongresie tejże partii.

W tym czasie na rosyjskim rynku medialnym było kilka pozycji o nazwie Prawda, dlatego też o tej oryginalnej mówiono Czerwona Prawda lub Prawdą-KPRF, bo taka adnotacja widniała pod nagłówkiem. Wrócono też do hasła : Proletariusze wszystkich krajów łączcie się.

Aleksander Ilin prowadził gazetę “po linii” do 2003 roku. W tym czasie Choć nakład spadł do 100 tysięcy egzemplarzy a Prawda nie była już gazetą codzienną to nadal miała swoich wiernych czytelników,swoich stałych redaktorów i цена свободная - była za darmo. Nad całością wydania czuwał kolektyw:

• Aleksander Ilin, redaktor naczelny
• A. Gorłow
• Walentyna Nikiforowa,
• Giennadij Sielezniew,
• Tamara Smirnowa
• Iwan Szarow

Gazeta podzielona była na działy tematyczne. Przejrzyste kolumny, jednolita czcionka i dobrej jakości zdjęcia dodawały jej lekkości.Poruszano wiele spraw społecznych i kulturalnych. Dzięki wyszkolonej kadrze można powiedzieć,że Prawda zmieniła swoje oblicze. Nadal pracowało dla gazety wielu korespondentów krajowych i zagranicznych:

• Anatol Minajew,Pietrozawodsk
• Wiktor Artemienko, Smoleńsk
• Oleg Stiepanienko, Mińsk
• Igor Mielnikow, Wiedeń, Austria
• Michaił Trietiakow, Warszawa, Polska
• Michaił Ilińskij, Rzym, Włochy
• Arad Abułchatin, Pekin, Chiny
• Władimir Bolszakow, Paryż, Francja
• i wielu innych

Niektórzy redaktorzy nosili miano obserwatorów w różnych dziedzinach:

• Richard Obinnikow, obserwator polityczny
• Wiktor Kożemiako, kulturalny
• Michaił Pierwow, ekonomiczny
• Jewgienij Spechow, ogólny

Pracowało w Prawdzie wielu dziennikarzy, którzy na co dzień wykonywali swoje zadania w poszczególnych działach:politycznym, literackim, kulturalnym,socjalnym czy po prostu spraw codziennych. Pojawiła się stała kolumna Памфлет, gdzie zamieszczał swoje felietony Władimir Buszin. Zdarzała się też krzyżówka.

Prawda w XXI wieku

W nowe stulecie, w XXI wiek wprowadził Ilin “swoją Prawdę” ale kiedy w 2002 roku sprzeciwił się wydaleniu z partii Giennadija Selezneva, Mikołaja Hubenko i Svetlany Gorjachewej a z tą ostatnią przeprowadził i opublikował na łamach Prawdy wywiad, jego los był przesądzony. Padło wtedy wiele krytycznych słów pod adresem Komitetu Centralnego.

Za sprzeciw i publikację wywiadu Aleksander Ilin został zwolniony ze stanowiska redaktora naczelnego w 2003 roku. Stery po nim na dwa lata przejęła pierwsza kobieta Walentyna Nikiforowa. Pani naczelna była ekspertem w dziedzinie gazownictwa ale nie obca jej była ekonomia,edukacja i ogólnie nauka. Była autorką wielu artykułów zarówno przed jak i po objęciu stanowiska.Prowadziła gazetę przez dwa lata.

W 2005 roku, 21 lutego redakcję obejmuje Walentin Szurczanow. Rok później przyszło mu się zmagać z pożogą, która zniszczyła budynek Prawdy. Od lat komunistycznych siedziba gazety był i jest budynek przy ulicy Prawda 24. Mieściło się tu wydawnictwo Pressa i siedziba kilku redakcji innych gazet o nazwie Prawda jak na przykład Комсомольская правда, która skierowana jest do młodego pokolenia Rosjan. To właśnie w redakcji tej gazety na 6 piętrze, 10 lutego 2006 roku w godzinach porannych, wybuch pożar który strawił nie tylko tę jedną redakcję ale też inne, w tym siedzibę Prawdy i część jej archiwów.

