Historia telewizji w Australii. Wszystko zaczęło się od studia w wiatraku

Bruce Gyngell odtwarza swoje wprowadzenie do pierwszej regularnej usługi telewizyjnej dla mieszkańców Sydney na TCN-9. [Fair Use, Wikimedia Commons]

Choć pierwsze przesyły obrazu miały miejsce już w połowie XIX wieku to dopiero w 1926 roku, w Londynie, doszło do pierwszej transmisji telewizyjnej. Od tej pory poszczególne państwa dążyły do doskonalenia tej nowej dziedziny życia, a przodowały na tym polu Wielka Brytania i Stany Zjednoczone.

W Australii, już w 1885 roku, dzięki Telephane, wynalazkowi Henry Suttona, można było oglądać wyścigi konne o Puchar Melbourne. Jednak pierwsza testowa transmisja miała miejsce dopiero 30 września 1929 roku. Wydarzenie to, dzięki systemowi Radiovision, można było śledzić w Melbourne, w hotelu Menzies. Transmisje powtarzano jeszcze kilka razy przez kolejne tygodnie następnie przez 18 miesięcy testowano przesyły, sprzęt i poszczególne obrazy aby 6 maja 1934 roku, w Brisbane, stolicy stanu Queensland, uruchomić regularne, godzinne programy.

Tu nadaje wiatrak Wickham Terrace

Pierwsze pokazy telewizyjne realizowane były przez Thomasa MB Elliota i Vala McDowalla, których stacja mieściła się w starym wiatraku Wickham Terrace w Brisbane. Odbiorcami było zaledwie 18 właścicieli odbiorników ale już rok później testowano transmisje telewizyjne w innych większych miastach.

Pierwsze programy ograniczały się do pokazów nieruchomych obrazów, wiadomości i niemych filmów. W lipcu 1934 roku stacji w wiatraku przyznano licencję i nadano kod VK4CM. W tym czasie licencję przyznawała instytucja Australian Broadcasting Commission, która powstała w 1 lipca 1932 roku w miejsce Australian Broadcasting Company, odpowiedzialnej za stacje radiowe.


Skrót ABC przyjął się w powszechnym słownictwie a dla odróżnienia poszczególnych sekcji nadawczych nadawano mu drugi człon np. ABC Radio, ABC TV zaś główną instytucję nazywano CIOTKĄ.

Lata II wojny światowej wstrzymały rozwój telewizji. Programy radiowe były bardziej przydatne i łatwiejsze w emisji. Dopiero pod koniec lat 40. ówczesny rząd australijski powrócił do pomysłu wprowadzenia telewizji do życia rodaków.

W 1950 roku zapadła decyzja o usługach krajowych tylko w obrębie Sydney i komercyjnych w Melbourne i Sydney, a następnie w każdym mieście stołecznym, w którym uzna się, że zdolność wnioskodawcy do świadczenia usługi uzasadnia wydanie licencji. Jednak przez następne trzy lata nic w tej sprawie nie zrobiono. Dopiero w 1953 roku powołano Królewską Komisję, która miała być odpowiedzialna za uruchomienie telewizji.

Zielone światło dla nadawców komercyjnych

Choć większość krajów na świecie nadawała już programy telewizyjne, Australia miała z tym problem. Uruchamiać czy nie? The Sun-Herald w niedzielę 9 maja 1954 roku zamieścił artykuł pt. Zaleca się ochronę dzieci przed telewizją, który zaczynał się tak: Raport Królewskiej Komisji Telewizyjnej, wydany wczoraj w Canberze, zaleca powołanie specjalnych komisji, które będą nadzorować interesy programów telewizyjnych dla dzieci i religijnych. Mówi się w nim, że cenzura australijskich programów „na żywo” byłaby niepraktyczna, ale że powinna istnieć pewna władza do zakazywania materiałów, które mogą być obraźliwe.

Rozterki trwały kolejny rok. Stacja ABC posiadała licencję od 1934 roku, ale stacjom komercyjnym przyznano wreszcie pierwsze licencje 18 kwietnia 1955 roku. Było ich tylko 4:

• Herald and Weekly Times (Melbourne)
• General Television Corporation (Melbourne)
• Amalgamated Television Services (Sydney)
• Television Corporation (Sydney) .

Licencje licencjami, a kolejny rok mijał. Sprawę przyspieszyła dopiero zaplanowana na listopad 1956 roku Olimpiada w Melbourne i naciski społeczne. Pomogli też Amerykanie z NBC, bo ten system telewizji komercyjnej postanowiono przyjąć. Zakupiono sprzęt i przeprowadzono szkolenia.

W lipcu ruszyły transmisje testowe dwóch stacji TCN 9 Sydney i HSV 7 Melbourne. Ta pierwsza (zwana Canal 9) wygrała wyścig i 16 września o godzinie 19:00 rozpoczęła regularne nadawanie. Pionierskim programem był This is Television a spikerami John Godson i Bruce Gyngell.  

Pierwszymi słowami wypowiedzianymi na australijskiej wizji były te Gyngella: Panie i panowie, dobry wieczór i witamy w telewizji! Choć stacja rozpoczęła nadawanie to jej oficjalne otwarcie miało miejsce dopiero 27 października.

Jedenaście dni później, 27 września, ze swoim programem ruszyła stacja GTV 9. Emisja zaczęła się o 16:30. Na początek spiker Geoff Corke uradował dzieci kreskówką, a następnie starszym zaprezentował western z Johnem Wayne`em. I podobnie jak poprzedniczka, stacja nadawała codziennie, ale jej oficjalne otwarcie miało miejsce dopiero 19 stycznia 1957 roku.  

