7.08.2006 Historia mediów
Historia prasy polskiej - lata 1939-1945
Krzysztof Dowgird
Prasa konspiracyjnaw latach 1939 - 1945, w zależności od kryteriów, liczyła około 2000 tytułów. Wykłady Magisterskiego Zaocznego Studium Dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim.
Prasa polska w latach 1939 - 1945 (konspiracyjna)
- Skala zjawiska:
- W zależności od kryteriów około 2000 tytułów.
- Funkcje społeczne:
- Zupełnie inne, niż prasa wychodząca legalnie:
- Funkcja informacyjna.
- Funkcja organizatorsko - propagandowa.
- Funkcja organizatorska:
- Prasa konspiracyjna integrowała ludzi działających w podziemiu.
- Pojawiał się tytuł prasowy, a wokół niego powstawała organizacja konspiracyjna.
- Kontakty między członkami takiej organizacji opierały się na siatce kolportażowej.
- Funkcja propagandowa:
- Gdy Niemcy zaatakowały ZSRR (połowa 1941), trzeba było zmienić charakter prasy.
- Wtedy prasa konspiracyjna zaczęła prezentować programy polityczne (dotychczas jedynie informowała).
- Nie było organizacji, która nie prezentowałaby swoich celów politycznych.
- Funkcja organizatorska:
- Funkcja kształtowania postaw i zachowań.
- Wskazywała, jak społeczeństwo ma się zachować w sytuacji ekstremalnej.
- Piętnowała zachowania niepożądane.
- Funkcja rozrywkowa.
- Zupełnie inne, niż prasa wychodząca legalnie:
- Najwięksi wydawcy prasy konspiracyjnej:
- Struktury związane z Rządem Londyńskim:
- Cywilna - Pion Delegatury Rządu na Kraj.
- Wojskowa - Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej A.K.
- Wydawały łącznie 1/4 całej prasy konspiracyjnej.
- Delegatura Rządu na Kraj:
- Posiadała Departament Prasy i Informacji.
- Funkcjonował od marca 1941 r.
- Współpracował z Biurem Informacji i Propagandy K.G.A.K. i koordynował działalność.
- Organem prasowym był tygodnik Rzeczpospolita Polska.
- Biuro Informacji i Propagandy K.G.A.K.
- Uformowała się ostatecznie w październiku 1940 r.
- Posiadała dział prasy, wydający prasę dla środowisk AK.
- Główny tytuł: Biuletyn Informacyjny (tygodnik).
- Redaktor naczelny: Alex Kamiński.
- Nakład 40 000 egz. - największy spośród pism konspiracyjnych.
- Oprócz wydawania prasy, Biuro Propagandy:
- Zbierało informacje z różnych dziedzin życia, analizowało je i przesyłało do Londynu.
- Zorganizowało ogromny, podziemny koncern wydawniczy.
- Organizowało akcje dywersyjne wobec Niemców i folksdojczów (akcja N).
- Zasłużył się tam grafik Stanisław Miedza Tomaszewski.
- W 1943 powołało Referat R:
- Referat dywersyjny antykomunistyczny.
- Delegatura Rządu na Kraj:
- Prasa Ruchu Ludowego (sygnowane pseudonimem Roch).
- Ok. 200 tytułów.
- 80 % to inicjatywy lokalne.
- Skoncentrowana na obszarach GG, na których działały Bataliony chłopskie (Lubelszczyzna i Kielecczyzna).
- Prasa Polskiej Partii Robotniczej.
- Ok. 140 tytułów (ale od 1942 r., kiedy powstali).
- Starali się zmienić swój wizerunek.
- Prasa Stronnictwa Narodowego.
- Endecja była wtedy bardzo podzielona.
- Najbardziej aktywna - formacja "Szaniec".
- O rodowodzie endeckim, ale bliższa ONR.
- Prasa Polskiej Partii Socjalistycznej.
- Struktury związane z Rządem Londyńskim:
- Były też pisma społeczno kulturalne i literackie.
- Literackie.
- Tam debiutowali poeci okresu wojennego.
- Sztuka i Naród.
- Tadeusz Gajcy.
- Drogi.
- Krzysztof Kamil Baczyński.
- Tadeusz Borowski.
- Sztuka i Naród.
- Tam debiutowali poeci okresu wojennego.
- Satyryczne.
- Literackie.
Pozostałe części cyklu Historia prasy polskiej:
PRZERWA NA REKLAMĘ
Najnowsze w dziale Historia mediów:
Kuensel. Historia dziennika z Bhutanu, który czytali nawet niepiśmienni
Małgorzata Dwornik
Rockman na czele redakcji, gazeta bez reklam, wiadomości w komiksach i kolportaż przez kierowców autobusów. Historia Kuensel, pierwszej gazety Bhutanu, sięga 1965 roku, ale dopiero dekadę później wszystko zaczęło się na serio. Z pomocą Japończyków i młodego dziennikarza, po kursach w Australii.
Thai Rath. Historia najstarszego dziennika Tajlandii
Małgorzata Dwornik
Gazeta, którą ostrzelano z granatników, osiągnęła nakład ponad miliona egzemplarzy. Jej założyciel budował szkoły i czarterował samoloty, by drukować zdjęcia walk bokserskich szybciej niż konkurencja. Thai Rath to nie tylko gazeta. To medialne imperium, które powstało... na wszelki wypadek.
Historia Comcast. Jak skromna kablówka stała się gigantem medialnym
Małgorzata Dwornik
W 1963 roku miał tylko 1200 klientów lokalnej kablówki i marzenie. Sześć dekad później jego firma jest trzecią siłą medialną świata. Ralph J. Roberts zaryzykował wszystko, żeby postawić na telewizję kablową. Czy wiedział, co robi? Historia Comcastu pokazuje, że... wiedział doskonale.
Podobne artykuły:
Marija Jurić-Zagorka. Pierwsza dziennikarka z Chorwacji
Małgorzata Dwornik
Pierwsze teksty podpisywała M. Jurica Zagorski, aby wyglądało, że pisze je mężczyzna. Nazywana Kowbojką z Zagorja, musiała zmierzyć się nie tylko z dziennikarskim fachem, ale również z totalną dyskryminacją kobiet.
Charlie Hebdo. Satyryczny magazyn z Francji rodził się cztery razy
Małgorzata Dwornik
Nikt nie wie dokładnie, od którego momentu liczyć jego powstanie. Mistrzowie kąśliwej i wulgarnej satyry trzykrotnie upadali i znikali z rynku. Nie sposób policzyć, ile razy stawali przed sądami. Redakcja dwa razy padała ofiarą zamachów terrorystycznych. Ten z 7 stycznia 2015, w którym zginęło 12 osób, połączył we wsparciu dla Charlie Hebdo cały świat.
Haaretz. Historia izraelskiej gazety, grającej Izraelowi na nerwach
Małgorzata Dwornik
Podziwiany przez wielu obcokrajowców i niewielu Izraelczyków. Przez wielu znienawidzony, głównie przez Izraelczyków. Czytany przez niewielu, przez wielu potępiany, jest to wysoce ideologiczna pozycja wysokiej jakości. Tak dziennikarze The New York Times piszą o swoich kolegach po fachu z najstarszego dziennika w Izraelu.
Prasa satyryczna i humorystyczna w XIX i XX wieku
Michał Kuźmiński
Na świecie doraźna satyra polityczna i komizm w periodykach pojawiały się jeszcze przed Rewolucją Francuską. Natomiast wyspecjalizowana w satyrze prasa narodziła się po upadku Napoleona.