Il Foglio. Historia włoskiej gazety, której twórca ukrywał się za słoniem

fot. archiwum autorki

W styczniu 1996 roku Włochy objęły prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Prezydentem kraju był Oscar Luigi Scalfaro, a premierem (do maja) Lamberto Dini. W tym samym miesiącu, dokładnie 30 stycznia, światło dzienne ujrzał kolejny włoski dziennik: Il Foglio. Założycielem był Giuliano Ferrara.

44-letni Ferrara był w tym czasie doświadczonym dziennikarzem z dorobkiem nie tylko w gazetach ale i w telewizji. Był też prężnie działającym politykiem. W latach 1989-1994 zasiadał w Parlamencie Europejskim z ramienia Włoskiej Partii Socjalistycznej, a w 1994 roku został ministrem do spraw stosunków z parlamentem w pierwszym rządzie Silvio Berlusconiego.

Zanim zdecydował się na własną gazetę, był redaktorem naczelnym tygodnika Panorama. Wychowany w duchu komunistycznym, w latach 80 skierował swoje kroki w stronę prawicy, aby z czasem zostać konserwatystą. Pisząc dla innych doszedł do wniosku, że warto pracować na własny rachunek. Dlatego powołał Il Foglio.

Dwie kartki, czery strony i sześć kolumn

Nazwa nowego dziennika z Mediolanu oznacza Arkusz i tak też gazeta wyglądała i wygląda. Ma format arkusza czyli XIX-wiecznej gazety, dwie kartki, cztery strony. To, co ją charakteryzuje od początku to sześć kolumn ścisłego druku i że jest wzorowana na The Wall Street Journal.


Pierwsze numery nie miały zdjęć, ale rysunki i karykatury autorstwa Vincenzo Gallo (Vincino), który był nie tylko grafikiem ale i dziennikarzem.

Na pierwszej stronie jako główna kolumna widniała rubryka La Giorno (Dzień). Było to podsumowanie wydarzeń dnia. Artykuły redakcyjne znajdowały się dopiero na trzeciej stronie, a wszystkie teksty z wyjątkiem felietonów były anonimowe. Tylko Ferrara swoje artykuły podpisywał rysunkiem słonia.

Za to kolumna felietonistów zawierała znane i lubiane nazwiska a każdy autor miał swoją rubrykę:.

• Nove colonne (Dziewięć Kolumn) Pierluigi Battista
• Vite parallele (Życie równoległe) Sandro Fusina
• Andrea’s Version (Wersje Andrei) Andrea Marcenaro
• Alta Società (Wyższe sfery) Carlo Rosselli
• Piccola Posta (Krótki post) Adriano Sofri
• Il riempitivo (Wypełniacz) Pietrangelo Buttafuoco
• Pignolerie (Grymasy) Mauro della Porta Raffo

Pignolerie była jedyną stałą kolumną. Ukazywała się co tydzień, a Mauro della Porta Raffo, króry sam nie uznaje się za dziennikarza, został namówiony do jej prowadzenia przez Ferrarę. Pisarz i eseista pisał swoje Grymasy przez kolejne 15 lat.

Aby Il Foglio ujrzało światło dzienne, potrzebne były pieniądze. Zawiązała się zatem spółka, która przyjęła na siebie obowiązki zarządu,powołując jednocześnie wydawnictwo Il Foglio Quotidiano Srl., w którym udziały podzielone były tak:

• Sergio Zuncheddu, finansista, 40%
• Veronica Lario (druga żona Silvio Berlusconiego ) 30%
• Giuliano Ferrara 10%
• Luca Colasanto, drukarz 4%
• inni przedsiębiorcy 16%

Jednocześnie z redakcją w Mediolanie, ruszyło biuro w stolicy a rok później, 2 stycznia 1997 roku strona internetowa.Il Foglio, jako pierwsza gazeta we Włoszech uruchomił swoje cyfrowe wiadomości.

Gazeta ukazywała się od poniedziałku do soboty i szybko zyskała swoich zwolenników. Po siedmiu miesiącach, w poniedziałki, do Arkusza zaczęto dodawać niezależną pozycję Il Foglio dei Foglio (Arkusz arkuszy), która miała własną numerację.Jej redaktorem został Giorgio Dell’Arti.