Za to 4 listopada ruszyła oficjalnie telewizja HSV 7 Melbourne, a dzień później, o godzinie 19:00 wreszcie wystartowała telewizja państwowa stacji ABC, ABN2 Sydney. Uroczystego otwarcia dokonał premier Australii Robert Menzies, a jako pierwszy przywitał widzów spiker Michael Charlton zaś James Dibble przekazał wiadomości w serwisie informacyjnym. Choć kanał telewizyjny ABN2 nie wystartował jako pierwszy, to stacja ABC już 19 listopada jako pierwsza, uruchomiła swój drugi program, ABN2 Melbourne.

Igrzyska na wizji ucieszyły świat

I tak, od 22 listopada do 8 grudnia 1956 roku stacje telewizyjne ABC, HSV 7 i GTV 9 po raz pierwszy w historii Australii transmitowały Igrzyska Olimpijskie w Melbourne. Wydarzenie to bardziej ucieszyło świat niż Australijczyków, bo w Melbourne tylko 5% gospodarstw domowych posiadało odbiorniki telewizyjne. W Sydney był to zaledwie 1%, co dawało razem 5000 odbiorników w całym kraju. I choć królowało radio, to lawina telewizyjna ruszyła świat z posad, bo od czego były witryny sklepowe. Stawiano tam telewizor lub dwa, a widzowie na ulicy zbierali się tłumnie.

2 grudnia do grona stacji telewizyjnych dołączyła ATN 7 Sydney ze swoimi programami: 

• At Seven On Seven i z gospodarzem Howardem Cravenem (wydarzenia aktualne)
• Sydney Tonight prowadzonym przez Keith Walshe (program wieczorny)

Już rok później pojawiły się kolejne stacje, a także premierowe programy:

• teleturniej, Pick-A-Box (ATN7 i GTV9),
• transmisje na żywo z rozgrywek futbolu amerykańskiego Victorian Football League (VFL)
• program rozrywkowy In Melbourne Tonight (6 maja, GTV9).

Tego samego roku doszło też do pierwszych fuzji. TCN 9 połączyło się z HSV 7, a GTV 9 z ATN 7.

Magazyny TV wkraczają na rynek

Kilka stacji było dobrze promowanych przez lokalne gazety, ale GTV 9 miało z promocją swoich programów mały kłopot. Postanowiono temu zaradzić i 5 grudnia 1957 roku pojawił się w sprzedaży w Melbourne pierwszy numer magazynu TV-Radio Week. Na okładce były gwiazdy stacji Geoff Corke i Val Ruff. Pozycja miała format kieszonkowy i kosztowała szylinga. Rok później swoją edycję wypuściło GTV 9 Sydney a nazwę skrócono do TV Week.

W tym samym roku, w czerwcu, do telewidzów trafił magazyn TV News stacji ABC w Sydney. W 1959 roku zmieniono jego nazwę na TV Times i wprowadzono edycję w Melbourne.

Przez kolejne dwie dekady magazyny TV Week i TV Times konkurowały ze sobą, organizująć rożnego rodzaju konkursy, drukując artykuły na temat telewizji i jej programów, zamieszczając wywiady z australijskimi i światowymi gwiazdami oraz drukując ramówki radiowe i coraz bogatsze telewizyjne.

Z biegiem lat, w 1980 roku, oba magazyny i trzeci TV Guide połączyły się w jeden krajowy TV Week, który po kilku trudnych chwilach, ukazuje się do dnia dzisiejszego i przyznaje najbardziej popularne, coroczne nagrody świata telewizji TV Week Logie Awards.

Sport i programy dla dzieci

Do 1958 roku w Australii stacje telewizyjne miały tylko dwa miasta: Sydney i Melbourne. Każde z tych miast miało swoje programy. Dopiero od 9 stycznia 1959 roku przeprowadzano testy nad jednoczesną emisją programów w obu miastach, a od sierpnia narodziła się konkurencja i to w całym kraju. Zaczęły nadawać nowe stacje telewizyjne:

• QTQ9 Brisbane (16 sierpnia)
• NWS9 Adelaide (5 września)
• TVW7 Perth (16 października)
• ADS7 Adelaide (24 października)
•  BTQ7 Brisbane (1 listopada)

Sieć stacji komercyjnych rosła, ale i państwowa telewizja nie zostawała w tyle. Tylko w Melbourne stacja miała dwa wozy transmisyjne z trzema kamerami, które z sukcesem obsługiwały relacje ze zmagań olimpijczyków. Rok później stacja przyznała po raz pierwszy Nagrodę Sportowca Roku.


Sport przez lata dominował w tej stacji. Mecze rugby, krykieta czy wyścigów konnych stały się wizytówką ABC, ale nie było dyscypliny sportowej, o której nie mówiłoby się lub nie pokazywało na wizji.

Kolejną sekcją, o którą zadbano w tej stacji, byli najmłodsi widzowie. Programy dla dzieci zajmowały pokaźną część czasu antenowego. Jako pierwszy wystartował w 1959 roku program edukacyjny dla przedszkolaków Kindergarten Playtime i miał poszerzyć doświadczenie młodych widzów, wprowadzając ich w kontakt ze światem poza ich własnymi domami.

Kolejnym popularnym programem i najdłużej emitowanym bo przez 40 lat był Mr Squiggle. Sympatycznego jegomościa, podobnego do Pinokia, z nosem z kredki stworzył grafik i lalkarz Norman Hetherington. On też użyczył panu Squiggle własnego głosu. Program oparty był na dziecięcych bazgrołach, przesyłanych przez najmłodszych widzów do stacji, a Mr Squiggle tworzył z nich obrazy. Ponadto poruszał się rakietą Rocket, miał przyjaciół: Ślimaka Gusa i koparkę parową Billego oraz zapraszał do programu gości, popularne osobistości, które pełnili funkcję jego asystentów.

Telemost na Puchar Davisa, krykiet i nabożeństwo

Telewizja bardzo szybko znalazła swoich zwolenników, co było wodą na młyn dla producentów telewizorów. I choć dłuższy czas tylko Sydney i Melbourne miały studia, to już w 1959 roku każde większe miasto posiadało własną telewizję, a w ciągu dekady ilość telewizorów miało już 95% domostw w całym kraju.

