menu szukaj
tygodnik internetowy ISSN 2544-5839
nowe artykuły w każdy poniedziałek
tytuł monitorowany przez IMM i PSMM
zamknij
Czytaj gazety  PDF. Na kmputerze, czytniku, tablecie i smartfonie.

1.10.2018 Warsztat reportera

Readability, czyli czytelność tekstu. Narzędzia dla dziennikarza

Bartłomiej Dwornik

Nawet najbardziej merytoryczna treść musi być przedstawiona w przystępnej i atrakcyjnej formie. Po pierwsze, żeby odbiorca był w stanie ją zrozumieć. Po drugie, żeby była przyjazna dla oka. W obu przypadkach pomóc mogą maszyny. Oto kilka narzędzi do mierzenia czytelności tekstu, które przydadzą się każdemu dziennikarzowi.

Read this article English edition in Global Edition

Readability, czyli czytelność tekstu. Narzędzia dla dziennikarza

Cleverbot potrafi udawać człowieka podczas rozmowy. Algorytmy są w stanie napisać składną relację z meczu piłkarskiego albo sesji na giełdzie. Na początku 2016 roku komputer podjął się nawet napisania powieści. I prawie wygrał konkurs literacki w Japonii. Maszyny coraz śmielej poczynają sobie na gruncie, który do tej pory wydawał się zarezerwowany wyłącznie dla ludzi.

Czy kiedyś wyprą nas z dziennikarstwa całkowicie? Oby nie. Póki co przewagą człowieka jest wyobraźnia i zdolność myślenia abstrakcyjnego. Tego maszyny - chyba - jeszcze nie potrafią. Ale mogą pomóc człowiekowi w ubraniu myśli w taki sposób, aby były zrozumiałe i czytelne. Bo maszyny potrafią zmierzyć i stosować zasady readability, czyli czytelności, spójności i atrakcyjności tekstu.

AUTOPROMOCJA. Zajrzyj na nasz Youtube. Poznaj #59sec REPORT

W codziennej, dziennikarskiej pracy często na te zasady nie zwracamy większej uwagi. A warto je stosować z kilku powodów. Treść przygotowana zgodnie z regułami czytelności:

  • jest łatwiej przyswajalna przez odbiorcę,
  • jej czytanie nie męczy wzroku,
  • jest wyżej oceniana przez algorytmy Google i lepiej pozycjonowana w wynikach wyszukiwania.

Wśród zasad readability można wskazać te typograficzne, związane z krojem i wielkością czcionki, odstępami między liniami i akapitami tekstu czy kontrastem koloru tła z treścią. Istnieje też kilka zasad bardziej merytorycznych. I nimi właśnie się zajmiemy.

Zasady czytelności


Żeby tekst był przyjazny dla czytelnika i możliwie łatwy w odbiorze, trzeba pamiętać o kilku kwestiach:

  • Stosować akapity i śródtytuły
    Niesformatowany tekst, tak zwana “blacha” męczy wzrok i podświadomie odstrasza. Dlatego warto dzielić go na akapity. Każdy optymalnie powinien mieć 4-5 linijek. Tematyczne bloki informacji warto poprzedzać wyraźnie zaznaczonym śródtytułem.
  • Korzystać z pogrubień i list
    Dane statystyczne i wszelkiego rodzaju wyliczanki łatwiej się przyswaja i zapamiętuje, kiedy przedstawione są w formie usystematyzowanej. Dlatego dobrze jest stosować w takich wypadkach listy. Dodatkowo, dzięki nim tekst wygląda po prostu atrakcyjniej. Najważniejsze elementy tekstu, na które autor chce zwrócić szczególną uwagę czytelnika, warto pogrubić. Dzięki temu łatwiej je zauważyć i zapamiętać.
  • Nie przesadzać z długością zdań
    Jedna z zasad czytelności mówi, że zdanie nie powinno mieć więcej niż 20 wyrazów. Dłuższe konstrukcje mogą utrudniać zrozumienie treści. Dlatego tam gdzie to możliwe, lepiej ich unikać.
  • Unikać trudnych słów i skomplikowanych znaczeń
    Jednym słowem - im prościej, tym lepiej. Oczywiście w granicach rozsądku. Nie każdy temat da się przedstawić równoważnikami zdań na poziomie szkolnego elementarza.

Ostatni punkt wydaje się najtrudniejszy. Przynajmniej z pozoru. Bo jak ocenić, kiedy tekst jest już zbyt skomplikowany, a kiedy jeszcze granicy przesady nie przekroczył? Tutaj właśnie przychodzą nam z pomocą maszyny.