Szurczanow piastuje fotel redaktora naczelnego przez cztery lata. W tym czasie Prawda wychodzi trzy razy w tygodniu: poniedziałek, środa i czwartek. Zdarzały się dodatkowe edycje jeśli istniała taka konieczność. Pracownikiem o najdłuższym stażu, wiernym swoim poglądom i gazecie był i jest Nikołaj Kożanow. Pracę w Prawdzie rozpoczął w 1960 roku zaraz po studiach mając 28 lat. Był najstarszym studentem, bo wcześniej pracował na niwie wojskowej. Od razu trafił do działu politycznego. Tu nabierał szlifów dziennikarskich. Pisząc swoje artykuły nie używał komputera: pióro i kartka. W czerwcu 2015 roku mając 87 lat był czynny zawodowo - najstarszy etatowy dziennikarz w całej Rosji.

W 1987 roku do redakcji Prawdy trafia młody dziennikarz Wadim Gorszenin. Zostaje reporterem młodzieżowym. Jego kariera rozwija się; zostaje korespondentem a po latach członkiem zarządu. W styczniu 1999 roku zakłada pierwszy elektroniczny w Rosji periodyk Prawda On-line, który w 2003 roku zostaje przekształcony w Pravda.ru i działa jako strona internetowa gazety a Gorszenin zostaje jej redaktorem naczelnym.

Rok 2009 przynosi kolejne zmiany personalne w Prawdzie . Redaktorem naczelnym gazety internetowej zostaje Andrej Czereszniew a“drukowanej” Borys Komockij, który prowadzi gazetę do dnia dzisiejszego.
Zaczyna od porządkowania archiwów. Powierza wykonanie mozolnej pracy amerykańskiej firmie East View Information Services (EVIS). Materiały pochodzą z lat 1912- 2009 i są dostępne w językach:

• rosyjskim
• angielskim
• niemieckim
• chińskim

Niestety nie każdy ma dostęp do tych zasobów. Dla zwykłego internauty udostępniono tylko kilka wybranych lat.
5 maja 2012 roku przypadła 100 rocznica istnienia Prawdy. Obchody były bardzo uroczyste.Wielu gości, władze, dawni i aktualni pracownicy. Kwiaty, ordery, gratulacje. Życzenia i wspomnienia.

- Ta gazeta jest próbką uczciwości, godności i historycznej prawdy, z której zawsze byliśmy dumni - powiedział Giennadij Ziuganow, przewodniczący KPFR.

Wsiewołod Owczynnikow wspominał przepracowane lata w gazecie:
Patrząc wstecz na 40-letnią pracę w "Prawdzie", jestem przede wszystkim wdzięczny jej za poczucie odpowiedzialności zawodowej, którą ta gazeta wpoiła we mnie. Od pierwszych dni uczono nas, że pravdist(dziennikarz Prawdy), podobnie jak saper, działa bez prawa do popełnienia błędu

Jewgienij Primakow, wieloletni korespondent na Bliskim Wschodzie mówi:
Były minusy, były plusy, ale to wszystko nasze. "Prawda" była bardzo ważna, ponieważ każde słowo w niej zawarte miało specjalne znaczenie - według publikacji w gazecie oceniali naszą prawdziwą politykę, naszą linię...

24 lutego 2013 XV Zjazd Komunistycznej Partii potwierdził oficjalnie, że gazeta „Prawda” jest nadal oficjalnym organem Komunistycznej Partii Federacji Rosyjskiej. Dzisiejsza Prawda to 4 strony polityki, kultury, ekonomi, nauki sportu i rozrywki. To dziennikarze znający swój fach i zagadnienia zebrane tematycznie w kolumnach:

• Курьер новостей (kurier nowości)
• Адреса сопротивления (adresy odporności)
• Сельские страдания (wiejskie cierpienie)
• Пульс планеты (impuls planety)
• Грани сотрудничества (aspekty współpracy)
• Парламентский дневник (dziennik parlamentarny)
• Люди дела и действия (ludzie biznesu i działania)
• Народный мандат (Mandat ludowy)
• Диагноз (diagnoza)
• По страницам зарубежной печати (na stronach prasy zagranicznej)

Prawda wydawana jest w czarno białych barwach. Finansowana jest przez partię komunistyczną i z dobrowolnych datków czytelników co zawsze odnotowane jest na jej łamach. Ma swoją stronę internetową www.gazeta-prawda.ru, która w porównaniu z innymi gazetami jest skromna. Swoje opinie i poglądy można wyrazić pisząc list lub wysyłając e-maila na adres pravda@cnt.ru, pravda@nsv.ru. Nie ma gazeta kont społecznościowych.