Błyskawiczne pożegnanie z Rzymem

Dziennik zawierał nie tylko informacje o bieżących wydarzeniach w kraju i na świecie, ale też opinie, komentarze i analizy. Stał się jedną z najlepszych opiniotwórczych pozycji w kraju. Co prawda jego nakład miesił się w granicach 18 tysięcy egzemplarzy ale popularność, zwłaszcza w Rzymie i jego regionie doprowadziła do spadku zainteresowania nim w Lombardii. W obliczu takiej sytuacji zarząd podjął decyzję o zamknięciu rzymskiego biura. 11 września 1997 roku stołeczne podwoje Il Foglio zlikwidowano.

W tym samym roku nowym akcjonariuszem wydawnictwa, przejmując udziały Zuncheddu, został Denis Verdini, polityk i przedsiębiorca. Sama gazeta została organem ruchu politycznego Convenzione per la Giustizia (Konwencja Sprawiedliwości), dzięki czemu mogła korzystać z publicznych funduszy dla gazet partyjnych. Było to wykorzystanie luki w przepisach bo Konwencja nie była partią, ale udało się dzięki parlamentarzystom, którzy podpisali się pod wnioskiem gazety. Wszystko legalnie.

Przez kolejne lata, dzięki swojej różnorodności tematów i opinii, Il Foglio zyskało miano jednej z najbardziej wpływowych gazet we Włoszech. Mimo że dziennik przeciwstawiał się lewicowemu reżimowi kulturowemu (słowa Ferrery), to w redakcji zasiadali dziennikarze, zwolennicy lewicy jak Adriano Sofri, skazany za planowanie zabójstwa szefa policji w 1972 roku.


Choć główny sternik był ministrem w rządzie Berlusconiego, którego żona była udziałowcem wydawnictwa, a on sam przyjaźnił się z obojgiem, to gazeta nie bała się krytykować parti premiera i nie ulegać naciskom z żadnej strony. Lubimy polemizować i stawiać święte krowy pod pręgierzem - mówił Ferrera.

Zaledwie kilkunastu dziennikarzy, bo tyle liczyła redakcja, stworzyło dziennik treściwy i wiarygodny,z niewielką ilością reklam i ze stratami równymi zero (przychody po 3 latach też były zerowe).

Dwa podejścia do niedzieli

Oprócz codziennych krajowych i światowych wiadomości szczególną popularnością cieszyła się kolumna ekonomiczna, prowadzona, oczywiście anonimowo, przez Giuseppe Pennisi. W I soldi degli altri (Cudze pieniądze) czytelnik poznawał zawiłości świata finansów międzynarodowych. W późniejszych latach ten sam autor tłumaczył drogę Włoch do unii walutowej w kolumnie Euro.

Nowe stulecie przyniosło kilka nowości. Od stycznia 2000 roku dziennik zaczął ukazywać się również w niedzielę, a od lipca zaczęto wprowadzać kolor, najpierw w tytule i w nagłówkach. Uruchomiono ponownie biuro w stolicy. Niestety weekendowe wydanie pod dowództwem Sandro Fusiny nie bardzo podobało się czytelnikom. Po czterech latach, 28 grudnia 2004 roku, ukazał się ostatni numer. Do niedzielnych wydań powrócono w kwietniu 2008 roku. Dziś Il Foglio ukazuje się przez siedem dni w tygodniu.

Gazeta i jej właściciel zasłynęli na włoskim rynku nie tylko z komentarzy czy opinii, ale też z różnego rodzaju kampanii. W 2006 roku dziennikarze przeprowadzili ankietę przed wyborami do parlamentu na temat popularności poszczególnych parti. Jednak to, co odbiło się szerokim echem we włoskim społeczeństwie to kampania przeciwko aborcji w 2007 roku. Ferrara rozpoczął ją w gazecie 19 grudnia, pisząc na ten temat artykuł wstępny: [Aborcja] to największy skandal naszych czasów, to katastrofalna rana, która głęboko rozrywa włókna i możliwy urok współczesnego społeczeństwa.

11 lutego 2014 roku, jako przeciwstawienie się raportowi UNESCO w sprawie pedofili w kościele, w Il Foglio ukazał się list otwarty w formie apelu do papieża Franciszka aby nie poddawał się fanatycznym awangardom.