Narzędzia wspierające readability


Istnieje kilka bardzo przydatnych programów, które ocenianiem wspomnianego stopnia komplikacji się zajmują. Do oceny poziomu przystępności tekstu wykorzystują algorytmy badające tak zwany FOG Index, czyli indeks mglistości. Mierzony jest w skali od 1 do 18+. Wynik w uproszczeniu oznacza liczbę lat edukacji, niezbędną do zrozumienia tekstu. Dla tekstów dziennikarskich zalecany jest wynik w okolicach 10 punktów.

  • 1-6 to język zrozumiały dla uczniów szkoły podstawowej,
  • 7-9 to język zrozumiały dla uczniów gimnazjum,
  • 10-12 to język zrozumiały dla uczniów szkół średnich,
  • 13-17 to język zrozumiały dla studentów,
  • 18 i więcej to język zrozumiały dla osób z wyższym wykształceniem.

Drugim systemem mierzenia czytelności tekstu jest FRES - indeks czytelności Flescha. Skala tego indeksu jest malejąca, od 100 do 0. Im niższa wartość, tym tekst jest trudniejszy w odbiorze. Dziennikarski tekst powinien mieć w granicach 70 punktów.

  • 90-100 to język zrozumiały dla uczniów szkoły podstawowej,
  • 70-90 to język zrozumiały dla uczniów gimnazjum,
  • 60-70 to język zrozumiały dla uczniów szkół średnich,
  • 30-60 to język zrozumiały dla studentów,
  • 0-30 to język zrozumiały dla osób z wyższym wykształceniem.

Zarówno FOG index jak i indeks FRES zostały opracowane dla języka angielskiego, jednak istnieje kilka wartych polecenia narzędzi, które dostosowane zostały do właściwości języka polskiego.

Logios.pl

Aplikacja opracowana przez Pracownię Prostej Polszczyzny Uniwersytetu Wrocławskiego. Obecna wersja korzysta z indeksu FOG-PL, czyli indeksu mglistości, dostosowanego do specyfiki polszczyzny.

Readability i czytelność tekstu. Logios.plźródło: Logios.pl

Jasnopis.pl


Rozbudowane, choć wciąż prototypowe narzędzie, opracowane przez ekspertów Uniwersytetu SWPS. Stopień skomplikowania tekstu ocenia zarówno pod kątem indeksu FOG, jak i przystosowanego do polszczyzny indeksu Pisarka. Jasnopis podaje też statystyki na temat ocenianego tekstu i potrafi zasugerować zmiany i poprawki.

Readability i czytelność tekstu. Jasnopis.plźródło: Jasnopis.pl

YoastSEO


Wtyczka do WordPressa, dla której warto zainstalować ten CMS choćby miał się do niczego innego nie przydać. Narzędzie opracowane przez firmę Yoast BV sprawdza tekst pod kątem wielu parametrów dotyczących zasad czytelności. I co najważniejsze, sugeruje poprawki. Choć nie jest doskonałe, działa również w wersji polskojęzycznej.

Readability i czytelność tekstu. YoastSEOźródło: WordPress/YoastSEO

Dla tekstów anglojęzycznych warto wypróbować również inne narzędzia:

  • Readability Test Tool (webpagefx.com)
  • Hemingway Editor (hemingwayapp.com)
  • Typely (editor.typely.com)
  • Gunning Fox Index (gunning-fog-index.com)

Dzięki tym wszystkim aplikacjom nie tylko łatwiej tworzyć treści przyjazne i czytelne dla użytkownika. Łatwiej też je później pozycjonować. Algorytmy Google lubią treści spełniające standardy czytelności. Strony z takimi treściami - o ile przygotowane zostały zgodnie z zasadami pozycjonowania SEO - będą zajmować lepsze pozycje w wynikach wyszukiwania.

Więcej na temat zasad tworzenia treści do internetu, pozycjonowania i content marketingu prezentuję podczas szkoleń. Zapraszam więc na szkolenia i warsztaty na wynos. A jeśli znacie inne, warte uwagi narzędzia pomagające w poprawieniu czytelności treści - podzielcie się nimi w komentarzu!

Udostępnij znajomym:

dodaj na Facebook prześlij przez Messenger dodaj na Twitter dodaj na LinkedIn

PRZERWA NA REKLAMĘ
Reporterzy.info na Google News

Najnowsze w dziale Warsztat reportera:

Skróć link w miGG. Nowość w komunikatorze GG

Jarosław Rybus
Skracanie długich nazw stron internetowych to konieczność na przykład w kampaniach reklamowych, wpisach w sieciach społecznościowych. Zazwyczaj skracanie linków odbywa się poprzez dedykowane do tego serwisy. Od dzisiaj ta przydatna funkcja skracacza linków dostępna jest pod ręką - wystarczy GG.

