menu
tygodnik internetowy
ISSN 2544-5839
zamknij
Pracuj w mediach. Zobacz, kto rekrutuje w branży dziennikarskiej, reklamowej i kreatywnej

7.08.2006 Historia mediów

Historia prasy polskiej - lata 1945-1957

Krzysztof Dowgird

Periodyzacja pierwszego trzynastolecia prasy w PRL opiera się na kryteriach politycznych. Wykłady Magisterskiego Zaocznego Studium Dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim.

Prasa w okresie PRL


  • Periodyzacja pierwszego trzynastolecia opiera się na kryteriach politycznych:

    • Okres lubelski: lipiec 1944 - 1945.
    • Okres względnego pluralizmu prasy:1945 - 1947.
    • Okres budowania prasy stalinowskiej:1947 - 1953.
    • Okres odwilży:1953 - 1956.
    • Okres małej stabilizacji:1957 - 1970.
  • Okres lubelski: lipiec 1944 - 1945.

    • Czas tworzenia systemu prasowego opartego na nowych zasadach:

      • "Uspołecznienie" prasy - wydawcą mogły być tylko organizacje społeczne lub polityczne, a nie osoba fizyczna.
      • Przyznawanie koncesji, a nie na podstawie zgłoszenia.
      • Cenzura prewencyjna.
      • Działalność prasowa była sterowna centralnie, więc zniknął rynek prasowy.
    • Zasady te wprowadził major Jerzy Borejsza.

      • Do 1947 r. był animatorem polskich mediów.
      • On przesądził o tym, że ta prasa była spluralizowana.
      • Miał koncepcję ewolucji, a nie rewolucji systemu prasowego.
      • Stworzył w 1944 r. spółdzielnię wydawniczo - oświatową "Czytelnik".

        • Miała wydawać i kolportować prasę i książki.
        • Do 1947 r. Czytelnik rządził - był najsprawniejszy i najlepiej zorganizowany.
    • Zaczął też wtedy funkcjonować nowy system obiegu informacji:

      • Władza przekazała agencji rządowej "Polpress" prawo do reprezentowania władz od strony propagandowo - informacyjnej.
    • Stworzono Resort Informacji i Propagandy.
    • Wtedy zaczęto tworzyć prasę społeczno - kulturalną i literacką.

      • Tygodnik "Odrodzenie".

        • Był wyrazem łagodności zmian ewolucyjnych w systemie prasowym.
  • Okres względnego pluralizmu prasy: 1945 - 1947.

    • Ogromny wzrost ilości tytułów.
    • Sprzyjająca sytuacja polityczna.

      • Powstała prasa opozycyjna.
      • Komuniści starali się ograniczać jej nakład, ograniczając dostęp do papieru.
      • Powstała prasa związana z Episkopatem Polski.

        • Tygodnik Powszechny, kontynuacja przedwojennego Głosu Narodu.
        • Tygodnik Warszawski.
        • Prężny ośrodek - Niepokalanów.
      • Niejednolite jest też stanowisko lewicy.
    • To wszystko jest względne, bo reżyserowane przez władzę, która chce stworzyć swój korzystny wizerunek.
    • Można mówić w tym okresie o nasyceniu tego "rynku prasowego".

      • W każdym mieście ukazują się przynajmniej dwa różne w opcji politycznej dzienniki.
      • Rozrasta się oferta tygodników społeczno - kulturalnych i literackich.

        • Przekrój.
        • Kuźnica.
        • Odra.
  • Okres budowania systemu prasy stalinowskiej: 1947 - 1953 r.