Aby przyciągnąć większą liczbę odbiorców, 2 listopada 1959 roku stacja ABC uruchomiła trzecie swoje studio, tym razem w  Brisbane. Stacja otrzymała kod ABQ2, a w 1960 roku uruchomiono kolejne stacje:

• ABW i ABW2 w Perth 
• ABT i ABT2  w Hobart
• ABS i ABS2 w Adelaide 

Dopiero w roku 1962 telewizję przywitała stolica kraju, Canberra. Stacja ABC uruchomiła tam kanał ABC3.

Zarówno telewizje komercyjne jaki i krajowa ABC miały kłopot z przekazem wiadomości z miasta do miasta. Biuletyny informacyjne przesyłane były przy pomocy teleksu i opracowywane na miejscu w poszczególnych miastach. W grudniu 1960 roku stacja ABC utworzyła tymczasowe połączenie między Sydney a Melbourne przy pomocy 16 przekaźników zamontowanych na szczytach górskich. A wszystko po to aby widzowie mogli obejrzeć na żywo transmisję Pucharu Davisa, drugi test krykieta, nabożeństwo bożonarodzeniowe z St Andrews i imprezę sylwestrową w Melbourne.

Dopiero położenie w 1962 roku kabla koncentrycznego, łączącego większe miasta, pozwoliło na jednoczesną transmisję poszczególnych programów, a wzrost popularności taśm wideo umożliwił nagrywanie i kopiowanie programów i filmów oraz przesyłanie ich ze stanu do stanu.

Za mało Australii w australijskiej TV

Kiedy Australijczycy chętnie włączali swoje telewizory, to wśród wysokich urzędników programy telewizyjne wzbudzały niepokój. Nie było w nich prawie wcale produkcji krajowej. Wszystko, co proponowały istniejące kanały pochodziło z USA (97%), a tylko nieliczne pozycje produkowała stacja ABC.  

Jedną z nich, która w 2021 roku obchodziła swoje 60 urodziny, był i jest program publicystyczny Four Corners. Jego pomysłodawcą był Robert Raymond, pionier telewizji australijskiej.

Program opierał się na koncepcji brytyjskiej Panoramy i przodował głównie w dziennikarstwie śledczym. Na przestrzeni lat otrzymał 85 różnych nagród w tym 62 razy nagrodę Walkley, za doskonałość w dziennikarstwie.

Premiera Czterech rogów miała miejsce 19 sierpnia 1961 roku. Rok później przedstawiono bulwersujący materiał o życiu Aborygenów w Nowej Południowej Walii. Program przeszedł do historii kanału ABC TV a kanał otrzymał pierwsza swoją nagrodę, News and Current Affairs Logie

W 1963 roku Senate Select Committee on the Encouragement of Australian Productions for Television (Senacka Komisja ds. Zachęcania Australijskich Produkcji Telewizyjnych), zwana Komisją Vincenta (od nazwiska przewodniczącego) zaleciła wprowadzenie zmian i przeprowadzenie reform w sekcji - Telewizja.

Nie przyniosło to szybkich rezultatów ale jednak coś drgnęło. 23 września 1963 roku ABC zaprezentowało pierwszą australijską operę przygotowaną na potrzeby telewizji Fisher’s Ghost a rok później 20 października 1964 roku miała miejsce premiera rodzimego serialu policyjnego Homicide. Serial wyprodukowała stacja HSV 7.

Miesiąc później, 11 listopada, widzowie oglądali pierwszy odcinek serialu komediowego The Mavis Bramston Show produkcji stacji ATN 7. Oba seriale odniosły wielki sukces i emitowane były przez kolejne dekady. Rok 1965 przyniósł ogromną produkcję nowo otwartej stacji TEN 10, widowisko z udziałem 150 artystów TV Spells Magic.

10 kwietnia 1967 roku ukazał się pierwszy odcinek wieczornego programu publicystycznego stacji ABC This Day Tonight. Program był uzupełnieniem poruszanych tematów w Four Corners i spraw bieżących. Miał swoją ekipę dziennikarzy-korespondentów, takich jak Gerald Stone, Frank Bennett, Peter Luck czy Eric Hunter. Pomysłodawcą tych spotkań był Ken Watts, ówczesny dyrektor telewizji ABC a gospodarzem Bill Peach. Całość uzupełniały muzyka, skecze i rysunki humorystyczne Petera Nicholsona.

Choć ABC faktycznie przodowało w produkcji rodzimych programów, to każda ze stacji starała się pokazać coś swojego, tak jak serial Skippy The Bush Kangaroo, produkcji Fauna Productions, pierwszy australijski eksportowy produkt, sprzedany do 128 krajów. Serial emitowała stacja TCN 9.

Złote lata 60. Satelitarne w kolorze

Dekada lat 60 XX wieku to nie tylko nowe programy ale też szybki rozwój telewizji jako instytucji. Stacje telewizyjne wyrastały jak grzyby po deszczu. Nie wszystkie radziły sobie jako samodzielne studia, więc zawiązywano spółki i tworzono sieci. W lipcu 1960 roku powstała pierwsza komercyjna sieć telewizyjna Frank Packer`s Consolidated Press (TCN9 Sydney +GTV9 Melbourne), a dwa lata później w 1962 roku kolejne dwie National Television Network (obecnie Nine Network) i Australian Television Network (obecnie Seven Network).


W 1963 roku ABC uruchomiła swoje pierwsze stacje regionalne, a w 1966 roku nastała era satelit. Wszystkie stacje korzystały z tego dobrodziejstwa co ułatwiło przekaz informacji i pozwalało na większy kontakt ze światem.

Pierwszą transmisją satelitarną było spotkanie na wizji z Wielka Brytanią, ale na skalę światową był przekaz z 6 czerwca 1967 roku, z Expo 67 odbywający się w Montrealu i ten dwa tygodnie później, z 25 czerwca: Our World, globalne spotkanie państw, emitowany jednocześnie w 30 krajach.

