menu
tygodnik internetowy
ISSN 2544-5839
zamknij
MediaHisttory Podcast

7.08.2006 Historia mediów

Historia prasy polskiej - lata 1945-1957

Krzysztof Dowgird

Periodyzacja pierwszego trzynastolecia prasy w PRL opiera się na kryteriach politycznych. Wykłady Magisterskiego Zaocznego Studium Dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim.

Prasa w okresie PRL


  • Periodyzacja pierwszego trzynastolecia opiera się na kryteriach politycznych:

    • Okres lubelski: lipiec 1944 - 1945.
    • Okres względnego pluralizmu prasy:1945 - 1947.
    • Okres budowania prasy stalinowskiej:1947 - 1953.
    • Okres odwilży:1953 - 1956.
    • Okres małej stabilizacji:1957 - 1970.
  • Okres lubelski: lipiec 1944 - 1945.

    • Czas tworzenia systemu prasowego opartego na nowych zasadach:

      • "Uspołecznienie" prasy - wydawcą mogły być tylko organizacje społeczne lub polityczne, a nie osoba fizyczna.
      • Przyznawanie koncesji, a nie na podstawie zgłoszenia.
      • Cenzura prewencyjna.
      • Działalność prasowa była sterowna centralnie, więc zniknął rynek prasowy.
    • Zasady te wprowadził major Jerzy Borejsza.

      • Do 1947 r. był animatorem polskich mediów.
      • On przesądził o tym, że ta prasa była spluralizowana.
      • Miał koncepcję ewolucji, a nie rewolucji systemu prasowego.
      • Stworzył w 1944 r. spółdzielnię wydawniczo - oświatową "Czytelnik".

        • Miała wydawać i kolportować prasę i książki.
        • Do 1947 r. Czytelnik rządził - był najsprawniejszy i najlepiej zorganizowany.
    • Zaczął też wtedy funkcjonować nowy system obiegu informacji:

      • Władza przekazała agencji rządowej "Polpress" prawo do reprezentowania władz od strony propagandowo - informacyjnej.
    • Stworzono Resort Informacji i Propagandy.
    • Wtedy zaczęto tworzyć prasę społeczno - kulturalną i literacką.

      • Tygodnik "Odrodzenie".

        • Był wyrazem łagodności zmian ewolucyjnych w systemie prasowym.
  • Okres względnego pluralizmu prasy: 1945 - 1947.

    • Ogromny wzrost ilości tytułów.
    • Sprzyjająca sytuacja polityczna.

      • Powstała prasa opozycyjna.
      • Komuniści starali się ograniczać jej nakład, ograniczając dostęp do papieru.
      • Powstała prasa związana z Episkopatem Polski.

        • Tygodnik Powszechny, kontynuacja przedwojennego Głosu Narodu.
        • Tygodnik Warszawski.
        • Prężny ośrodek - Niepokalanów.
      • Niejednolite jest też stanowisko lewicy.
    • To wszystko jest względne, bo reżyserowane przez władzę, która chce stworzyć swój korzystny wizerunek.
    • Można mówić w tym okresie o nasyceniu tego "rynku prasowego".

      • W każdym mieście ukazują się przynajmniej dwa różne w opcji politycznej dzienniki.
      • Rozrasta się oferta tygodników społeczno - kulturalnych i literackich.

        • Przekrój.
        • Kuźnica.
        • Odra.
  • Okres budowania systemu prasy stalinowskiej: 1947 - 1953 r.

    • Cezurą są sfałszowane wybory w 1947 r., które:

      • Legalizują władzę komunistów.
      • Pozwalają im na zaprzestanie tej gry pozorów.
      • Pozwalają im na centralizację prasy.
    • W kwietniu 1947 r. powstała w ramach PZPR pozakonstytucyjna Komisja Prasowa, decydująca w sprawach prasy i propagandy.
    • Powstała Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza (RSW), a upada "Czytelnik".
    • Powstała wspólna polityka prasowa państw skupionych wokół ZSRR na konferencji w Szklarskiej Porębie w 1947 r.
    • O tych zmianach decydował Jakub Berman.
    • Istota modelu stalinowskiego:

      • Kontrola:

        • Kontrola zewnętrzna - cenzura.
        • Kontrola wewnętrzna - w strukturach partyjnych / w redakcjach.
        • Komisja Prasowa decyduje, kto może zostać redaktorem naczelnym.
      • Czystki polityczne:

        • Niewłaściwe pochodzenie.
        • Związki z Londynem.
        • Związki z prasą przedwojenną.
      • Wymiana kadr:

        • Zatrudniani są młodzi, zaangażowani i dyspozycyjni ludzie.
      • Permanentna kampanijność:

        • Non stop mobilizowano społeczeństwo do gotowości i różnych działań.
      • Uniformizacja treści.
      • Monopol PAPu:

        • Filtrował informacje wg zaleceń politycznych.
      • Mistyfikowanie rzeczywistości.
  • Okres odwilży: 1953 - 1956 r.

    • Związana ze śmiercią Stalina.
    • Na zjeździe partii w 1954 r. pada postulat, by traktować czytelnika podmiotowo.
    • Radio Wolna Europa publikuje relacje płk Światły, który demaskuje kulisy władzy.
    • W 1954 r.:

      • Tygodnik "Dookoła świata".
    • W 1955 r.:

      • Prasa zaczyna mówić ludzkim głosem.
      • Odbywa się Festiwal Młodzieży.
      • Pojawiają się artykuły o zachodzie.
    • W 1956 r.:

      • Wypadki czerwcowe komentowane są w RÓŻNY sposób.
      • Pojawia się Po Prostu, pismo jednoczące tych, którzy chcieli zmian w systemie (a nie zmian systemu).
      • Kulminacją jest październik, i zmiana na stanowisku I sekretarza (Gomułka).
    • 1957 r.:

      • Tygodnik "Polityka" - przeciwwaga dla "Po Prostu".
      • Czystki w prasie z reformatorów - elementów wrogich.
      • Finał - zamknięcie "Po Prostu" we wrześniu.