    • Cezurą są sfałszowane wybory w 1947 r., które:

      • Legalizują władzę komunistów.
      • Pozwalają im na zaprzestanie tej gry pozorów.
      • Pozwalają im na centralizację prasy.
    • W kwietniu 1947 r. powstała w ramach PZPR pozakonstytucyjna Komisja Prasowa, decydująca w sprawach prasy i propagandy.
    • Powstała Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza (RSW), a upada "Czytelnik".
    • Powstała wspólna polityka prasowa państw skupionych wokół ZSRR na konferencji w Szklarskiej Porębie w 1947 r.
    • O tych zmianach decydował Jakub Berman.
    • Istota modelu stalinowskiego:

      • Kontrola:

        • Kontrola zewnętrzna - cenzura.
        • Kontrola wewnętrzna - w strukturach partyjnych / w redakcjach.
        • Komisja Prasowa decyduje, kto może zostać redaktorem naczelnym.
      • Czystki polityczne:

        • Niewłaściwe pochodzenie.
        • Związki z Londynem.
        • Związki z prasą przedwojenną.
      • Wymiana kadr:

        • Zatrudniani są młodzi, zaangażowani i dyspozycyjni ludzie.
      • Permanentna kampanijność:

        • Non stop mobilizowano społeczeństwo do gotowości i różnych działań.
      • Uniformizacja treści.
      • Monopol PAPu:

        • Filtrował informacje wg zaleceń politycznych.
      • Mistyfikowanie rzeczywistości.
  • Okres odwilży: 1953 - 1956 r.

    • Związana ze śmiercią Stalina.
    • Na zjeździe partii w 1954 r. pada postulat, by traktować czytelnika podmiotowo.
    • Radio Wolna Europa publikuje relacje płk Światły, który demaskuje kulisy władzy.
    • W 1954 r.:

      • Tygodnik "Dookoła świata".
    • W 1955 r.:

      • Prasa zaczyna mówić ludzkim głosem.
      • Odbywa się Festiwal Młodzieży.
      • Pojawiają się artykuły o zachodzie.
    • W 1956 r.:

      • Wypadki czerwcowe komentowane są w RÓŻNY sposób.
      • Pojawia się Po Prostu, pismo jednoczące tych, którzy chcieli zmian w systemie (a nie zmian systemu).
      • Kulminacją jest październik, i zmiana na stanowisku I sekretarza (Gomułka).
    • 1957 r.:

      • Tygodnik "Polityka" - przeciwwaga dla "Po Prostu".
      • Czystki w prasie z reformatorów - elementów wrogich.
      • Finał - zamknięcie "Po Prostu" we wrześniu.

Pozostałe części cyklu Historia prasy polskiej:


Udostępnij znajomym:

dodaj na Facebook prześlij przez Messenger dodaj na Twitter dodaj na LinkedIn

PRZERWA NA REKLAMĘ
Czytaj prasę w PDF

Najnowsze w dziale Historia mediów:

FORTUNE. Historia najbardziej ekskluzywnego magazynu biznesowego

Małgorzata Dwornik
Połowa stron pilotażowego numeru była... pusta, a tylko jedna drukarnia w kraju była w stanie sprostać wymogom jakościowym magazynu. To oni ukuli pojęcie "socjologia biznesu" i "fundusz hedgingowy". Są autorami najbardziej prestiżowego rankingu firm na świecie. Oto historia Fortune.

Historia Le Soir. Dziennik z Belgii, który na parterze czytało się za darmo

Małgorzata Dwornik
Zaczynał od nietypowej polityki sprzedaży i artykułów pisanych osobiście przez króla. To tutaj karierę zrobił komiksowy Tintin, a do historii przeszło "fałszywe wydanie" z czasu II wojny światowej. "Le Soir" nie raz trafiał na celownik władz, cenzury, a nawet... terrorystów i hakerów.

#mediaHISTORY podcast. Słuchaj na Youtube, Spotify i Apple Podcast [LINK]

Reporterzy.info
Historia mediów i dziennikarstwa. Największe tytuły, znani dziennikarze, przełomowe wydarzenia w branży prasowej, radiowej, telewizyjnej i internetowej na świecie. Historie opracowane i opowiedziane przez Małgorzatę i Bartłomieja Dworników z tygodnika Reporterzy.info.