W tym samym roku, w czerwcu stacja ATV 0 przedstawiła po raz pierwszy program w kolorze. Była to tansmisja wyścigu w Pakenham. Niestety, odbiór był znikomy gdyż nie było odbiorników do takiego przesyłu. Na telewizję kolorową Australijczycy musieli poczekać jeszcze osiem lat.

Od 1968 roku corocznie odbywa się na wizji zbiórka pieniędzy dla potrzebujących, chorych dzieci zwana potocznie Telethon. Akcje tę zainaugurowała stacja Perth`s TVW 7, a jej pomysłodawcami byli James Cruthersi i Brian Treasure. Od początku istnienia akcji do dziś, corocznie jedno dziecko reprezentuje wszystkie dzieci leczone w Perth Children`s Hospital. Od 2010 roku dzieci-reprezentanci nazywane są Małymi Gwiazdami Telethonu, a pierwszą gwiazdką była Maryanne Lazerides, która przeszła operację na otwartym sercu w wieku zaledwie 11 miesięcy.

W lutym 1969 roku rząd australijski ogłosił przejście z amerykańskiego systemu NTSC na europejski standard telewizji kolorowej PAL.

Śniadaniówki, pasmo wieczorne i serwisy informacyjne

Do końca lat 60. telewizory włączało się dopiero w godzinach popołudniowych. Cały emitowany program trwał kilka godzin. Ten schemat przełamała w lipcu 1969 roku stacja GTV 9, która przez 163 godziny, bez przerwy, transmitowała lądowanie misji Apollo 11 na Księżycu.

Telewizja na stałe zagościła w Australii. Kiedy w latach 50. stacje koncentrowały się głównie w południowej i wschodniej części kraju, to pod koniec dekady lat 60 studia telewizyjne miało każde większe miasto. W 1969 roku większość stacji była przygotowana do emisji programów w kolorze i testowała ten system.

15 lutego 1972 roku rząd zapowiedział kolorową telewizję od 1 marca 1975 roku. I tak też się stało, kolor wszedł na stałe do wszystkich australijskich stacji telewizyjnych.

Kolejne lata i kolejne dekady przyniosły nowe pozycje i coraz dłuższe emisje całego programu. 10 października 1970 roku stacja HSV 7 zaczęła nadawanie cosobotniego programu wieczornego Penthouse Club. Cztery lata później, 8 listopada 1974 roku, ABC wystartowała ze swoim Countdown a 9 października 1971 roku na kanale GTV 9 miał premierę poranny program Hey Hey It’s Saturday.

20 marca 1972 roku stacja BTQ 7 z Brisbane ogłosiła:. . uruchomiliśmy The Big News, pierwszy w Australii godzinny biuletyn informacyjny. 29 maja stacja ATN 7 zrobiła to samo ale tylko na terenie Sydney. Ich program nosił tytuł Seven National News Hour.

Wśród nowych pozycji były też te kontrowersyjne jak serial Number 96 stacji 0-10 Network, emitowany w późnych godzinach wieczornych a wszystko z powodu bohaterów, pary gejów (1973) , jak i ten stacji GTV 9 Melbourne No Man’s Land, program publicystyczny przygotowywany i prowadzony wyłącznie przez kobiety (11 czerwca 1973) .

Kiedy w 1975 roku wprowadzono wszechobecny kolor, pierwszą pozycją w pełnej palecie barw był program Peter PageColour it Music stacji ABC. Cztery lata później ta sama stacja wyemitowała pierwszy ogólnokrajowy program poświęcony bieżącym wydarzeniom Nationwide, który nadawany był jednocześnie we wszystkich stanach.

W telewizji publicznej pojawia się misja

ABC jako jedyna telewizja państwowa miała bardzo silną konkurencję. Najsilniejszym przeciwnikiem była stacja Christophera Skase’na Network 7 i to ona w kwietniu 1977 roku wygrała przetarg na wyłączne prawa do transmisji Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w 1980 roku.

1 stycznia 1978 roku rząd premiera Frasera powołał do życia Special Broadcasting Service (SBS) , nadawcę publicznego którego zadaniem było świadczenie wielojęzycznych i wielokulturowych usług radiowych i telewizyjnych, które informują, edukują i bawią wszystkich Australijczyków, a tym samym odzwierciedlają wielokulturowe społeczeństwo Australii.

Przez pierwszy rok SBS nadzorował dwie etniczne radiowe stacje 2EA i 3EA, ale w marcu 1979 powołano Ethnic Television Review Panel, który zalecił rozszerzenie działania SBS na telewizję. Transmisje testowe rozpoczęto w kwietniu 1979 roku. Dwie stacje ABV-2 Melbourne i ABN-2 Sydney w niedzielne poranki prezentowały różne programy w obcych językach. Pierwszy całodobowy, oficjalny program rozpoczął się 24 października 1980 roku o godzinie 18:30 (Dzień Narodów Zjednoczonych), a kanał etniczny otrzymał nazwę Channel 0/28.

Dziś SBS obsługuje sześć kanałów telewizyjnych, siedem sieci radiowych i telewizję internetową. Jest dostępny w całym kraju a jej widownię stanowi 8,5% wszystkich mieszkańców Australii.

1 lipca 1979 roku, w trybie natychmiastowym, rząd wprowadził obowiązek nadawania we wszystkich istniejących, komercyjnych telewizjach programów kategorii ”C” czyli dla dzieci. ABC już to robiła od lat.  

Zarządzenie zobowiązywało do emisji programów 30-minutowych dla przedszkolaków przed godziną 16:00 i do godzinnego programu (16:00-17:00) dla dzieci w wieku 6-13 lat każdego dnia roboczego. Ponieważ każda stacja miała sekcję dziecięcą, a programy telewizyjne praktycznie trwały już od rana do wieczora, wystarczyło tylko stworzyć lub zakupić coś dla maluchów i zmienić ramówki.