Coming out autorów. Il Foglio pospisuje artykuły

W 2006 roku Il Foglio świętował swoje 10 urodziny. Mimo że nie zmienił swojej formy (nadal był arkuszem), to jego ogólny wygląd uległ zmianie. Był bardziej kolorowy, przejrzysty, a przy różnych okazjach pojawiały się tematyczne wkładki. Coraz częściej zdjęcia były większego formatu niż miniaturki, a czasami zajmowały całą stronę (2 grudnia 2006).

Mimo to na pierwszej stronie jak i dziesięć lat wcześniej obowiązywały wiadomości dnia La Giornata, pod którymi widniało nazwisko autora, bo artykuły zaczęły być podpisywane.

Od 2007 roku wprowadzono na rynek osobny dodatek, niezależny od podstawowej gazety, magazyn Il Foglio del Mobile. Sztuka,design i kreatywność pod okiem redaktora Paolo Bleve, zyskały uznanie nie tylko wielu firm działających na tym polu ale także indywidualnych odbiorców.

Od 2010 roku okazjonalnie zmieniano formę dziennika. Gazeta wtedy była wkładką, a na podstawowych, wewnętrznych stronach dziennika zamieszczano specjalne lub sponsorowane artykuły. Pierwszą i czwartą zajmowały grafiki autorstwa Marco Dambrosio (Makkoxa).

Międzynarodowy skandal z Łukaszenką w tle

Choć Il Foglio nieraz wywoływało poruszenie swoimi artykułami, to w grudniu 2010 roku wywołało cichy skandal międzynarodowy. 3 grudnia ukazał się artykuł Troppo bella per essere una first lady (Zbyt piękna jak na pierwszą damę) i dotyczył osoby Mehriban Alijewej, żony prezydenta Azerbejdżanu.


Gazeta, powołując się na anonimowych dyplomatów i zamieszczając serię zdjęć, zarzuciła pani Alijewej potajemne schadzki z prezydentem Białorusi Aleksandrem Łukaszenką. Temat podchwycił The Guardian, rozwijając temat. Jeśli zagraniczni czytelnicy przeszli nad tą wiadomością do porządku dziennego, to w Azerbejdżanie zawrzało. Prezydent tego kraju choć przyjmował krytykę i różnego rodzaju pomówienia na swój temat, to absolutnie nie tolerował jakichkolwiek negatywnych treści na temat swojej rodziny a szczególnie żony.

9 grudnia wydano oświadczenie w którym wyrażono skrajne oburzenie z powodu oszczerczych insynuacji dyskredytujących honor i godność Mehribana Alijewej i zażądano publicznych przeprosin oraz odwołania wszystkich informacji. Redakcja Il Foglio, mimo różnych gróźb i nacisków, milczała i nie podjęła więcej tematu.

Przez jednych krytykowany, przez drugich doceniany Giuliano Ferrara zrezygnował z prowadzenia redakcji Il Foglio w styczniu 2015 roku. Rezygnując z szefowania nie zrezygnował z pracy w dzienniku. Nadal zamieszcza w nim swoje felietony. Pozostawił, jak pisze Cristiano Draghi na stronie rivisteweb.it, gazetę aktywistów i narzędzie wielkiego wpływu. 28 stycznia, oficjalnie stery po twórcy dziennika przejął Claudio Cerasa.

Bloger za sterami Il Foglio

Cerasa pracę w Il Foglio rozpoczął w rzymskim biurze w 2005 roku. Kiedy został głównym dyrektorem miał 33 lata. Był nie tylko dziennikarzem ale i blogerem. Zafascynowany internetem, zapowiedział rozbudowę tej działalności dziennika. Mając pod sobą dwa biura, dwudziestu dziennikarzy i dziesięciotysięczne grono czytelników, krok po kroku wprowadzał zmiany i nowości w gazecie. Ceniąc dorobek poprzednika, nie zamierzał ślepo podążać jego drogą.

Nie tylko w redakcji nastąpiły zmiany. Powiało świeżością także na samej górze. W listopadzie 2015 roku kapitał spółki Foglio wzrósł o 3 miliony euro, a to dzięki nowym udziałowcom: spółki holdingowej Sorgente Group w osobie jej głównego udziałowca Valtera Mainetti i firmy bankiera i biznesmena Sator di Matteo Arpe. W kwietniu 2016 roku Sorgente wykupuje część udziałów Satora, a w grudniu miał już 100% udziałów w Foglio Edizioni, stając się jedynym jego właścicielem.