Pozostałe części cyklu Historia prasy polskiej:


Udostępnij znajomym:

dodaj na Facebook prześlij przez Messenger dodaj na Twitter dodaj na LinkedIn

PRZERWA NA REKLAMĘ
Czytaj prasę w PDF

Najnowsze w dziale Historia mediów:

#mediaHISTORY podcast. Słuchaj na Youtube, Spotify i Apple Podcast [LINK]

Reporterzy.info
Historia mediów i dziennikarstwa. Największe tytuły, znani dziennikarze, przełomowe wydarzenia w branży prasowej, radiowej, telewizyjnej i internetowej na świecie. Historie opracowane i opowiedziane przez Małgorzatę i Bartłomieja Dworników z tygodnika Reporterzy.info.

Népszava. Historia najstarszej gazety na Węgrzech

Małgorzata Dwornik
Pierwszy redaktor ukrywał się pod pseudonimem, a dziennik drukowano po węgiersku i niemiecku. Redakcję niszczyło wojsko, dziennikarze ginęli w falach Dunaju. Najstarsza gazeta Węgier przetrwała monarchię, dyktatury i rewolucję. I trwa do dziś.

Kuensel. Historia dziennika z Bhutanu, który czytali nawet niepiśmienni

Małgorzata Dwornik
Rockman na czele redakcji, gazeta bez reklam, wiadomości w komiksach i kolportaż przez kierowców autobusów. Historia Kuensel, pierwszej gazety Bhutanu, sięga 1965 roku, ale dopiero dekadę później wszystko zaczęło się na serio. Z pomocą Japończyków i młodego dziennikarza, po kursach w Australii.

Podobne artykuły:

Czwarta władza w Ameryce: Piszę, więc jestem...

Urszula Sienkiewicz
Prasa w Stanach Zjednoczonych, tak szeroko wcześniej opisana, ma jeszcze jedną ciekawą niszę, której przy okazji dyskusji o mediach amerykańskich, nie można pominąć. Magazyny: tygodniki i miesięczniki dla pasjonatów.

Cenzura w PRL

Romuald Rzeszutko
Problem cenzury nie dotyczy ściśle tylko okresu Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Jednak prawdziwe złote czasy dla cenzury nadeszły wraz z końcem II wojny światowej.

Neue Zürcher Zeitung. Szwajcarska gazeta z 239-letnim stażem

Małgorzata Dwornik
W 2003 roku przeprowadzono sondaż na najpopularniejszą gazetą świata, na terenie 50 krajów. NZZ zajął trzecie miejsce po New York Times i Financial Times. Jak na gazetę, która ukazuje się od ponad dwóch stuleci, to bardzo dobry wynik.

Świerszczyk. Historia najstarszego magazynu dla dzieci w Europie

KF, Newseria
Od momentu debiutu 1 maja 1945 roku na jego łamach publikowali najwybitniejsi twórcy literatury dziecięcej i najlepsi polscy ilustratorzy. To najstarsze, wychodzące nieprzerwanie czasopismo dla dzieci na całym Starym Kontynencie.

więcej w dziale: Historia mediów

dołącz do nas

Facebook LinkedIn X Twitter TikTok Instagram Threads Youtube Google News Blue Sky Social RSS

Reporterzy.info - internetowy magazyn medioznawczy. Świat komunikacji od kuchni. Media, dziennikarstwo, PR i marketing. Dane, raporty, analizy, porady. Historia i rynek, prawo, fotografia, oferty pracy.


praca w mediach

Wydawca, redaktor
praca stacjonarna i online Dziennikarz, reporter
oferty mediów lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich Grafik, Social Media, SEO, reklama
Warszawa • Białystok • Bydgoszcz • Gdańsk • Katowice • Kielce • Kraków • Lublin • Łódź • Olsztyn • Opole • Poznań • Rzeszów • Szczecin • Toruń • Wrocław • Zielona Góra • Praca zdalna Więcej

reklama

Drones. For PRO. On discount



Sklep reportera

Sklep reportera

Niedrogie laptopy, notebooki i netbooki
Niedrogie laptopy, notebooki i netbooki
do pisania
Cyfrowe lustrzanki i aparaty kompaktowe
Cyfrowe lustrzanki i aparaty kompaktowe
dla fotoreportera
Książki i e-booki o mediach
Książki i e-booki o mediach
do czytania
Drony wideo i latające kamery
Drony wideo i latające kamery
dla pilota
Gimbale do stabilizacji wideo
Gimbale do stabilizacji wideo
dla operatora
Oprogramowanie i aplikacje
Oprogramowanie i aplikacje
dla twórców
więcej produktów


zajrzyj na nasz 👉 Youtube

Zobacz więcej 👇
#4Lines 4 a Good(?) Morning SHORTS
gazety w PDF i epub

Czytaj gazety w PDF i EPUB

Okładka Gazeta Polska
Gazeta Polska
Okładka National Geographic
National Geographic
Okładka Press
Press
Okładka Rzeczpospolita
Rzeczpospolita
Okładka Tygodnik Do Rzeczy
Tygodnik Do Rzeczy
Okładka Tygodnik Powszechny
Tygodnik Powszechny
więcej e-gazet

Reporterzy.info

Dla głodnych wiedzy

Nasze serwisy

Współpraca


© Dwornik.pl Bartłomiej Dwornik 2oo1-2o25