Podobne artykuły:

USA Today. Historia gazety dla ludzi mobilnych

Małgorzata Dwornik
Pierwszy numer USA Today był kolorowy i skupiał się głównie na walorach wizualnych. Treści i ich forma bliższe były relacjom telewizyjnym a układ dostosowany do zainteresowań czytelnika. Krytycy nie zostawili suchej nitki na premierowym numerze nazywając go "Mc Paper", jednak czytelnikom odpowiadała forma gazety i dali temu dowód wykupując cały nakład. Podobnie było z kolejnymi numerami.

Daily Monitor. Historia niepokornego dziennika z Ugandy

Małgorzata Dwornik
Walczy z politykami, patrzy na ręce rządowi i naraża się na dziwne zarządzenia, typu: wejście tylko dla dziennikarzy z wyższym wykształceniem albo dla pracujących krócej niż 5 lat. Bo tylko tacy są obiektywni. Od ćwierć wieku Daily Monitor przynosi codzienne informacje z Ugandy. Również w internecie.

South Wales Echo. Historia walijskiego dziennika z inną wizją tabloidu

Małgorzata Dwornik
Podaj ludziom fakty zwięźle, ale upewnij się, że to fakty - taki kierunek wytyczył założonej w 1880 roku gazecie jej twórca David Duncan. South Wales Echo było wierne tej dewizie nawet wiek później, kiedy stało się tabloidem. Wyjątkowym, bo sprawy lokalne przedkładało nad pogoń za sensacją. Angażującym się aktywnie w życie regionu i akcje społeczne. A nawet tworząc własną markę piwa.

Atuagagdliutit Grønlandsposten. Historia Wiadomości Grenlandzkich

Małgorzata Dwornik
Pierwszy numer z 1861 roku miał osiem stron, niespotykany system numeracji kolumn i 300 egzemplarzy nakładu. W tym czasie był to jeden z niewielu na świecie tytułów z ilustracjami i pierwszy drukujący je w kolorze. Miał przekonać Grenlandczyków do czytania. I robi to od 163 lat. Dziś jego hasło to: Tydzień bez AG nie jest prawdziwym tygodniem.

więcej w dziale: Historia mediów

praca w mediach

Wydawca, redaktor
praca stacjonarna i online Dziennikarz, reporter
oferty mediów lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich Grafik, Social Media, SEO, reklama
Warszawa • Białystok • Bydgoszcz • Gdańsk • Katowice • Kielce • Kraków • Lublin • Łódź • Olsztyn • Opole • Poznań • Rzeszów • Szczecin • Toruń • Wrocław • Zielona Góra • Praca zdalna Więcej

reklama

Drones. For PRO. On discount

dołącz do nas

Facebook LinkedIn X Twitter TikTok Instagram Threads Youtube Google News Blue Sky Social RSS

Reporterzy.info - internetowy magazyn medioznawczy. Świat komunikacji od kuchni. Media, dziennikarstwo, PR i marketing. Dane, raporty, analizy, porady. Historia i rynek, prawo, fotografia, oferty pracy.




Sklep reportera

Sklep reportera

Niedrogie laptopy, notebooki i netbooki
Niedrogie laptopy, notebooki i netbooki
do pisania
Cyfrowe lustrzanki i aparaty kompaktowe
Cyfrowe lustrzanki i aparaty kompaktowe
dla fotoreportera
Książki i e-booki o mediach
Książki i e-booki o mediach
do czytania
Drony wideo i latające kamery
Drony wideo i latające kamery
dla pilota
Gimbale do stabilizacji wideo
Gimbale do stabilizacji wideo
dla operatora
Oprogramowanie i aplikacje
Oprogramowanie i aplikacje
dla twórców
więcej produktów


reklamaMedia Review 24/7
gazety w PDF i epub

Czytaj gazety w PDF i EPUB

Okładka Auto Świat
Auto Świat
Okładka Fakt
Fakt
Okładka Gazeta Bankowa
Gazeta Bankowa
Okładka Rzeczpospolita
Rzeczpospolita
Okładka Sport
Sport
Okładka Super Express
Super Express
więcej e-gazet

Reporterzy.info

Dla głodnych wiedzy

Nasze serwisy

Współpraca


© Dwornik.pl Bartłomiej Dwornik 2oo1-2o25