Czasy, w których chciwość była dobra

W listopadzie tego samego roku doszło do pierwszych problemów prawnych w telewizjach australijskich a wszystko za sprawą potentata prasowego Ruperta Murdocha, który w 1956 roku był również wydawcą TV Week.

Murdoch przejął kontrolę nad stacją telewizyjną TEN 10 i zaczął starania o przejęcie firmy transportowej stacji ATV 0 Melbourne. Sprawa oparła się o Australijski Trybunał Nadawczy, który wszczął dochodzenie w sprawie własności mediów.

Do ciekawostek dekady lat 70 należy zaradność stacji ABC. Jest jedynym nadawcą publicznym na świecie, który posiada własną sieć sklepów detalicznych. Pierwszy z nich otworzono w 1974 roku. W tym samym roku, w związku z wprowadzeniem koloru, poprawiono logo stacji. Jako jedyna miała tylko znak graficzny.


Na początku ABC używała do tego celu krzywych Lissajous z literami w środku. W lipcu 1963 roku ogłoszono konkurs na nowe logo. Wygrał Bill Kennard, projektant graficzny stacji, który zmodernizował to stare i wyrzucił litery. Projekt uznano za wyrazisty, funkcjonalny i zgodny z duchem czasu, autorowi zapłacono aż 25 funtów (!) i 1 maja 1964 roku oficjalnie wprowadzono na wizję i do obiegu. Pogrubiane i koloryzowane obowiązywało do 1 stycznia 2021 roku. Wtedy do podstawowego wzoru dodano litery TV.

Jak można przeczytać na stronie internetowej telewizji australijskiej (https://televisionau.com/) , lata 80. XX wieku to: Dekada, w której chciwość była dobra, a telewizja przewodziła. Ogromne sumy pieniędzy wydano na drogie produkcje, ogromne pakiety płacowe i ulepszoną technologię i wartości produkcyjne a mimo to australijska telewizja wciąż nie mogła dorównać blichtrowi Amerykanów.

Postawiono zatem na opery mydlane. Do dobrego tonu należało posiadać przynajmniej dwa takie seriale. Network 7 miało swoje Cop Shop i Skyways, Network 9 The Sullivans i The Young Doctors a ABC Bellbird i Number 96 oraz całą gamę seriali młodzieżowych.

Niestety były też wielomilionowe wpadki. Do takiej, niechlubnej historii telewizji australijskiej należy serial Arcade stacji TEN 10. Wybudowano replikę całego centrum handlowego z oryginalnymi witrynami i podłogami, przeprowadzono przesłuchania 1500 aktorów (wybrano 20) a muzykę nagrały gwiazdy estrady australijskiej. Nie przygotowano odcinka pilotażowego ale wydano miliony na reklamę. Pierwszy odcinek wyemitowano w niedzielę 20 stycznia 1980 roku…i klapa. Widzom nie przypadła do gustu ta pozycja. Przez kolejne sześć tygodni oglądalność i tak wręcz minimalna ciągle spadała. Pod koniec lutego serial zdjęto z anteny. Stacja odnotowała porażkę a najdroższe dekoracje trafiły na ulicę jako darmowy opał.

Stereo i 3D. W latach 80.

Choć Australijski Trybunał Nadawczy mocno pilnował co i komu się sprzedaje, kto z kim się łączy (potrzebne były zgody ATN), w grudniu 1981 roku News Limited Ruperta Murdocha przejął po dwuletniej batalii stację ATV 10 i rok później za cenę 9,2 miliona dolarów nabył prawa do transmisji Igrzysk Olimpijskich z Los Angeles w 1984 roku. Kilka lat później Murdoch został właścicielem stacji TEN 10 a w 1987 roku w lutym sprzedał obie firmy korporacji Northern Star Holdings za 720 milionów dolarów.

Podobne kroki podejmowała na swoim podwórku stacja Network 7 (kupowała i sprzedawała), aby w lutym 1982 roku wraz z Network 9 i ABC zainwestować w kolejne nowości techniczne. Te trzy stacje przeprowadziły testowe transmisje programów w dźwięku stereo.

24 kwietnia 1983 roku po raz pierwszy w historii, Australia wzięła udział w konkursie Piosenki Eurowizji. Transmisja nadawana była na kanale etnicznym SBS 0/28. Ten sam kanał 14 października zmienił nazwę na Network 0/28 i rozpoczął nadawanie w stolicy, Canberze, zaś dwa tygodnie później Network 7 rozpoczął próbne, dwugodzinne transmisje wybranych programów w systemie 3D.

Stacje prześcigały się w pomysłach jak przyciągnąć widza przed ekran. Wymyślano nowe tematyczne programy, produkowano kolejne seriale, emitowano coraz bogatsze programy rozrywkowe i podbierano sobie popularnych prezenterów. W 1983 roku z myślą o widzach niesłyszących ABC wprowadziło usługę teletekstów a w 1984 roku, 3 i 4 lutego stacja Network 10 zorganizowała pierwszy ogólnokrajowy Telethon, który trwał 26 godzin. Stacja zbierała fundusze na rzecz australijskich sportowców, przygotowujących się do Olimpiady.

W sierpniu 1985 roku ABC zaprezentowało wystrzelenie satelit AUSSAT, aby w październiku przy ich pomocy, testować transmisję programów radiowych i telewizyjnych do odległych wiejskich obszarów kraju.

Mimo silnej konkurencji stacje często współpracowały ze sobą. Wspólnie przygotowane programy nadawane były potem jednocześnie o tych samych porach na wszystkich antenach. Jedną z takich pozycji był czterogodzinny program Australia Live przygotowany przez ABC, SBS, Network 9 i kilka stacji regionalnych. Pierwsza emisja miała miejsce 1 stycznia 1988 roku.

