12.02.2024 Warsztat reportera

Sarkazm w komunikacji. Badanie naukowców z INSEAD

Krzysztof Fiedorek

Read this article in Global Edition

ilustracja: bing.com/create

Naukowcy analizowali wpływ sarkazmu na zdolność odbiorcy do przyjęcia punktu widzenia nadawcy w komunikacji interpersonalnej. W badaniu zastosowano model teoretyczny SHARP (ang. Spiral Human Assessment Reflecting Plotter), który pozwala określić, w jaki sposób sarkazm wpływa na zdolność do przyjęcia perspektywy innej osoby.

Zgodnie z modelem, sarkazm może uruchamiać dwa czynniki prowadzące do obrania perspektywy innej osoby: świadome przetwarzanie i otwartość. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie „Current Opinion in Psychology”.

- Sarkazm wyraża się w treściach, które mają przekazać zamierzone znaczenie (na przykład „Kto wpadł na tak koszmarny pomysł?”) za pomocą słów o przeciwnym znaczeniu („Kto wpadł na tak świetny pomysł?”). Pełni on wiele funkcji komunikacyjnych i społecznych, wyrażając m.in. krytykę, rozbawienie, kontrolę nad emocjami i uprzejmość - tłumaczy Li Huang, adiunkt w dziedzinie zachowania organizacyjnego na INSEAD w w rozmowie z agencją Newseria Innowacje. - Sarkazm lepiej zapada w pamięć, może być także próbą wyjścia z twarzą z sytuacji. Na przykład pracowałam kiedyś ze współpracownikiem z większym stażem, który na moje „Przepraszam” odpowiadał z sarkazmem „I słusznie”, co było delikatnym, uprzejmym i zabawnym zwróceniem uwagi na moją być może nadmierną skłonność do przepraszania. Minęło 15 lat, a ja nadal to pamiętam.

Sarkazm może sprzyjać przyjmowaniu perspektywy nadawcy z powodu:

• Większego wysiłku poznawczego: Sarkazm opiera się na sprzeczności między znaczeniem wypowiedzianym a zamierzonym, co wymaga od odbiorcy większego zaangażowania w interpretację komunikatu.
• Poczucie winy lub zażenowania: Sarkazm często wyraża dezaprobatę, co może wywoływać u odbiorcy te emocje, a te z kolei sprzyjają przyjmowaniu perspektywy osoby mówiącej.
• Czynniki moderujące:

Model SHARP zidentyfikował również czynniki moderujące wpływ sarkazmu:

• Nadmierna krytyka: Sarkazm wyrażający silną krytykę może wywołać u odbiorcy gniew, co ogranicza jego zdolność do przyjęcia perspektywy nadawcy.
• Rozszyfrowanie sarkazmu: Odbiorca musi poprawnie zinterpretować sarkazm, aby móc przyjąć perspektywę nadawcy.

Sarkazm jest często wykorzystywany w reklamie. Przykładem jest reklama Forda Explorera „tylko dla mężczyzn”, która w humorystyczny sposób zwraca uwagę na rolę kobiet w rozwoju branży motoryzacyjnej.

- Reklama jest zabawna, stanowi przykład szerokiego zastosowania sarkazmu i zwraca uwagę na potrzebę dokładniejszego zbadania jego wpływu - tłumaczy Li Huang. - Umiejętność rozszyfrowania sarkazmu przez odbiorcę decyduje również o tym, czy będzie on w stanie przyjąć perspektywę innej osoby.

Naukowcy podkreślają, że warto w kolejnych badaniach przyjrzeć się temu, w jakich warunkach sarkazm będzie najbardziej skuteczny: czy zależy to od określonych cech odbiorcy, np. jego skłonności do czucia się winnym, czy od relacji między nadawcą a odbiorcą, np. poziomu zaufania między nimi.

Udostępnij znajomym:

Najnowsze w dziale Warsztat reportera:

Jak pozycjonować stronę pod LLM? Optymalizacja treści pod AI

Zachariasz Kijak
Gwałtowny rozwój sztucznej inteligencji sprawił, że o nurtujące nas kwestie coraz chętniej pytamy narzędzia AI. Często „dogadujemy” się z nimi łatwiej niż z wyszukiwarką. Duże modele językowe, tzw. LLM-y, odpowiadają na pytania szybko i szczegółowo. Czy to oznacza, że już niedługo usługę SEO zastąpi „LLMO”?

Chronemika, czyli język czasu. Oto, co mówi o tobie twój zegarek

Bartłomiej Dwornik
Wchodzisz punktualnie, patrzysz na zegarek, czekasz pięć minut, po czym wychodzisz. Ktoś inny spóźnia się pół godziny i zachowuje, jakby to on musiał na ciebie czekać. Czas w komunikacji to narzędzie, broń i wyznacznik statusu. Witaj w świecie chronemiki. Nauki o tym, jak czas wpływa na relacje między ludźmi.

Skróć link w miGG. Nowość w komunikatorze GG

Jarosław Rybus
Skracanie długich nazw stron internetowych to konieczność na przykład w kampaniach reklamowych, wpisach w sieciach społecznościowych. Zazwyczaj skracanie linków odbywa się poprzez dedykowane do tego serwisy. Od dzisiaj ta przydatna funkcja skracacza linków dostępna jest pod ręką - wystarczy GG.

Podobne artykuły:

Lisem po oczach [LINK]

Krzysztof Piekarski
Absolutnie nie wierzę w to, że ktoś, kto ma serce do walki, ząb dziennikarski, nie znajdzie sobie prędzej czy póniej miejsca. Jeśli tylko nie pozwoli poddać się zniechęceniu za pierwszym czy piętnastym razem. [Wywiad z Tomaszem Lisem pochodzi z serwisu www.dziennikarz.prv.pl. Był publikowany w magazynie Networkmagazyn.pl]

Ramówka telewizyjna. Jak stacje TV planują polowanie na widza

KrzysztoF
Z punktu widzenia teorii komunikacji społecznej, ramówka telewizyjna stanowi element systemu medialnego. Jest jednym z narzędzi, za pomocą których nadawcy telewizyjni kształtują odbiór rzeczywistości przez widzów. Może być analizowana z różnych perspektyw: marketingu, socjologii a nawet psychologii.

Sposoby walki z tremą

Maciej Orłoś
Do tremy można się przyzwyczaić. Można z nią żyć, można ją poskromić. Doskonały przykład, jak tego dokonać, dał Winston Churchill. W dzieciństwie i młodości był niezwykle nieśmiały, niepewny siebie, nie lubił występować publicznie. Ale przemógł tę wrodzoną nieśmiałość, pracował nad sobą i stał się znakomitym mówcą. Dziś jest często cytowany. Przeszedł do historii, podobnie jak jego wystąpienia.

Sztuka dobrego mówienia bez bełkotania i przynudzania [PORADNIK]

patronat Reporterzy.info
Mirosław Oczkoś – aktor, trener biznesu, specjalista od wystąpień publicznych i emisji głosu – uczy, jak mówić tak, by nas rozumiano. Do księgarń trafi wkrótce trzecie wydanie poradnika dla każdego, kto chce by jego publiczne wystąpienia zapadły publiczności głęboko w pamięć. Premiera już 23 października.

więcej w dziale: Warsztat reportera