Mając większe pole działania, Cerasa jeszcze w maju 2015 roku wypuścił na rynek wydanie weekendowe, które w większości poświęcone było kulturze i jej szeroko pojętym tematom. Krok po kroku poszerzano zakres nie tylko tematów ale i objętości wkładki. Na 12 stronach każdy mógł znaleźć coś, co dotyczyło jego zainteresowań.

W kolejnym roku pojawiły się kolejne tematyczne dodatki:

• od października, w każdy poniedziałek, zwolennicy sensacji,kontrowersyjnych tematów czy reportaży mogli zaspokoić swoją ciekawość czytając Il Foglio monografico (Il Foglio monograficzny)
• w listopadzie swoją pozycję otrzymali rodzice. Piątkowy Il Figlio (Syn) zawierał porady, opowiadania, rysunki. Poruszał tematy bliskie rodzinie, które redagowała Annalena Benini
• od 1 grudnia, w każdy czwartek Mediolańczycy mogli przeczytać o wszystkim co działo się w ich mieście.O Gran Milano dbał redaktor Maurizio Crippa. Miesiąc później w styczniu 2017 roku podobny przewodnik po wydarzeniach w ich mieście otrzymali Rzymianie. Magazyn Roma Capoccia również ukazywał się w czwartki a redagował go Salvatore Merlo

Dzięki tym posunięciom, które przyjęły się wśród czytelników, nakład Il Foglio znacznie podskoczył. Osiągnął 45 tysięcy sztuk. Idąc za ciosem w kolejnych latach powstały kolejne dodatki.

Od sportu po pogoń za fake newsem

W 2017 roku było ich dwa: w marcu Il Foglio internazionale z artykułami niezbyt poprawnymi politycznie i La Fogliata di libri, czyli wszystko o książkach. Pierwsza pozycja ukazywała się w poniedziałki a jej głównym redaktorem był Giulio Meotti zaś drugą czytano w każdą środę. Całość podzielono na dwie części. Pierwsza zawierała felietony literackie, druga recenzje. Nad obiema sekcjami czuwał Matteo Matzuzzi.

W marcu 2018 roku, w każdy piątek zaczął ukazywać się Terrazzo (Taras). Maagazyn, który został powołany jako hołd dla włoskiego architekta Ettore Sottsassa. Artysta projektował nie tylko wnętrza, meble czy sprzęty domowe ale też biżuterię, szkło i artykuły biurowe. Nowy magazyn poświęcony był tym zagadnieniom a prowadził go Michele Masneri.


18 sierpnia, wraz z wydaniem weekendowym, swój szczęśliwy dodatek po raz pierwszy dostali miłośnicy sportu. Il Foglio Sportivo poświęcony głównie piłce nożnej, obfitował nie tylko w artykuły, wywiady i informacje, ale posiadał galerię zdjęć. Całość miała objętość czterech stron i jak pisał jej szef Piero Vietti: Jesteśmy małymi piratami, nigdy nie będziemy konkurować z tymi, którzy o sporcie pisali zawodowo na długo przed nami. Spróbujemy jednak w zupełnie “niepotrzebny sposób” zbadać to tajemnicze coś, poszukać jego łaski i śmiać się z niego, gdy będzie się z czego śmiać.

Nie każda wiadomość czy informacja, zwłaszcza polityczna, którą można przeczytać w gazecie czy stronie internetowej jest prawdziwa lub wygląda na nieprawdziwą, a jest rzetelna. Jak to odróżnić, jak nie ulec fake newsom, jak zweryfikować wiadomości, oddzielić prawdę od fałszu? O tym pisał co tydzień, w poniedziałkowym dodatku SoundCheck Lorenzo Borga. Pierwszy numer magazynu ukazał się 17 września 2018 roku.

Dwa miesiące później 26 listopada, jako dodatek do wydania środowego,ukazał się Il Foglio 48 ore pod redakcją Alberto Brambilli. Tygodnik przybliżał czytelnikowi zawiłości gospodarki, ekonomi i bankowości. O biznesie szeroko pojętym, formach pracy czy rynkach międzynarodowych pisano w sposób przejrzysty, dostępny zwykłemu śmiertelnikowi używając infografiki.