Dlaczego feminatywy drażnią? Psychologiczne i społeczne źródła oporu

Agnieszka Kliks-Pudlik
Feminatywy, czyli żeńskie formy nazw zawodów, drażnią zwłaszcza z dwóch powodów: braku osłuchania się z nimi i światopoglądowej niezgody - wskazała filolożka Martyna Zachorska. W ocenie socjolożki dr Agaty Zygmunt-Ziemianek, wynika to z przyzwyczajeń i przekonania, że „kiedyś tego nie było”.

Przedszkolaki demaskują hipokrytów. Eksperyment Uniwersytetu SWPS

ekr/ bar/
Nawet dzieci w wieku przedszkolnym są w stanie rozpoznać hipokrytów, których oceniają gorzej od innych ludzi łamiących zasady – dowodzą badacze z Uniwersytetu SWPS. Opiekunowie powinni więc zwracać uwagę na to, czy ich działania są spójne z deklaracjami, bo dzieci są uważnymi obserwatorami moralnej integralności.

Podobne artykuły:

Maciej Orłoś i jego recepta na wystąpienia bez stresu

Bartłomiej Dwornik
Czy można nauczyć się mówić publicznie tak, by przykuwać uwagę i wzbudzać sympatię? Maciej Orłoś przekonuje, że tak. W wydanej przez Wydawnictwo RM książce „Wystąpienia bez stresu” daje czytelnikom nie tylko zestaw sprawdzonych technik, ale i solidną dawkę pewności siebie. [patronat Reporterzy.info]

Hieny czy czwarta władza? [LINK]

Krzysztof Piekarski
Dziennikarzy kilku pokoleń dzieli twarda walka o byt. Dziennikarstwo to trudny zawód, nie wystarczy mieć zdolności manipulatorsko-społeczne. Trzeba jeszcze mieć coś, co można by nazwać wyczuciem chwili, odbiorcy. [Artykuł pochodzi z serwisu www.dziennikarz.prv.pl]

Jak zdać na dziennikarstwo. Agencje prasowe

© by Dawid Federowicz & Oficyna Studencka CEZAR
Co się zdaje na wstępnym, gdzie można studiować i na czym dziennikarstwo w ogóle polega.

Pisać "Internet" czy "internet"? Rzecz o gloryfikowaniu plątaniny kabli

Bartłomiej Dwornik
Wielką czy małą literą? Wciąż jeszcze nie brakuje zwolenników tej pierwszej formy, która - moim zdaniem - już dawno powinna znaleźć się w najodpowiedniejszym dla siebie miejscu. W lamusie.

więcej w dziale: Warsztat reportera

dołącz do nas

Facebook LinkedIn X Twitter TikTok Instagram Threads Youtube Google News Blue Sky Social RSS

Reporterzy.info - internetowy magazyn medioznawczy. Świat komunikacji od kuchni. Media, dziennikarstwo, PR i marketing. Dane, raporty, analizy, porady. Historia i rynek, prawo, fotografia, oferty pracy.


praca w mediach

Wydawca, redaktor
praca stacjonarna i online Dziennikarz, reporter
oferty mediów lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich Grafik, Social Media, SEO, reklama
Warszawa • Białystok • Bydgoszcz • Gdańsk • Katowice • Kielce • Kraków • Lublin • Łódź • Olsztyn • Opole • Poznań • Rzeszów • Szczecin • Toruń • Wrocław • Zielona Góra • Praca zdalna Więcej

reklama

Media Review 24/7

Dwornik.pl • szkolenia • warsztaty • marketing internetowy



Sklep reportera

Sklep reportera

Niedrogie laptopy, notebooki i netbooki
Niedrogie laptopy, notebooki i netbooki
do pisania
Cyfrowe lustrzanki i aparaty kompaktowe
Cyfrowe lustrzanki i aparaty kompaktowe
dla fotoreportera
Książki i e-booki o mediach
Książki i e-booki o mediach
do czytania
Drony wideo i latające kamery
Drony wideo i latające kamery
dla pilota
Gimbale do stabilizacji wideo
Gimbale do stabilizacji wideo
dla operatora
Oprogramowanie i aplikacje
Oprogramowanie i aplikacje
dla twórców
więcej produktów


reklamaMedia Review 24/7
gazety w PDF i epub

Czytaj gazety w PDF i EPUB

Okładka Fakt
Fakt
Okładka Gazeta Polska
Gazeta Polska
Okładka Gość Niedzielny
Gość Niedzielny
Okładka National Geographic Traveler
National Geographic Traveler
Okładka Plus Minus
Plus Minus
Okładka Tygodnik Powszechny
Tygodnik Powszechny
więcej e-gazet

Reporterzy.info

Dla głodnych wiedzy

Nasze serwisy

Współpraca


© Dwornik.pl Bartłomiej Dwornik 2oo1-2o25
240104pl