7.08.2006 Historia mediów

Historia prasy polskiej - lata 1939-1945

Krzysztof Dowgird

Prasa konspiracyjnaw latach 1939 - 1945, w zależności od kryteriów, liczyła około 2000 tytułów. Wykłady Magisterskiego Zaocznego Studium Dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim.

Prasa polska w latach 1939 - 1945 (konspiracyjna)

Skala zjawiska:
- W zależności od kryteriów około 2000 tytułów.
Funkcje społeczne:
- Zupełnie inne, niż prasa wychodząca legalnie:
  - Funkcja informacyjna.
  - Funkcja organizatorsko - propagandowa.
    - Funkcja organizatorska:
      - Prasa konspiracyjna integrowała ludzi działających w podziemiu.
      - Pojawiał się tytuł prasowy, a wokół niego powstawała organizacja konspiracyjna.
      - Kontakty między członkami takiej organizacji opierały się na siatce kolportażowej.
    - Funkcja propagandowa:
      - Gdy Niemcy zaatakowały ZSRR (połowa 1941), trzeba było zmienić charakter prasy.
      - Wtedy prasa konspiracyjna zaczęła prezentować programy polityczne (dotychczas jedynie informowała).
      - Nie było organizacji, która nie prezentowałaby swoich celów politycznych.
  - Funkcja kształtowania postaw i zachowań.
    - Wskazywała, jak społeczeństwo ma się zachować w sytuacji ekstremalnej.
    - Piętnowała zachowania niepożądane.
  - Funkcja rozrywkowa.
Najwięksi wydawcy prasy konspiracyjnej:
- Struktury związane z Rządem Londyńskim:
  - Cywilna - Pion Delegatury Rządu na Kraj.
  - Wojskowa - Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej A.K.
  - Wydawały łącznie 1/4 całej prasy konspiracyjnej.
    - Delegatura Rządu na Kraj:
      - Posiadała Departament Prasy i Informacji.
      - Funkcjonował od marca 1941 r.
      - Współpracował z Biurem Informacji i Propagandy K.G.A.K. i koordynował działalność.
      - Organem prasowym był tygodnik Rzeczpospolita Polska.
    - Biuro Informacji i Propagandy K.G.A.K.
      - Uformowała się ostatecznie w październiku 1940 r.
      - Posiadała dział prasy, wydający prasę dla środowisk AK.
      - Główny tytuł: Biuletyn Informacyjny (tygodnik).
      - Redaktor naczelny: Alex Kamiński.
      - Nakład 40 000 egz. - największy spośród pism konspiracyjnych.
      - Oprócz wydawania prasy, Biuro Propagandy:
        
        Zbierało informacje z różnych dziedzin życia, analizowało je i przesyłało do Londynu.
        
        Zorganizowało ogromny, podziemny koncern wydawniczy.
        
        Organizowało akcje dywersyjne wobec Niemców i folksdojczów (akcja N).
        
        Zasłużył się tam grafik Stanisław Miedza Tomaszewski.
        
        W 1943 powołało Referat R:
        
        Referat dywersyjny antykomunistyczny.
- Prasa Ruchu Ludowego (sygnowane pseudonimem Roch).
  - Ok. 200 tytułów.
  - 80 % to inicjatywy lokalne.
  - Skoncentrowana na obszarach GG, na których działały Bataliony chłopskie (Lubelszczyzna i Kielecczyzna).
- Prasa Polskiej Partii Robotniczej.
  - Ok. 140 tytułów (ale od 1942 r., kiedy powstali).
  - Starali się zmienić swój wizerunek.
- Prasa Stronnictwa Narodowego.
  - Endecja była wtedy bardzo podzielona.
  - Najbardziej aktywna - formacja "Szaniec".
    - O rodowodzie endeckim, ale bliższa ONR.
- Prasa Polskiej Partii Socjalistycznej.
Były też pisma społeczno kulturalne i literackie.
- Literackie.
  - Tam debiutowali poeci okresu wojennego.
    - Sztuka i Naród.
      - Tadeusz Gajcy.
    - Drogi.
      - Krzysztof Kamil Baczyński.
      - Tadeusz Borowski.
- Satyryczne.

Pozostałe części cyklu Historia prasy polskiej:

Udostępnij znajomym:

PRZERWA NA REKLAMĘ

Zobacz artykuły na podobny temat:

Początki i rozwój badań

Agnieszka Osińska
W XVII wieku, kiedy to pojawia się druk periodyczny prasa staje się obiektem analizy jako nowa forma upowszechniania ludzkiej myśli i oddziaływania społecznego.

Kossuth Rádió. Historia węgierskiego radia zaczyna się w meblowozie

Małgorzata Dwornik
Pocztowcy z Budapesztu eksperymenty z falami eteru zaczęli na początku lat XX. Dekadę później mogli pochwalić się najlepszym na świecie, radiowym parkiem technicznym. Dziś publiczna rozgłośnia to numer dwa na Węgrzech.

Chosun Ilbo. Historia koreańskiej gazety - wojownika

Małgorzata Dwornik
Od 1920 roku dziennik 조선일보 w Hangul, czyli 朝鮮日報 w Hanja lub Chosun Ilbo po angielsku, za punkt honoru obrał sobie bycie uszami i oczami Koreańczyków. Dziś gazeta, która poprowadziła Koreę do niepodległości, ma prawie dwa miliony egzemplarzy nakładu i pozycję największej gazety w kraju.

Carlo Lorenzini Collodi. Dziennikarska historia twórcy Pinokia

Małgorzata Dwornik
Historia drewnianego pajaca przyniosła Carlo Lorenzini światowy sukces, którego autor nie doczekał. Dziś pamiętany jest jako pisarz, ale zapomniany jako dziennikarz. A również na tym polu miał wiele osiągnięć. I to kompletnie nie związanych z literaturą dziecięcą.

People. Historia magazynu skupionego na ludziach, nie na problemach

Małgorzata Dwornik
Pierwszy numer ukazał się 4 marca 1974 roku. Na kolorowej okładce gościła rozpoczynająca karierę Mia Farrow, a przez pierwsze miesiące redakcja eksperymentowała z kolorami okładki i układem tytułów, aby sprawdzić najlepszy wariant dla oka. Znakiem rozpoznawczym People są do dziś rankingi celebrytów. I tytuł najbardziej poczytnego magazynu w USA.

Cenzura - Włochy faszystowskie

Tomasz Jędrzejewski
Cenzura we Włoszech nie została stworzona przez reżim faszystowski i nie skończyła się wraz z nim, ale miała ogromny wpływ na życie mieszkańców kraju podczas jego panowania.

MTV - 25 lat, które zmieniły świat

MTV
MTV ma 25 lat. Były to lata zabawy, muzyki, humoru a przede wszystkim łamania wszelkich zasad i konwencji. MTV podsumowuje ćwierćwiecze działalności pierwszej telewizji muzycznej na świecie.