Rozważania na temat wszechświata

Wydawałoby się, że tych codziennych dodatków jest sporo i wypełniają wszystkie tematy, ale Claudio Cerasa znalazł nie tylko wolne tematy ale i wolny dzień na nie. Jak popatrzeć w kalendarz, to we wtorki nie było żadnej wkadki, a czytelnicy często pytali o różne nowinki techniczne. Niektórzy nawet o byt, świadomość czy cele życia. Więc uzupełniono i tę lukę.

Od 5 lutego 2019 roku w każdy pierwszy wtorek miesiąca zaczął pojawiać się Il Foglio innovazione gdzie o rewolucji technicznej, nowościach technologicznych i innych tematach z tej dziedziny życia pisał Eugenio Cau.

Również we wtorek ale 15 lipca ukazała się Il pensiero dominante (Dominująca myśl),w której Giacomo Leopardi wraz z czytelnikami szukał uniwersalitatem in rebus (uniwersalność w rzeczach) i przemykał pomiędzy „pokojem ziemskim” a „głównymi ulicami całego wszechświata”. Jego wysiłek napędza uncja uprzedzeń, która leży u podstaw wszelkich rozsądnych badań.

Cerasa swoją małą gazetę widzi ogromną. Oprócz codziennych wkładek i dodatków uruchomił dla wszystkich subskrybentów wiadomości e-mail. Codziennie o 7:30 wysyłane są linki do najważniejszych artykułów, kreskówki Makkoxa i zapowiedzi tego, co będzie można kupić w kioskach. Ale i to nie wszystko.

• Popołudniami Giuseppe De Filippi w biuletynie Di cosa parlare stasera a cena prezentuje ciekawe tematy, które można poruszyć przy kolacji.
• Co drugi poniedziałek Annalisa Chirico w Fino a prova contraria(Dopóki nie udowodniono)zdradza co słychać we włoskim prawie i wymiarze sprawiedliwości.
• Wszystko o regionie Azji i Pacyfiku zawarto we wtorkowym biuletynie Katane redagowanym przez Giulię Pompili.
• O religi i kościele, problemach i radościach tej dziedziny życia Włochów dziennikarze piszą w każdy piątek w Newman (Nowy człowiek).
• Silicio pod redakcją Eugenio Cau poszerza techniczne horyzonty czytelników.
• EU Porn. Il lato sexy dell’Europa (EU porno. Seksowna strona Europy) czwartkowe dociekania co słychać na kontynencie prowadzą Paola Peduzzi i Micol Flammini

Oprócz tego, jak każda gazeta na świecie, Il Foglio działa w social mediach, ale też sponsoruje i bierze udział w różnych wydarzeniach. W latach 2004-2006 dziennik był współorganizatorem debat pod wspólnym tytułem Fratello embrione, sorella verita (Brat embrion,siostra prawda). Wśród poruszanych tematów były: Sekularyzacja, Prokreacja, Zarodki, Państwo, Głosowanie i wiele innych. Debat można było posłuchać na antenie Radio Radicale.

Debaty, demonstracje i festiwal optymizmu

Jako jedyny organizator gazeta na przestrzeni lat 2004-2023 przygotowała wiele debat politycznych (np. czerwiec 2006), gospodarczych (np. maj 2016) czy kulturalnych (np. styczeń 2019), a także różnego rodzaju demonstracje:

• Przeciwko obłudnemu neopurytanizmowi, luty 2011 i czerwiec 2013,
• Czuwanie za Izrael i prześladowanych chrześcijan, lipiec 2014 i październik 2023
• i jeszcze kilka innych.

Dziennik ma również na koncie organizację własnych festiwali. 21 i 22 października 2017 roku odbył się pierwszy Festa del Il Foglio - Le Giornate dell’Ottimismo (Festiwal Optimizmu).Święto Optymizmu weszło w stały repertuar imprez gazety. Obchodzi się go co roku nawet podczas pandemii.


Od 2019 roku organizowany jest drugi festiwal dziennika Festival dell`Innovazione (Festiwal Innowacji) a od 2017 roku jest Il Foglio współorganizatorem festiwalu Festival della cultura della libertà (Festiwal Kultury i Wolności).