Ci którzy dziś tworzą Prawdę mówią o niej i o sobie tak:

W całej swojej biografii Prawda nie jest prostym narratorem wielkich i dramatycznych wydarzeń w kraju i na świecie. Działa jako ich aktywny uczestnik, twórca historii. Dzisiejsza gazeta przynosi także masom ideały socjalistyczne, broni interesów ludu pracy, walczy o ustanowienie prawdziwej demokracji. Pozostaje nierozerwalnie związany z losem mieszkańców wielkiego kraju i jego partii komunistycznej(…) Prawda wciąż znajduje się w czołówce bojowników o siłę ludu pracującego (z działu Historia, gazeta-pravda.ru)

Kalendarium gazety Prawda

• 1921, 5 maja - pierwsze wydanie Prawdy
• 1913, 3 lipca- władza zamyka redakcję gazety
• 1914, 8 lipca - likwidacja redakcji, aresztowania redaktorów
• 1917, 5 marca - Prawda wraca na rynek medialny
• 1917, 5 kwietnia- Lenin obejmuje prowadzenie redakcji
• 1917, 5 lipiec - kadeci i kozacy niszczą cały nakład gazety
• 1918, 5 maja - pierwszy moskiewski numer
• 1924, 21 stycznia - śmierć Lenina
• 1924, 24 stycznia - pierwsze ryciny na łamach gazety
• 1930 - pierwsze fotografie
• 1930, czerwiec - Prawda drukowana jest też w Leningradzie
• 1934-1939 - lata terroru rów nież w gazecie
• 1940 - pojawienie się grupy Кукрыниксы na łamach gazety
• 1945 - Prawda otrzymuje Order Lenina
• 1961,13 kwietnia - czerwony kolor w gazecie
• 1965 - Order Lenina po raz drugi
• 1972, 25 kwietnia - dwie wersje gazety (Moskwa,Kaliningrad)
• 1975 - nakład Prawdy osiąga 10,5 miliona egzemplarzy
• 1982, 30 grudnia - otwarcie muzeum Prawdy
• 1991, sierpień - Borys Jelcyn zamyka redakcję Prawdy
• 1991, wrzesień - powrót gazety w bardzo okrojonym wydaniu
• 1992 - Prawdę przejmuje greckie wydawnictwo Giannikos
• 1997, kwiecień - Prawda ogłoszona zostaje organem KPFR
• 2003 - strona internetowa Pravda.ru
• 2006, 10 lutego - pożar redakcji Prawdy
• 2009 - powstaje elektroniczne archiwum gazety
• 2012, 5 maja - 100-lat Prawdy

źródła:

• https://babs71.livejournal.com/187625.html
• https://kprf.ru/rus_soc/87549.html
• http://www.deutschlandfunk.de/sprachrohr-der-bolschewiki.871.de.html?dram:article_id=125867
• https://ru.wikipedia.org/wiki/Правда_(газета)
• https://www.twirpx.com/file/1872756/
• http://publ.lib.ru/ARCHIVES/P/``Pravda``/_``Pravda``.html
• http://www.eastview.com/Files/EastViewPravdaDigitalArchive.pdf
• http://kprfamur.ru/v-priamure-vyshlo-reprintnoe-izdanie-gazety-pravda-ot-13-aprelya-1961-goda/
• https://www.nytimes.com/1996/07/31/world/russia-s-purveyor-of-truth-pravda-dies-after-84-years.html
• https://trainfanat.livejournal.com/512812.html
• https://www.kommersant.ru/doc/203259
• https://www.kommynist.ru/Правда_(газета)
• http://www.aktuell.ru/russland/medien_internet/grossbrand_vernichtet_einstiges_prawda-gebaeude_365.html
• http://www.stopstamp.ru/statty/6k2l9zry3dg7qeyx7ykv.html
• https://www.pravda.ru/world/06-05-2012/1114187-ovchinnikov-0/