Telewizja idzie w region

Dekada lat 90 XX wieku to rozwój regionów i ich promocja w kraju. Pierwsza regionalna stacja telewizyjna ruszyła 23 maja 1960 roku w Hobart (TVT-6) i przez następne dekady przybywało ich średnio cztery rocznie i raczej opierały się na programach dostarczanych z metropolii. Tworzyły swoje programy, ale ich ograniczone fundusze nie pozwalały na rozmach w tej dziedzinie. W latach 70. podobnie jak te miejskie, tworzyły spółki i łączyły się ze sobą w sieci aby obniżyć koszty operacyjne czy importowanych programów. W latach 80 zmieniano im częstotliwości aby większe stacje mogły sprawniej działać. Ludność australijskich wsi nie zawsze mogła liczyć na własną telewizję.

Rząd zatem zarządził wprowadzenie w stacjach komercyjnych tzw. agregacji czyli systemu wyrównywania regionalnego, który miał zapewnić widzom regionalnym taki sam wybór programów telewizyjnych, jaki mają widzowie z obszarów metropolitalnych. Większość obszarów wiejskich miała przejść z odbioru swojego, jednego do trzech kanałów stacji miejskich. Początkowo stacje regionalne protestowały, argumentując że spadną ich zyski i zmniejszy się ich i tak mała produkcja, ale klamka zapadła a efekt nie był taki zły. Zyskali odbiorcy.

Pierwszym połączonym regionem w ramach agregacji była Nowa Południowa Walia, której mieszkańcy już od 31 marca 1989 roku mieli dostęp do trzech kanałów telewizyjnych. WIN Television Wollongong (WIN-4) została powiązaną z Nine Network (w skrócie nazywaną Nine), The Prime Network przyłączono do Seven Network (Seven), a Capital Television w Canberze trafiła do Network Ten (Ten).

W następnych latach złączono kolejne regiony:

• Queensland, 31 grudnia 1990 
• północna Nowa Południowa Walia, 31 grudnia 1991 
• Victoria, 1 stycznia 1992 
• Tasmania w 1994 (tylko dwie stacje)

Telewizja społeczna i płatny dostęp

Rok 1994 przyniósł kolejne zmiany na polu medialnym. Pojawiła się Telewizja Społeczna czyli media obywatelskie, które są własnością grupy społecznej przez którą jest obsługiwana i/lub programowana w celu zapewnienia lokalnej oferty programowej dla jej obszaru nadawania. Każda stacja jest podmiotem non-profit i podlega określonym przepisom ustawy o usługach nadawczych z 1992 r. Kodeks postępowania zarejestrowany w Australian Communications & Media Authority zapewnia dodatkowe regulacje sektora.


Już w 1984 roku grupa społeczna z Perth ubiegała się o licencję dla takiej formy telewizji, ale jej odmówiono. W 1987 roku studenci RMIT University w Melbourne założyli stację RMITV. Była to pierwsza stacja społeczna której przyznano tymczasową licencję. Dopiero 31 lipca 1994 roku swoje podwoje otworzyła pierwsza oficjalna telewizja społeczna. Była to Briz 31 z Brisbane. W tym samym roku wystartowała stacja C31 Melbourne a dopiero w 1999 roku trzecia Access 31 w Perth. Cyfra 31 byla kanałem (UHF 31) na którym stacje nadawały.

W 1993 roku wprowadzono pierwsze usługi telewizji subskrybcyjnej czyli płatnej. Pierwszą licencję przyznano Galaxy Television, która dopiero w styczniu 1995 roku uruchamia swój pierwszy kanał Premier Sports Network a w lutym usługa ta zyskała nowych dostawców: Foxtel, Optus Television i AUSTAR.

Tymczasem stacja ABC działała szybciej i już w 1993 roku uruchomiła płatny kanał Australia Television International, który po pięciu latach sprzedała sieci Seven Network. W tym samym roku, 7 marca, ABC rozpoczęło nadawanie swojego programu 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu a sześć lat później, 31 grudnia, jako jedyna stacja australijska transmitowała międzynarodowe wydarzenie telewizyjne 2000 Today, 26-godzinne, na żywo obchody Nowego Roku na całym świecie, które zaczęły się godzinie 20:30.

Producenci nie zdążyli. Cyfrowa rewolucja odroczona

Świat żegnał stare i witał nowe milenium. Już pod koniec lat 90 wszystkie stacje telewizyjne na świecie, w tym i te australijskie szykowały się do przejścia na system free-to-air czyli cyfrowy. Ale 1 stycznia 2001 roku, tylko pięć stacji: ABC, Seven, Ten, Nine i SBS, rozpoczęło transmisje w tym systemie w pięciu australijskich metropoliach: Sydney, Melbourne, Perth, Brisbane i Adelaide. Pozostałe stacje zobowiązane były do przejścia na cyfrowy sygnał do końca roku. Stało się tak dlatego, że producenci nie zdążyli wyprodukować odpowiedniej ilości sprzętu, bo rząd oficjalnie wprowadził nowe standardy pod koniec 2000 roku. Koniec telewizji analogowej zaplanowano na 2008 rok.

Zarządzenie zarządzeniem, plany planami a życie swoje. Widzowie nie bardzo garnęli się do telewizji cyfrowej. Przygotowane programy miały słabą oglądalność, bo bez dekoderów nie było odbioru. Borykały się z tym wszystkie stacje. W 2007 roku Seven, Ten i Nine uruchomiły specjalne, kilkugodzinne kanały HD z ekskluzywnymi programami, ale te podstawowe nadal nadawano analogowo.

Widz był nieugięty, toteż w 2008 roku nadawcy podjęli wspólną inicjatywę promowania telewizji cyfrowej pod hasłem Freeview. Zaproponowano wielokanałową, bezpłatna platformę, promocje sprzętu, ale dopiero w 2009 roku, w marcu, kiedy stacja Network 10 uruchomiła całodobowy kanał sportowy OneHD coś drgnęło. Sport okazał się świetnym magnesem więc pozostałe stacje zaatakowały inne, duże i popularne grupy odbiorców:

• dla młodzieży, Nine stworzyło muzyczny kanał GO! (9 sierpnia)
• Seven na 7TWO prezentowało programy rozrywkowe (1 listopada)
• ABC uruchomiło kanał dla dzieci ABC3 (4 grudnia)

Pierwsze wyłączenia telewizji analogowej miały miejsce dopiero w czerwcu 2010 roku. Jako pierwszy przeszedł na całkowita cyfryzację region Mildura/Sunraysia. Koniec procesu zaplanowano na 31 grudnia 2013 roku. I tak też się stało.