Próg dojrzałości. Monografia, podcasty i Chat GPT

W 2021 roku dziennik obchodził swoje srebrne wesele. Z okazji swoich 25 urodzin, w weekendowym numerze z 30-31 stycznia, jako dodatek ukazał się Magazyn a w nim najlepsze artykuły ze wszystkich lat. Mario Crippa, który czuwał nad redagowaniem jubileuszowej pozycji w swoim artykule napisał tak:

Wiele się tu zmieniło, z wyjątkiem “arkuszowego ducha”, który jest posmakiem pogardy i rzemieślniczej jakości, lekkości a wszyscy uderzają w bęben i biją mocno, gdy nikt nie chce słuchać. I zawsze bawią się dobrze jak pierwszego dnia.

Prezydent Włoch, Sergio Mattarelli w swoim liście gratulacyjnym przypomniał, że: Dwadzieścia pięć lat to próg dojrzałości, który oczywiście nie odbiera młodzieńczej energii, a jednak daje świadomość zgromadzenia ważnych doświadczeń, wniesienia wiedzy i refleksji, wniesienia krytycznego myślenia i analiz przydatnych opinii publicznej.

Poza tym z okazji własnych urodzin dziennik:

• zmniejszył swój format i lekko zmienił szatę graficzną aby czytelnikowi lepiej się czytało.
• uruchomił drukarnię w Mesynie, na Sycylii, poszerzając w ten sposób swoje terytorium
• wydał własną monografię 25 anni Il Foglio (25 lat Il Foglio)
• zmienił stylizację strony internetowej
• uruchomił sekcję podcastów
• zapowiedział kolejne kanały i aplikacje

Claudio Cerasa,który prowadzi już redakcję dziewięć lat, nie boi się wyzwań. Jako miłośnik internetu i nowych technologii, w marcu 2023 roku wprowadził na stronę internetową Chat GPT. Jednocześnie ogłosił konkurs dla czytelników…kto rozpozna teksty pisane przez sztuczną inteligencję (AI) otrzyma nagrodę: bezpłatną subskrypcję i butelkę szampana.

Zabawa trwała miesiąc a nagrody wręczano co tydzień. Jak powiedział Cerasa: Il Foglio rozpoczyna tę kampanię w oparciu o świadomość: wyjątkowości swoich pomysłów, niemożności sztucznej inteligencji, która jest w stanie być naprawdę konkurencyjna, gdy kreatywność, wyobraźnia i jakość są w centrum pracy dziennikarskiej…Sztuczna inteligencja może być przydatnym narzędziem wspierającym pracę dziennikarzy, jednak nie może zastąpić ich zdolności do generowania oryginalnych pomysłów i tworzenia wysokiej jakości treści .

Dziś Il Foglio nadal jest nazwyany najmniejszą włoską gazetą. Ma nadal tylko 4 strony, dwa biura (Rzym i Mediolan), a w nich łącznie 25 dziennikarzy. W tym gronie nadal swoje felietony pisze założyciel Giuliano Ferrara zwany Małym słoniem.

Choć dziennik w rankingu zajmuje 11 miejsce, to jest jedną z nielicznych włoskich gazet generującą zyski. Tylko w 2021 roku jego liczba czytelników wzrosła o 61%. I jak podkreślił prezydent Sergio Mattarella,

Il Foglio słusznie utrzymuje swoją pierwotną tożsamość i na co dzień ma do czynienia z rzeczywistością, która ma wiele aspektów i różne klucze interpretacyjne. Próba wyjścia poza newsy wymaga jakości, ale jednocześnie uczciwości intelektualnej, wizji, otwartości na swobodną dyskusję.

