7.08.2006 Historia mediów
Historia prasy polskiej - lata 1939-1945
Krzysztof Dowgird
Prasa polska w latach 1939 - 1945 (konspiracyjna)
- Skala zjawiska:
- W zależności od kryteriów około 2000 tytułów.
- Funkcje społeczne:
- Zupełnie inne, niż prasa wychodząca legalnie:
- Funkcja informacyjna.
- Funkcja organizatorsko - propagandowa.
- Funkcja organizatorska:
- Prasa konspiracyjna integrowała ludzi działających w podziemiu.
- Pojawiał się tytuł prasowy, a wokół niego powstawała organizacja konspiracyjna.
- Kontakty między członkami takiej organizacji opierały się na siatce kolportażowej.
- Funkcja propagandowa:
- Gdy Niemcy zaatakowały ZSRR (połowa 1941), trzeba było zmienić charakter prasy.
- Wtedy prasa konspiracyjna zaczęła prezentować programy polityczne (dotychczas jedynie informowała).
- Nie było organizacji, która nie prezentowałaby swoich celów politycznych.
- Funkcja organizatorska:
- Funkcja kształtowania postaw i zachowań.
- Wskazywała, jak społeczeństwo ma się zachować w sytuacji ekstremalnej.
- Piętnowała zachowania niepożądane.
- Funkcja rozrywkowa.
- Zupełnie inne, niż prasa wychodząca legalnie:
- Najwięksi wydawcy prasy konspiracyjnej:
- Struktury związane z Rządem Londyńskim:
- Cywilna - Pion Delegatury Rządu na Kraj.
- Wojskowa - Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej A.K.
- Wydawały łącznie 1/4 całej prasy konspiracyjnej.
- Delegatura Rządu na Kraj:
- Posiadała Departament Prasy i Informacji.
- Funkcjonował od marca 1941 r.
- Współpracował z Biurem Informacji i Propagandy K.G.A.K. i koordynował działalność.
- Organem prasowym był tygodnik Rzeczpospolita Polska.
- Biuro Informacji i Propagandy K.G.A.K.
- Uformowała się ostatecznie w październiku 1940 r.
- Posiadała dział prasy, wydający prasę dla środowisk AK.
- Główny tytuł: Biuletyn Informacyjny (tygodnik).
- Redaktor naczelny: Alex Kamiński.
- Nakład 40 000 egz. - największy spośród pism konspiracyjnych.
- Oprócz wydawania prasy, Biuro Propagandy:
- Zbierało informacje z różnych dziedzin życia, analizowało je i przesyłało do Londynu.
- Zorganizowało ogromny, podziemny koncern wydawniczy.
- Organizowało akcje dywersyjne wobec Niemców i folksdojczów (akcja N).
- Zasłużył się tam grafik Stanisław Miedza Tomaszewski.
- W 1943 powołało Referat R:
- Referat dywersyjny antykomunistyczny.
- Delegatura Rządu na Kraj:
- Prasa Ruchu Ludowego (sygnowane pseudonimem Roch).
- Ok. 200 tytułów.
- 80 % to inicjatywy lokalne.
- Skoncentrowana na obszarach GG, na których działały Bataliony chłopskie (Lubelszczyzna i Kielecczyzna).
- Prasa Polskiej Partii Robotniczej.
- Ok. 140 tytułów (ale od 1942 r., kiedy powstali).
- Starali się zmienić swój wizerunek.
- Prasa Stronnictwa Narodowego.
- Endecja była wtedy bardzo podzielona.
- Najbardziej aktywna - formacja "Szaniec".
- O rodowodzie endeckim, ale bliższa ONR.
- Prasa Polskiej Partii Socjalistycznej.
- Struktury związane z Rządem Londyńskim:
- Były też pisma społeczno kulturalne i literackie.
- Literackie.
- Tam debiutowali poeci okresu wojennego.
- Sztuka i Naród.
- Tadeusz Gajcy.
- Drogi.
- Krzysztof Kamil Baczyński.
- Tadeusz Borowski.
- Sztuka i Naród.
- Tam debiutowali poeci okresu wojennego.
- Satyryczne.
- Literackie.
Pozostałe części cyklu Historia prasy polskiej:
PRZERWA NA REKLAMĘ
Najnowsze w dziale Historia mediów:
FORTUNE. Historia najbardziej ekskluzywnego magazynu biznesowego
Małgorzata Dwornik
Połowa stron pilotażowego numeru była... pusta, a tylko jedna drukarnia w kraju była w stanie sprostać wymogom jakościowym magazynu. To oni ukuli pojęcie "socjologia biznesu" i "fundusz hedgingowy". Są autorami najbardziej prestiżowego rankingu firm na świecie. Oto historia Fortune.
Historia Le Soir. Dziennik z Belgii, który na parterze czytało się za darmo
Małgorzata Dwornik
Zaczynał od nietypowej polityki sprzedaży i artykułów pisanych osobiście przez króla. To tutaj karierę zrobił komiksowy Tintin, a do historii przeszło "fałszywe wydanie" z czasu II wojny światowej. "Le Soir" nie raz trafiał na celownik władz, cenzury, a nawet... terrorystów i hakerów.
#mediaHISTORY podcast. Słuchaj na Youtube, Spotify i Apple Podcast [LINK]
Reporterzy.info
Historia mediów i dziennikarstwa. Największe tytuły, znani dziennikarze, przełomowe wydarzenia w branży prasowej, radiowej, telewizyjnej i internetowej na świecie. Historie opracowane i opowiedziane przez Małgorzatę i Bartłomieja Dworników z tygodnika Reporterzy.info.
Podobne artykuły:
Dorothy Day. Historia dziennikarki-feministki, która może zostać świętą
Małgorzata Dwornik
Zagorzałe feministki nigdy nie przyjęły założycielki pisma The Catholic Worker do swojego grona, a niektóre grupy katolickie przeklinały jej pacyfizm. Ale jedni i drudzy przyznają, że zrobiła wiele dobrego. W kwietniu 2016 roku ruszył jej proces kanonizacyjny.
Historia "Tygodnika Wałbrzyskiego"
Krzysztof Buziałkowski
"Tygodnik Wałbrzyski" w sposób naturalny jest kontynuatorem i spadkobiercą ukazującej się od 1954 do 1993 roku "Trybuny Wałbrzyskiej". [Źródło: Tygodnik Wałbrzyski]
SVT Sveriges Television AB. Historia telewizji publicznej w Szwecji
Małgorzata Dwornik
Szwedzka telewizja publiczna nadaje ponad 60 lat. Sukces przyniósł jej piłkarski mundial, a przez kolejne lata zyskała miano europejskich specjalistów od prognozy pogody i programów muzycznych. Choć do dziś bardzo niemiło wspomina się tam historię pewnego Mosarta.
Kompas. Historia największego dziennika Indonezji
Małgorzata Dwornik
28 czerwca 1965 roku w Dżakarcie ukazał się pierwszy numer dziennika Kompas w nakładzie 4800 egzemplarzy. Szybko stał się najpoczytniejszym tytułem Indonezji. Redakcja musiała jednak stawić czoła silnym naciskom politycznym. Tak powstało "dziennikarstwo telefoniczne", zasada "celowej nudy" i "jawajskie zasady uprzejmości".