Mozolne wejście w erę digital

Choć era cyfrowa, bez której dziś świat nie może się obejść, miała kłopoty ze startem w Australii, to moda na reality show i teleturnieje różnego sortu, przyjęła się bez problemu. Big Brother na Ten, który wystartował 24 kwietnia 2001 roku pobił wszystkie rekordy oglądalności a Kath and Kim (2002) na ABC okazał się niespodziewanym hitem.

Dużą popularnością cieszyły się wspólne przedsięwzięcia kilku stacji, jak to z 8 stycznia 2005 roku, kiedy Seven, Ten i Nine połączyły siły i transmitowały 3-godzinny koncert/telethon na rzecz ofiar tsunami w Azji, Australia Unites: Reach Out To Asia.

Rok 2006 był rokiem jubileuszowym. Wszystkie stacje obchodziły 50 urodziny australijskiej telewizji. We wrześniu Seven i Ten wyemitowały specjalne audycje z tej okazji a w listopadzie ABC przygotowała 90-minutowy program The ABC Of Our Lives.

Kiedy w kwietniu 2007 roku rząd wprowadził zmiany w prawie własności mediów na rynku wybuchła mała panika. Niejedna stacja zmieniła wtedy swojego właściciela, który jak James Packer (PBL Media) stracił kontrolę nad swoim imperium.

Znając kłopoty z wprowadzaniem nowości technicznych na rynek medialny, stacja ABC od 2006 roku małymi kroczkami realizowała swoje plany nowinek. Jako pierwszy został uruchomiony wideo podcasting programów telewizyjnych. W lipcu 2008 roku, uruchomiono witrynę internetową ABC Playback w formacie Flash, w grudniu 2010 roku aplikację iOS na iPady, a w czerwcu 2012 roku wersję mobilną na iPhone’a.

Tym razem nie było problemów. Telefony były coraz bardziej nowoczesne i odbiorcy chętnie korzystali z różnych aplikacji. Skorzystano z tego i 18 grudnia miała premierę aplikacja iview na Androida w telefonach i tabletach a w kolejnych latach trafiła do telewizorów Smart TV i konsol do gier. W 2013 roku pojawiły się pierwsze streamery multimedialne (Fetch TV)

Jednocześnie produkowane były nowe, coraz atrakcyjniejsze programy. Obok tych publicystycznych jak Sunday Night w Seven (2009) czy pierwszej edycji Masterchef Australia w Ten (2009) , ABC uruchamia 22 lipca 2010 roku pierwszy w Australii, całodobowy kanał informacyjny ABC News 24 a cztery lata później, w październiku 2014 roku cotygodniowy program poświęcony zdrowiu psychicznemu Mental As.

W 2007 roku do krajowych nadawców ABC i SBS dołączył trzeci National Indigenous Television (NITV) . Choć oficjalnie kanał podlega i finansowany jest przez SBS to tworzą go Aborygeni i mieszkańcy Cieśniny Torresa. NITV wystartował 1 listopada w serwisach satelitarnych Foxtel i Austar.

Różne koncepcje, wspólna historia

Nowinki techniczne czy nowe programy nie od razu przynoszą zyski. Zdarza się, że straty sa tak duże, że trzeba tę czy inną stację zamknąć. W 2012 roku Network 10 miało 12, 9 miliona dolarów długu a firma Nine Entertainment Co. aż trzy miliardy. We wrześniu 2014 roku stacja ABC zamknęła kanał Australia Television na region Azji i Pacyfiku a w grudniu cięcia finansowe spowodowały zdjęcie z anteny kilku programów.

16 listopada 2017 roku amerykańska stacja CBS została oficjalnie właścicielem australijskiej Network 10 a rok później, 7 grudnia, doszło do fuzji Nine Entertainment Co i Fairfax Media. Telewizja, podobnie jak kilka dekad wcześniej radio, traci widzów, tym razem na rzecz internetu a globalny paraliż dotknął ją szczególnie, kiedy świat zaatakował COVID 19.


A jednak Australia jako jeden z pierwszych krajów ustanowiła bezpieczne zasady produkcji programów TV. Pierwsze z bezpiecznej serii wemitowano programy MasterChef Australia i Neighbours.

Australia ma pięć głównych sieci telewizyjnych. Najpopularniejszą jest Seven Network. Drugą pod względem oglądalności jest Nine Network a następnie ABC TV, Network 10 i SBS. Powiązane są ze stacjami regionalnymi, które emitują programy z macierzystych baz ale też i same produkują pozycje na skalę krajową.

Każda stacja ma kilka kanałów, własne logo i gwiazdy ekranu, zarówno te personalne jak i te programowe. Wszystkie dostępne są na social mediach i w internecie. I choć każda z nich ma swoją stronę internetową, to o ich historii od pierwszego dnia istnienia po dzień dzisiejszy, programach, kłopotach i nagrodach można przeczytać na jednej, wspólnej stronie

The History Of Australian Television TELEVISION. AU
televisionau.com

Kalendarium telewizji w Australii:

• 1885 - pierwsze przesyły obrazu w Australii
• 1929, 30 września - pierwsza testowa transmisja telewizyjna
• 1934, 6 maja - pierwsze regularne programy telewizyjne
• 1934, lipiec - pierwsza licencja dla pierwszej stacji telewizyjnej VK4CM
• 1950 - pierwsze decyzje w sprawie uruchomienia telewizji australijskiej
• 1953 - powołano Królewską Komisję Telewizyjną
• 1955, 18 kwietnia - pierwsze licencje dla stacji komercyjnych
• 1956, lipiec - pierwsze transmisje testowe stacji TCN 9 (Sydney) i HSV 7 (Melbourne)
• 1956, 16 września - TCN 9 jako pierwsza zaczęła regularne transmisje telewizyjne
• 1956, 5 listopada - wystartowała telewizja państwowa ABC ze stacją ABN 2 Sydney.
• 1956, 19 listopada - stacja ABC uruchomiła drugi kanał ABN 2 Melbourne 
• 1957 - pierwszy teleturniej, “Pick-A-Box” (ATN 7 i GTV 9) i 
• 1957, 6 maja - pierwszy program rozrywkowy “In Melbourne (GTV 9) .
• 1957. 5 grudnia - pierwszy numer magazynu TV-Radio Week stacji GTV 9, rok później zmiana tytułu na TV Week
• 1958 - stacja ABC wypuszcza na rynek swój magazyn TV News.
• 1959, 9 stycznia - możliwość nadawania jednego programu równolegle w dwóch miastach
• 1959 - TV News zmienia nazwę na TV Times
• 1959 - pierwszy program dla najmłodszego widza (ABC)
• 1960 - powstała pierwsza komercyjna sieć telewizyjna, Frank Packer’s Consolidated Press (TCN 9 Sydney, GTV 9 Melbourne)
• 1960, 23 maja - start pierwszej stacji regionalnej (TVT-6 Hobart)
• 1961, 19 sierpnia - premiera programu Four Corners, najdłużej emitowanej pozycji w stacji ABC
• 1962 - telewizja dociera do stolicy kraju Canberry
• 1962 - położenie kabla koncentrycznego, łączącego większe miasta
• 1963 - Komisja Vincenta zaleca zmiany i reformy telewizji
• 1963, 23 września - pierwsza premiera telewizyjna australijskiej opery, Fisher’s Ghost (ABC)
• 1964, 20 października - premiera pierwszego australijskiego serialu, Homicide (HSV 7)
• 1965 - stacja TEN 10 wchodzi na rynek medialny prezentująć wielkie widowisko TV Spells Magic
• 1966 - do telewizji wkraczają satelity
• 1967 - stacja ATV 0 testuje programy w kolorze
• 1968 - pierwsza edycja ogólnokrajowej akcji charytatywnej Telethon (TVW 7)
• 1969, lipiec - 163 godzinna transmisja z lądowania na księżycu misji Apollo 11 (GTV 9)
• 1972, 20 marca - premiera pierwszego w Australii godzinnego biuletynu informacyjnego (BTQ 7)
• 1974 - ABC otworzyła własną sieć sklepów detalicznych
• 1975, 1 marca - telewizja w kolorze
• 1977, kwiecień - Network 7 wygrywa przetarg na wyłączne prawa do transmisji Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w 1980 roku
• 1979, 1 lipca - wprowadzenie w stacjach komercyjnych obowiązkowych programów dla dzieci
• 1980 - magazyny TV News, TV Week i TV Guide łączą się w jeden krajowy TV Week
• 1980, 24 października - startuje etniczna stacja krajowa SBS
• 1982, luty - ABC Seven i Nine testują programy w stereo
• 1983 - ABC wprowadza pierwszy teletekst
• 1983, 24 kwietnia - Australia po raz pierwszy startuje w Konkursie Eurowizji
• 1983, październik stacja Network 7 testuje programy w 3D
• 1989, 31 marzec - początek agregacji, wyrównywania regionalnego
• 1993 - uruchomiono usługi telewizji subskrybowanej (ABC)
• 1993, 7 marca - ABC jako pierwsza stacja nadaje 24 godziny na dobę
• 1994, lipiec - pojawienie się telewizji społecznej
• 2001, 1 stycznia - przejście na system cyfrowy
• 2006 - rok jubileuszowy, 50-cio lecie Australian TV
• 2007 - zmiany w prawie własności mediów
• 2007, 1 listopada - wystartował trzeci krajowy nadawca, National Indigenous Television (NITV)
• 2008 - wspólna inicjatywa wszystkich stacji w ramach promowania telewizji cyfrowej, Freeview
• 2008, lipiec - ABC jako pierwsza uruchamia witrynę internetową ABC Playback
• 2009 - pierwsza edycja Masterchef Australia (TEN)
• 2010, czerwiec - pierwsze wyłączenia telewizji analogowej
• 2010, lipiec - pierwszy całodobowy kanał informacyjny ABC News 24
• 2013, 31 grudnia - całkowita cyfryzacja wszystkich stacji i kanałów
• 2017, 16 listopada - amerykańska stacja CBS przejmuje Network 10
• 2019 - COVID19 paraliżuje również studia telewizyjne
• 2020, styczeń - Australia jako jeden z pierwszych krajów na świecie produkuje “bezpieczne programy”

źródła:

• https://nickplace.me/2013/03/08/other-writing-the-birth-of-tv-in-australia/
• https://televisionau.com/timeline/1950-1959
• https://en.wikipedia.org/wiki/Television_in_Australia
• https://web.archive.org/web/20100107135512/http://www.abc.net.au/tv/50years/didyouknow/firsts.htm
• https://aso.gov.au/titles/tv/kindergarten-playtime/notes/
• https://web.archive.org/web/20100121113207/http://www.abc.net.au/tv/50years/didyouknow/facts.htm
• https://www.flickr.com/photos/abcarchives/4294498224/
• https://televisionau.com/feature-articles/tv-week
• https://www.imdb.com/title/tt21211942/
• https://www.sbs.com.au/nitv
• https://web.archive.org/web/20060828135629/http://www.uws.edu.au/download.php?file_id=14340&filename=1.5mins_30nov05.pdf&mimetype=application/pdf
• https://www.abc.net.au/news/programs/4corners
• https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/46449075
• https://aso.gov.au/titles/series/this-day-tonight/
• https://televisionau.com/this-day-tonight