Kalendarium Il Foglio

• 1996,30 stycznia - na włoskim rynku ukazuje się pierwszy numer Il Foglio
• 1996, lipiec - niezależny dodatek “Il Foglio dei Foglio”
• 1997 - dziennik zostaje organem Konwencji Sprawiedliwości
• 1997, 11 września - zamknięto biuro gazety w Rzymie
• 2000, styczeń - dziennik zaczął ukazywać się w niedzielę
• 2000, lipiec - pierwsze kolory w tytule i nagłówkach
• 2004-2006 - dziennik jest współorganizatorem debat pod hasłem “Fratello embrione,sorella verita”
• 2004-2023 - gazeta jedynym organizatorem debat politycznych,gospodarczych i kulturalnych
• 2004, 28 grudnia - zaprzestano edycji niedzielnej
• 2006, styczeń - 10 urodziny,lekka zmiana wizerunku
• 2007 - rusza edycja “Il Foglio del Mobile”
• 2007, 19 grudnia - początek kampanii przeciwko aborcji
• 2008, kwiecień - przywrócono niedzielną edycję
• 2010 - pierwsze wydania specjalne
• 2011, 12 lutego - dziennik organizuje demonstrację “Przeciw obłudnemu neopurytanizmowi”
• 2013, 25 czerwca - demonstracja “Wszystkie jesteśmy dziwkami. Nie dla purytańskiej niesprawiedliwości”
• 2014, 11 lutego - otwarty list do papieża Franciszka aby nie ulegał naciskom w sprawie pedofilii w kościele
• 2014, 30 lipca - demonstracja “Czuwanie za Izrael i prześladowanych chrześcijan”
• 2015, maj - wydanie weekendowe
• 2016-2019 - edycja dodatków tygodniowych do podstawowego wydania
• 2016, 19 października - demonstracja przeciwko rezolucji UNESCO
• 2016, grudzień - Sorgente Group zostaje właścicielem wydawnictwa Foglio Edizioni
• 2017, styczeń - dziennik jest współorganizatorem corocznego Festiwalu Kultury i Wolności “Festival della cultura della libertà”
• 2017, 21-22 października - pierwszy “Il Foglio-Festa dell`Ottimismo”
• 2019 - pierwsza edycja “Festival dell`Innovazione”,Festiwalu Innowacji
• 2019, styczeń - e-maile do subskrybentów z linkami do artykułów i bz biuletynami tematycznymi
• 2020, 20 lipca - rusza sekcja podcastów
• 2021, styczeń - jubileusz 25-lecia
• 2023, marzec - sztuczna inteligencja pisze artykuły
• 2023, 10 października - Procesja z pochodniami jako wyraz bliskości z Izraelem

Źródła:

• https://www.andrewcusack.com/2014/il-foglio-design/
• https://it.wikipedia.org/wiki/Il_Foglio_(quotidiano)
• https://dbpedia.org/page/Il_Foglio
• https://web.archive.org/web/19970102101141/http://www.ilfoglio.it/
• https://twitter.com/ilfoglio_it/status/1355443144662413313
• https://www.treccani.it/enciclopedia/giuliano-ferrara/
• https://content.time.com/time/world/article/0,8599,2047939,00.html
• https://web.archive.org/web/20140220062559/http://www.ilfoglio.it/soloqui/21838
• https://www.rivisteweb.it/doi/10.1445/21048?rwSearchIds=[Rivisteweb:ARTICOLO:21048,Rivisteweb:ARTICOLO:76618,Rivisteweb:ARTICOLO:6813,Rivisteweb:ARTICOLO:4155,Rivisteweb:ARTICOLO:22662,Rivisteweb:ARTICOLO:22152,Rivisteweb:ARTICOLO:76620,Rivisteweb:ARTICOLO:84017,Rivisteweb:ARTICOLO:21047,Rivisteweb:ARTICOLO:23491]
• https://eurasianet.org/azerbaijan-italian-newspaper-provokes-rage-in-baku
• https://www.mdfitalia.com/en/newsroom/news-and-events/mdf-italia-celebrates-with-il-foglio-del-mobile
• https://musacomunicazione.com/it/editoria/proprieta-della-testata-il-foglio-quotidiano
• https://formiche.net/2015/01/claudio-cerasa-chi-chi-vota-il-prossimo-direttore-del-foglio-fondato-giuliano-ferrara/
• https://www.radioradicale.it/organizzatore/163/il-foglio
• https://www.odg.it/il-foglio-quotidiano-e-il-magazine-per-i-25-anni/39063
• https://www.ilfoglio.it/tecnologia/2023/03/07/news/chatgpt-sul-foglio-per-30-giorni-piccoli-testi-scritti-dall-ia-sul-nostro-giornale-5029973/
• https://www.gmde.it/it/successstory/Il-Foglio-festeggia-i-suoi-25-anni-con-il-cambio-di-formato-15590